رئیس! منتظر دلار چند تومانی هستید؟

 گزارش های میدانی از بازار ارز نشان می دهد قیمت دلار از مرز 5700 تومان نیز عبور کرده است. این در حالی است که در اواخر پاییز سال گذشته که روند افزایش نرخ ارز آغاز شده بود،مسئولان اقتصادی کشور آن را گذرا و موقتی می دانستند.ولی الله سیف، رییس کل بانک مرکزی، 27 دی ماه سال گذشته کمی پس از آغاز روند افزایشی قیمت دلار در توئیتی نوشته بود: «بر اساس روند هر ساله در ماه های بهمن و اسفند، مسیر کاهشی پیدا می‌کند.»او دوم اسفندماه سال گذشته در روزی که قیمت دلار حدود 4560 تومان بود گفت: بانک مرکزی دستورالعمل هایی را ابلاغ کرده بود که این دستورالعمل ها با اقدامات نیروی انتظامی در قالب برخورد با صرافی های غیرقانونی که با لفظ قیمت ها را کنترل می کردند، آرامش را به کشور برگرداند و این روند ادامه دارد به طوری که آرامش را همچنان در کشور شاهدیم.

وی افزود: این روند در سه چهار روز گذشته کاهنده بوده و هیجانات کاذب قیمت ارز در حال تخلیه شدن است.سیف درباره قیمت نهایی ارز در روزهای آینده گفت: اجازه دهید راجع به قیمت چیزی نگویم، نرخ تعادلی برای ارز در هر دوره نشأت گرفته از متغیرهای اقتصادی است.او 13 روز بعد و در حالی که قیمت دلار به 4460 تومان رسیده بود، گفت: سوال درباره نرخ دلار رسمی غیر معمول است که فقط در در کشور ما مطرح است.سیف، هشتم فروردین ماه هم در یادداشتی نوشت: خصیصه تقاضای مذکور، موقتی بودن آن است و همانطور که در سال ۱۳۹۲، قیمت ارز با برچیده شدن این تقاضا افت کرد، انتظار می‌رود با بهبود شرایط این امر تکرار شود .با این وجود هنوز انتظار رییس بانک مرکزی محقق نشده و قیمت دلار با روندی غیرقابل پیش بینی در حال افزایش است.

مشخص نیست چرا رییس کل بانک مرکزی که زمستان گذشته، حتی از ورود پلیس به بازار ارز نیز حمایت کرده و آن را از دلایل «کنترل قیمت» دانسته بود اکنون دست روی دست گذاشته و هیچ اقدامی - هیچ اقدامی - انجام نمی دهد. مگر باید منتظر چه قیمتی برای دلار باشیم تا دست کم یک اظهارنظر، یک اقدام و یک حرکت موثر از رییس بانک مرکزی باشیم؟ مگر او خود را مسئول این اوضاع نمی داند که اکنون درباره آن سکوت کرده است؟از طرفی، پس از اقدامات بانک مرکزی و ورود نیروی انتظامی به بازار ارز، که سیف بارها بدان اشاره کرده و آن موفقیت آمیز دانسته، فروش دلار به متقاضیان به شدت محدود شده و این کار با سقف مشخص برای هر فرد و صرفا با ارائه کارت ملی انجام می‌شود. از طرفی، صرافی ها نیز تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت می کنند. پس اشکال کار کجاست که با این همه نظارت و دخالت و اعمال محدودیت باز هم بازار ارز به قهقهرا رفته؟ مگر دلارها به افراد نامشخص فروخته و یا از راه های دیگری از بازار خارج می شوند که باید شاهد این اوضاع باشیم؟

بهمن ماه سال 91، در حالی که قیمت دلار، چندی قبل از آن، از کانال هزار تومانی ناگهان به 3500 تومان افزایش یافته بود، اعتماد مردم و فعالان بازار ارز به محمود بهمنی، رییس وقت بانک مرکزی به کلی سلب شده بود و توصیه ها، اظهارات و سخنان او در بازار ارز نتیجه معکوس داشت. اکنون با عملکرد سیف، نوع دیگری از بی اعتمادی مردم به رییس بانک مرکزی را شاهد هستیم.به جز ارز، طرح بانک مرکزی درباره پیش فروش سکه نیز حال و روز مشابهی دارد. این طرح نه تنها کمکی به بازار سکه نکرده بلکه اکنون با عبور قیمت از یک میلیون 800 هزار تومان، حتی سکه دو میلیونی را هم قابل پیش بینی کرده است.نکته قابل تامل اینکه، خودِ بانک مرکزی پس از آغاز طرح پیش فروش سکه، قیمت پیش فروش را بالا برد؛ به بیان ساده تر، بانک مرکزی خود این پیام را به بازار منتقل کرد که قیمت سکه را بالاتر از قیمت فعلی پیش بینی می کند. اثرات روانی این اتفاق بی تردید بر گرانی سکه نیز اثر گذاشت.

همه این نابسامانی ها در حالی رخ می دهد که حکم ولی الله سیف برای ریاست بانک مرکزی ۵ ساله است و تابستان امسال به پایان می رسد. اکنون سوال اینجاست که آیا این بی اعتنایی او به بازار ارز، با نزدیک شدن به پایان دوران ریاستش بر بانک مرکزی ارتباط دارد؟طبیعی است که در چنین شرایطی، امکان جذب سرمایه گذار خارجی و حتی داخلی کمتر و کمتر می شود. سیف چند روز پیش گفته بود «باید بازار کشور را باید برای سرمایه گذار خارجی جذاب کنیم». اما خود او بهتر می داند اولین نکته ای که سرمایه گذار را جذب می کند ثبات اقتصادی است؛ ثباتی که در بازار ارز امروز هرگز نشانه ای از آن دیده نمی شود. در چنین شرایطی امکان برنامه ریزی اقتصادی از سرمایه گذاران سلب شده و طبیعی است که کشور قادر به جذب آنها نخواهد بود. ماجرا به سرمایه گذاران خارجی محدود نمی شود؛ سرمایه گذاران داخلی نیز که کالاهای اساسی به کشور وارد می کنند و برای این کار نیاز به ارز دارند، با مشکل و معضل مشابهی روبرو می شوند.

اوضاع بازار ارز امروز واکنش تعدادی از نمایندگان مجلس را برانگیخت.شهاب نادری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: متاسفانه علی رغم اینکه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از ماه ها قبل در خصوص نوسانات بازار ارز به مسئولان ذی ربط هشدار می دهد، اما اقدام موثری برای مدیریت بازار صورت نگرفت.نادری با انتقاد از کاهش شدید قدرت پول ملی، تصریح کرد: بانک مرکزی باید به این وضعیت نابسامان در بازار ارز خاتمه دهد، چراکه در چند ماه گذشته اقدام عملی برای مهار گرانی غیرمنطقی دلار دلار انجام نشد و تیم اقتصادی دولت دوازدهم، باید پاسخگوی وضعیت موجود در بازار باشد، چرا که اگر قیمت دلار حتی براساس نرخ تورم نیز افزایش می یافت باید قیمت این ارز نهایتا به حدود 4400 تومان می رسید.نادر قاضی پور هم در نشست علنی امروز مجلس در تذکر شفاهی گفت: آقای لاریجانی؛ جلوی گرانی ارز را بگیرید تا مشکلات حاد اجتماعی، سیاسی و امنیتی حاصل نشود.

نماینده ارومیه با بیان اینکه نباید اجازه دهیم ریال ها به دلار تبدیل شود، افزود: ادامه این روند باعث ورشکستگی بانک ها خواهد شد.علی لاریجانی رئیس مجلس در پاسخ به این تذکر گفت: باید حساسیت لازمی در این زمینه وجود داشته باشد، البته کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در این زمینه مامور شده و در اولین فرصت یعنی دوشنبه هفته جاری نشستی را با وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی برگزار خواهد کرد.در واکنشی دیگر،  حاجی دلیگانی، خواستار برکناری سیف شد و گفت: دولت افزایش قیمت ارز را مدیریت می‌کند تاهفته‌ای حداقل 200 تومان به قیمت دلار و یورو افزوده شود. به گفته او، اگر تغییری در مدیران ایجاد نشود یعنی رئیس جمهور از وضع موجود رضایت دارند و این موضوع همه چیز را برای مردم شفاف خواهد کرد.