گروه سیاسی-رسانهها: دولت اين روزها سربلندتر از گذشته است چون در كارنامه خود موفقيتي را به ثبت رسانده كه دولت قبلي در حصول آن ناموفق بوده است. توافق هستهاي با كشورهاي قدرتمند جهان امري بود كه تيم مذاكره كننده هستهاي كشورمان انجام داد و رفع تحريمها كه گره گشاي بسياري از مشكلات كشور است را براي ملت به ارمغان آورد. نعمت احمدي از فعالان سياسي و وكيل دادگستري تجربيات روحاني را در اين امر دخيل ميداند و ميگويد سالها رياست بر شوراي عالي امنيت ملي سبب پيروزيهاي دولت يازدهم شد. از سويي او از دولت ميخواهد نسبت به مبارزه با مفاسد اقتصادي اهتمام بيشتري داشته باشد. متن گفتوگوي نعمت احمدي با روزنامه «آرمان» در ادامه آمده است كه ميخوانيد:
سال 94 آغاز شد، پيش بيني شما از سال جديد چيست و سال 93 را چگونه پيش بيني ميكنيد؟
اميدي دردل مردم بهوجود آمده كه اميدوارم نااميد نشوند. من نقدي بر عملكرد دولت دارم. البته بايد در ابتدا موفقيت تيم مذاكره كننده در لوزان را تبريك گفت كه مذاكره كنندگان مايه مباهات كشور شدند اما بهطور كلي آقاي روحاني همه قدرت و توان و انرژي را در طي نزديك به دوسال حضور در دولت بر سياست خارجي متمركز كردند. براي نخستين بار پس از انقلاب است كه تيم اقتصادي قدرتمند علمي در دولت حضور دارد اما حضور اين تيم اقتصادي بر سر سفره مردم ملموس نيست.
از چه نظر ملموس نيست يعني معيار شما براي ملموس بودن چيست؟
ممكن است بگويند تورم صفر يا كنترل شده است اما مردم چه گناهي دارند كه هنوز با مشکلات اقتصادی دست به گریبانند. در روزهاي قبل از عيد، اگر سري به خيابانهاي مركزي تهران ميزديد با دستفروشهايي مواجه ميشديد که بي كيفيتترين اجناس را عرضه ميكردند كه مردم يكبار هم نميتوانند از آنها استفاده كنند و دليلش هم مشکلات اقتصادی است. شما الان در شهر نگاه كنيد و ببينيد جلوي فلافل فروشيها يا پيراشكيهای شكم پر كن شلوغتر است يا چلوكباييها؟
به هر حال آنچه ذكر كرديد ناشي از عملكرد دولت يازدهم نيست و از قبل وجود داشته است.
درست است و من نميگويم گراني، كمبود دارو و غيره را يك شبه ميشد حل كرد اما دولت يازدهم اين كار را نكرد و آگاه هستم دولتي 8 سال بر سر كار بود مزرعه و باغ كشور را شخم زد چنانكه آقاي رئيسجمهور يازدهم گفت فعلا مسئول آواربرداري هستيم. قبول ميكنم وقتي وارث ويرانه باشيد به همان ميزان زمان براي ترميم احتياج است كه صرف ويران كردن شده بود اما بايد در مقطعي به زندگي مردم نگاه و سفره آنها را رنگين كرد.
همه عرصهها البته در اختيار دولت نيست.
اين موضوع هم صحيح است كه عرصههايي در اختيار دولت نيست مثلا در عرصه فرهنگ دقت كنيد؛ وزارت ارشاد متولي فرهنگ كشور است، قانونمند عمل ميكند و براي مراسمهايي مجوز ميدهد اما گروههايي اجازه نميدهند اين مراسمها برگزار شود مثلا كنسرت به هم ميزنند. مميزي كتاب و مميزي سينما هم يك فصل ديگر است. در دولت دكتر روحاني اراده وجود دارد كه دست بالا را بگيرد و نگاه مردمي داشته باشد اما موانعي پيش پاي دولت است كه پيدا و پنهان مانع عملكرد دولت در بخشهاي مختلف ميشود. در بسياري از بخشهاي ديگر گروههاي تندرو مانع تحقق برنامههاي دولت هستند. وقتي مجلس در سال 93 بيش از 4 هزار تذكر به دولت داده است نشان ميدهد كه همسويي کامل با دولت ندارد.
تعامل قوه قضاييه و دولت ظاهرا خيلي بيشتر از تعامل با مجلس است.
به هر حال قوه مجريه در قوه قضاييه نقشي ندارد. طبق اصل تفكيك قوا استقلال قوه قضاييه حفظ ميشود. از سوي ديگر مردم خواستههايي دارند و آقاي روحاني در زمان فعاليت انتخاباتي وعدههايي داده بود كه به گفته آيتا... هاشمي از توان قوه مجريه خارج است اما مردم اين ناتواني و عدم برآورده شدن وعدههايي كه خارج از حيطه توان قوه مجريه است را نميبينند و توقع دارند و ميگويند اگر رئيسجمهور حقوقدان است چطورنميداند اين توان را ندارد و اجازه برآورده كردن اين وعدهها را نميتواند دريافت كند كه در اين خصوص رئيسجمهور بايد به طور شفاف با مردم از محدوديتها سخن بگويد تا توقعات تفسير به ناتواني دولت نشود.
بسيار گلايه صورت ميگرفت از بخشهايي كه تحت نظارت دولت يا نهادهاي ديگر نيستند اما عملكردشان به پاي دولت نوشته ميشود.
بله؛ گروههايي هستند كه تعريف نشدهاند و مديريت خلاف قانوني دارد اما عملكرد آنها به پای دولت نوشته ميشود و اين مشكل نشات گرفته از فضاي سياسي كشور است. مثلا دانشگاه داراي شوراست و تشكلها درخواست ميكنند كه يك نفر سخنراني كند، موضوع سخنراني را تعيين ميكنند و به مقامات ذيربط منعكس ميكنند. شوراي مربوطه بررسي و مجوز ميدهد و روز، زمان و مكان مشخص است. سخنران كه فرد شناخته شده، نماينده مجلس و پسر شهيد مطهري است از حمله اين گروههاي تندرو در امان نميماند. جالب اينجاست از نظر سببي وابستگي هيچ كس در حلقه مديران كشور به اركان قدرت نزديكتر از مطهري نيست چنانكه رئيس قوه مقننه شوهر خواهر اين نماينده مردم تهران است و خودش هم پسر آيت ا... مطهري است. اين فرد با اين تبار و وابستگي خانوادگي به صورت قانوني براي سخنراني به دانشگاه شيراز ميرود اما آن وضعيت را پيش ميآورند. به خسارات فيزيكي كاري ندارم كه اتومبيل تخريب شد و خودش ميگويد قصد كشتنش را داشتند. جالب اينجاست كه آقاي مطهري بدهكار هم شده است و گفتند دليل حمله به او سخنرانيهايش در مجلس بوده است. يك نماينده ميگويد مطهري باد كاشته و اكنون طوفان درو ميكند! حمله به مطهري پاي دولت نوشته نشود و بايد اين موضوع را تفكيك كرد. در اين ماجرا بايد ديد آقاي روحاني چه ميزان توان و قدرت دارد و نيروي مقابل چقدر پايبند به قانون است.
اقتصاد زيرزميني هم از مشكلات دولت يازدهم است. در اين مورد چه نظري داريد؟
در مورد اقتصاد زيرزميني يا سياه كه قاچاق بخشي از آن است واقعا بايد تاسف عميقي داشت. وقتي دارو را يك مجموعه وارد كشور ميكند و 19 نفر كور ميشوند، آيا ميتوانيد اغماض كنيد و با گذشت از كنار آن بگذريد؟ اين دارو را نه من و نه شما وارد كرديم بلكه نهادهايي كه در گذشته هم واردات اين قبيل كالاها را داشتند، اين بار همين كار را كردند؛ در گذشته به دليل اينكه آسيب به چشم نبوده، واردات داروهاي غيرقانوني آنها رسانهاي نشد اما اكنون به دليل كور شدن چندين نفر رسانهاي شد. در بخش واردات كالاي اساسي از قبيل گندم تا خوراك دام و طيور و شكر و چاي وارد ميشود. يك مملكت زماني اميد دارد كه يك ثبات نسبي در عرصه اقتصادي بر آن حاكم باشد؛ همه اقشار جامعه دغدغه توسعه سياسي ندارند. مردم معاش ميخواهند و بزرگان دين هم فرمودهاند كه فقر از يك در وارد و ايمان از در دیگر خارج ميشود. اكنون آيا شما ثباتي ميبينيد؟ گوشت مرغ را مثال ميزنم يا نوسانات نرخ گوشت در يك ماه آخر سال را در نظر بگيرد. دوست مرغداری در اسفندماه ميگفت قيمت جوجه الان دو برابر قيمت سه ماه پيش است. موكلي دارم كه در كار صادرات و واردات است. يك روز كامپيوترش روشن بود و ديدم نرخها در يك ساعت و نيم، 100 تا 150 بالا و پايين ميشد كه دولت بايد آن را كنترل كند. مزرعه پر محصول ايران در طي سالهاي قبل بهواسطه برخي سموم از رونق افتاد و دولت نياز به زمان براي آباد كردن اين مزرعه دارد. رئيسجمهور وعده افتتاح فاز 12پارس جنوبي را داد كه به آن وعده عمل كرد اما كنترل قيمت مايحتاج عمومي گوشت و مرغ. . . نياز به يك برنامه كلان ندارد و قطعا تيم اقتصادي ميتواند اين بخش را كنترل كند تا هر روز از سفره مردم كم نشود. عدم كنترل وضعيت اقتصادي كشور يك ضعف است كه دولت بايد آن را كنترل كند.
به هر حال همين موانع و مشكلات اقتصادي هم سدي در برابر تحقق وعدههاي ديگر دولت است. اينطور نيست؟
وقتي اين نوسات به اين شدت در فضاي اقتصاد كشور وجود داشته باشد، درست نيست كه بگوييم روحاني نمیتواند عدالت و اميد بهوجود بياورد البته اين حوزه جزو شرح وظايف اصلي دولت است. همه هنر دولتها در ايجاد بستر مناسب اقتصادي براي تامين معاش شهروندان است يعني اعتبار دولتها را به بستر اقتصادياي ميشناسند كه از خود به جا گذاشته اند. ثبات اقتصادي در آلمان را ببينيد. مركل بیش از 10 سال نخست وزير است و مردم ميگويند در سفره آنها ثبات موجود است. مردم آلمان میگويند با دريافت ماهيانه براي زندگي خودمان برنامهريزي ميكنيم و از دولت همين را ميخواهيم پس باز به مركل راي ميدهند. در بخش اقتصادي برخورد با انحصار، از بين بردن رانتهاي ريشه دار لازم است كه دولت سابق در اين امر موفق نبود. دولت ميتواند سرچشمه رانتها را ببندد. دولت بخش صادرات، واردات و توزيع دارد كه قابل كنترل است و برنامه دراز مدت هم نميخواهد؛ همان برنامه كوتاه مدت به شرط داشتن انگيزه و اراده برخورد با مفسدان يقه سفيدي كه رانت را پرچم و چتر حفاظت خود قراردادهاند كافي است.
تصور ميكنيد چه تفاوتي ميان آرايي كه در سال 92 به نام حسن روحاني به صندوق ريخته شد با آرايي است كه در سال 84 نام احمدينژاد داشت؟
در سال 92 مردم از همه اقشار اجتماعي در كل جغرافياي كشور بدون جناح بنديهاي مختلف به روحاني راي دادند. به عنوان نمونه آراي سيستان و بلوچستان را آناليز كنيد مشاهده خواهيد كرد مردم از هر طيف و قوم و قبيلهاي به دكتر روحاني راي دادند يا در تهران و كردستان و ساير استانها هم نميتوانيد بگوييد جوانان يا زنان به روحاني راي داده بودند بلكه همه اقشار گفتمان او را پسنديدند. در سال 84 يك بافت روستايي و طبقات پايين دستي بودند كه بيشتر به شعار اقتصادي احمدي نژاد راي دادند اما آراي روحاني راي اجماعي و از سوي جوانان، زنان، پيرمردان، پيرزنان، دانشگاهيان و. . . به صندوق ريخته و اين آرا از يك فرمول ملي خارج شد.
برخي پيروزي روحاني را منتسب به تلاش و حمايت يك جريان ميكنند. اينچنين است؟
روحاني وامدار هيچ جناحي نيست. او متعهد به ايفاي وظايفي است كه بر عهدهاش قرار دارد. آراي روحاني از سوي يك دسته نبود و همين امر اعتبار و پشتوانه آرا را به شدت افزايش ميدهد.
برخي روحاني را به محافظه كاري و عدم اخد مواضع شجاعانه متهم ميكنند. نظر شما چيست؟
روحاني ميخواهد اقدامي صورت ندهد كه براي كشور هزينه داشته باشد و ميخواهد ريسك اعمالش را به حد صفر برساند يعني نميخواهد تصميمي بگيرد، در اين تصميم، احتمال ريسك باشد و به چالش تبديل شود كه بخواهد پاسخگوي آن باشد. امتيارات روحاني را روساي جمهور قبل نداشتند. روحاني ارتباط مطلوب و هميشگي با مراجع بالاي كشور داشته است و 10 سال رئيس شوراي عالی امنيت ملی يعني عاليترين مرجع امنيتي كشور بوده است. در دوره حساس مذاكرات هستهاي مقامی بالا داشت و در زماني كه پرونده هستهاي در آژانس بود سابقه بدون زيگزاگ و بدون تنشي داشته است. رابطه روحاني با هاشمي، اگر نگويي رابطه مريد و مرادي است اما يك رابطه برادرانه است. از سوي ديگر به رغم اينكه مجلسيان بيش از 4 هزار تذكر به هيات دولت دادند، به دليل اينكه او در 5 دوره مجلس حضور داشته است، ادبيات صحبت با مجلس و نمايندگان را خوب ميداند. افراد كم حاشيه و پرتواني اطراف رئيسجمهور هستند و هيات دولت بي تنشي داريم چنانكه شاهد كوچكترين تفاوتي در اظهارات وزرا نيستيم كه به عنوان مثل وزير نيرو صحبتي كند و وزير راه در اظهارات خود به موضوع ديگر اشاره كند. مهمتر از همه در بخش نفت، برترين فرد نفتي ايران و شايد اوپك كه قد بلندتر از او در اوپك حضور ندارد، انتخاب شده است. با اين وزير نفت كه اطلاع و اشراف خوبي نسبت به انرژي جهان دارد، ابزارهاي موثر و برنده در اختيار روحاني است اما متعجم چرا دكتر روحاني به اندازه مورد انتظار از اين پتانسيلها استفاده نميكند.