آروين فيروزي
نگاهی گذرا به کارنامه دکتر توفیقی از ابتدای دولت یازدهم بیانگر رویکرد متفاوتی نسبت به مقام دانشجو و دانشگاه است. رویکردی که تا کنون بازخورد بسیار مثبتی در جامعه دانشگاهیان در پی داشته است به طوری که اکثر ایشان خواهان ادامه روند فعلی و همچنین انتصاب دکتر توفیقی به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هستند اما در این میان گروهی از اصولگرایان و حامیانشان تلاش میکنند تا در مقابل خواست اکثریت جامعه دانشگاهی قرار گیرند.
پرسشی که در این برهه مطرح میشود که چرا با وجود بازخورد مثبتی که اقدامات دکتر توفیقی در میان دانشگاهیان داشته، همچنان از سوی بهارستان صدای تهدید به گوش میرسد. پاسخ این پرسش را در عملکرد اصولگرایان حاکم بر کشور در ۸ سال گذشته میتوان یافت. این افراد در طول زمامداری خود تمامی جریانهای تغییرخواه و نهادهای مدنی دانشجویی را نابود کرده و تعداد قابل توجهی از فعالین دانشجویی را به بهانههای گوناگون از تحصیل و به تبع آن حضور در میان دانشجویان محروم کردهاند. بنابراین ابتدا اجازه دهید به صورت خلاصه نگاهی به آنچه بر دانشگاه در این ۸ سال گذشت، نگاه اندکی داشته باشیم.
کمیتههای انضباطی در سالهای اخیر بیش از هر چیز به ماشین حکمزنی برای دانشجویان منتقد مطرح بدل گشته و از سوی دیگر با توبیخ و تهدید بسیاری دیگر از دانشجویان، ایشان را از ادامه فعالیت بازداشتهاند. از سوی دیگر افراطیونی که در دانشگاهها قدرت خود را لایتناهی میپنداشتند، با اخراج و بازنشسگی اجباری بسیاری از اساتید فرهیخته کشور به ویژه در حوزه علوم انسانی، مانع روند توسعه علمی جامعه دانشگاهی در این حوزه شدند. همچنین با تغییرات اتوبوسی در سطح دانشگاهها تلاش نمودند مسیر را برای هرگونه تفکر آزاد و منتقد تنگتر نمایند.
پس از وقایع سال ۸۸ اصولگرایان بیش از گذشته به ادامه این روند پرداختند زیرا اکنون بهانهای بسیار عالی به دست آورده بودند: فتنه! فعالیتهای دانشجویی بیش از پیش محدود شد. انجمنهای اسلامی که در بسیاری از موارد منتخبین دانشجویان بودند به دستور مسئولین و بیتوجه به خواست واقعی دانشجویان تعطیل شد و اغلب فعالین آن با حکمهای رنگارنگ تحصیلی و قضایی مواجه شدند.
بدین ترتیب دانشگاه به آرامی در خاموشی نسبی فرو رفت و از دانشگاه جز صدای برخی از تشکلهای همیشه در صحنه(!) که همسو با اصولگرایان بودند، صدای دیگری به گوش نمیرسید.
اما مشکل به این موارد ختم نشد به مرور زمان و آرام شدن فضای سیاسی کشور، از سوی دیگر ناکارآمدی در حوزه سیاست خارجی و مدیریت داخلی مشکلات اقتصادی
اغلب اصولگرایان حاضر در مجلس از اقدامات این ۸ ساله خشنودند و نمیخواهند دوباره از دانشگاه صدای انتقاد بلند شود و فعالیتهای مدنی مجدداً آغاز گردد
شدیدی را به کشور تحمیل نمود و در نتیجه بخش مهمی از این فشار به دانشجویان نیز وارد آمد.
صندوق رفاه دانشجویان با افزایش قیمت غذای دانشجویان، که از کیفیت مطلوبی هم برخوردار نبود و افزایش اجاره بهای خوابگاههای دانشجویی فضار اقتصادی سنگینی را به این قشر وارد نمود به ویژه که در پرداخت وامهای دانشجویی وعده داده شده نیز مشکلات بسیاری وجود داشت. حال دوباره دانشگاه سر بر آورده بود، این بار نه به دلایل سیاسی بلکه به دلایل صنفی. مطالبه دانشجویان این بار آزادی نبود، نان بود و رفاه حداقلی از دولتی که بالاترین درآمد نفتی را در طول تاریخ داشت.
بنابرین مسئولین در مقابل این اعتراضات که هر روز بر گستره آن افزوده میشد، راهی یافتند. بیتوجهی به اعتراضات، در صورت لزوم تهدید به حکم انضباطی و سرگرم کردن دانشجویان با وعدههایی که عملی شدن آن غیر ممکن به نظر میرسید اما این پایان کار نبود، مسئولین وزارت علوم در اقدامی بیسابقه با تغییر آییننامه شورای صنفی دانشجویی و جایگزینی نام آن شورا به نام شورای صنفی رفاهی آخرین ضربه را بر پیکره فعالیت دانشجویان وارد کردند. آخرین منتخبین دانشجویان از کار برکنار شدند و افرادی که جایگزین ایشان میشدند، اگرچه با رای دانشجویان انتخاب میگردیند ولی به دلیل آییننامه جدید از هر گونه اقدامی برای رفاه حال دانشجویان باز میماندند.
تاریخ مصرف اتهام فتنه گذشته بود بنابراین سایر فعالین دانشجویی منتقد نیز با یک اتهام جدید مواجه شدند. سیاهنمایی! آنچه بر سر دانشگاه در این ۸ سال آمد در چند خط این نوشتار نمیگنجد و ساعتها بحث و مطالعه را میطلبد ولی با توجه به تمامی این مشکلات آیا عاقلانهتر نیست که به فردی مانند دکتر توفیقی اجازه داده شود تا با اقدامات خود اعتماد دانشگاهیان را به سوی دولت و همچنین حاکمیت جلب نماید؟
به نظر میرسد اغلب اصولگرایان حاضر در مجلس از اقدامات این ۸ ساله خشنودند و نمیخواهند دوباره از دانشگاه صدای انتقاد بلند شود و فعالیتهای مدنی مجدداً آغاز گردد. غافل از این که همین فعالیتها موجب افزایش نشاط در دانشگاهها و به تبع آن افزایش سطح رضایتمندی دانشگاهیان میشود اما شاید توجه به یک نکته دیگر برای اصولگرایان، ایشان را از تصمیم خود مبنی بر مخالفت با دکتر توفیقی منصرف سازد.
نکتهای که در ابتدای نوشتار بدان اشاره گردید. آغاز سال تحصیلی و حضور دانشجویان در دانشگاه. دانشجویانی که با آغاز به کار دولت تدبیر و امید، انگیزه زیادی برای فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، صنفی و ... دارند. بنابراین نمایندههای مجلس بهتر است به این نکته توجه کنند که در صورت عدم انتخاب دکتر توفیقی به عنوان وزیر دانشجویان چه رفتاری خواهند داشت. زیرا اگر پاسخ دانشجویان به این عمل در قابل اعتراضهای گسترده مقطعی هم نباشد، آنگاه این پرسش مطرح میشود: در انتخابات 94 دانشجویان به کدام افراد رای اعتماد میدهند؟