جای خالی آموزش و آگاهی

رضا صادقیان
مستند «پول و پورن» حکایت تلخ تن‌ فروشی دختران ایرانی در دبی و مالزی است. مستند جدید ادامه همان داستان «فقر و فحشا» در سال 1382 ساخته شده توسط مسعود ده‌نمکی است، ولی با اطلاعاتی دقیق‌تر. داستان غم‌انگیز دخترانی که برای کسب درآمد بیشتر به هر راهی کشیده می‌شوند، حتی به حراج گذاشتن تن خویش در مقابل هزاران چشم. آنان برای رسیدن به رفاه و از طریق شبکه انتقال انسان و کالا کردن تن آدمی به ثروت می‌رسند، البته خودشان را به مرز نابودی می‌کشانند، چیزی از آنها به عنوان یک انسان باقی نمی‌ماند، ولی پول در می‌آورند و در چرخه تن فروشی، کسب پول، خرید پوشاک گران قیمت و مصرف مواد مخدر و دوباره تن فروشی گرفتار می‌شوند.

با توجه به محدودیت‌های موجود در عرصه مستند‌سازی و پرداختن به مباحث رواج روسپیگری، تن فروشی دختران ایرانی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و آگاهی دادن، مستند پول و پورن نسبتا ضعیف است. چنانچه در فیلم صدای بوق و سانسور اسامی کمتر به گوش می‌رسید، عمق نفوذ و فعالیت این شبکه‌ها و یا شبکه‌های دیگر نیز با اطلاع‌رسانی دقیق‌تر نمایش داده می‌شد در ارایه آگاهی به خانواده‌ها بیشتر مفید فایده می‌بود. با این حال و با توجه به بالا رفتن آمارهای آسیب‌های اجتماعی، نیازمند اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی به اعضای جامعه هستیم. نشان دادن مستندهایی که پس از سال‌ها ساخته و با محدودیت‌های سلیقه‌ای نیز روبرو می‌شوند، راه چاره نیست. اگر قرار است صدای زنگ خطر به گوش شهروندان برسد، نیاز است از زوایای مختلف به این مهم پرداخته شود و صرفا با روایت یک عملیات امنیتی و لحن کوبنده گوینده روبرو نباشیم.

اینکه صدها و بلکه هزاران نفر به کسب درآمد نامشروع از طریق کارچاق‌‌کنی تن انسان، تن‌فروشی و یا برقرار کردن ارتباط دختران ایرانی با مشتریان در کشورهای دیگر فعالیت می‌کنند‌تردیدی نیست. اما این افراد را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد. یک: کسانی که در این کسب و کارها اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. دو: دخترانی که برای کسب درآمد بیشتر و رسیدن به پول سرشار بدون در نظر گرفتن پیامدهای روانی به این راه کشیده می‌شوند. افراد حلقه اول در هر حال و شرایطی به چنین اقدامی دست خواهند زد، روزی در دبی، روزی دیگر در مالزی و خلاصه هرجا بتوانند دام خود را برای دختران ناآگاه پهن می‌کنند و از کنار به نابودی کشاندن صدها نفر دیگر سودهای کلان به جیب می‌زنند. صحبت از گردش مالی بیش از 200 میلیارد دلار در جهان است، عددی که جایی برای نادیده گرفتن ندارد.

طی تحقیقاتی انجام شده، پایین آمدن سن تن‌ فروشی طی سال‌های گذشته، ارتباطات گسترده افرادی که در این شغل مشغول به فعالیت هستند از طریق بستر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، میزان درآمد بالا و رو به رشد، بالا رفتن میزان تحصیلات تن فروشان و جایگزین شدن مسائل دیگر و کمرنگ شدن نقش «فقر مطلق» از موارد تازه در بحث‌های تن‌فروشی جدید یا مدرن است. نکته دیگر آنکه؛ آنچه بر سر دختران ایرانی به بهانه زندگی سرمستانه در خارج از کشور، رها شدن از گرفتاری‌های روزمره و تا حدودی مالی و. . . می‌آید حاصل یک ناآگاهی مدام و پیوسته در زندگی آنان است، می‌توان به انجام چند طرح عملیاتی و بازداشت عاملان اصلی برای مدتی باعث خلل در کار تجاری سودجویان شد، ولی تا مادامی که نتوانیم با زبانی آرام، استدلالی و برقرار کردن گفتگویی دو سویه با مخاطبان وارد تبادل نظر و گفتگو نشویم، روز به روز شاهد افزایش چنین آمارهایی خواهیم بود. به عبارتی راه صحیح پرداختن به مسئله آموزش، آگاهی رسانی از سنین نوجوانی و ارایه آموزهای مرتبط است، در غیر اینصورت و با ساختن چنین مستندهایی، زنگ خطر را به صدا در می‌آوریم ولی به دلیل نبود بسترهای دیگر، صرفا و برای مدتی صدای زنگ به گوش بخش‌های زیادی از جامعه می‌رسد و با گذشت چند صباحی به دست فراموشی سپرده می‌شود.