ساکنان چابهار آب شرب را با احشام شریکند

در شرایطی که تمام کشور با بحران کم‌آبی و خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، استان سیستان و بلوچستان  به خصوص شهرستان چابهار شرایط بسیار بغرنجی دارد. یکی از نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در شورای‌عالی استان‌ها با تشریح بحران‌ حاکم بر روستاهای شهرستان چابهار، نسبت به شدت یافتن پدیده حاشیه‌نشینی هشدار داد.شه‌بخش گرگیج (عضو هیئت رئیسه شورای عالی استان‌ها و رئیس شورای اسلامی روستای ساندک‌زهی) با بیان اینکه روستای «ساندک‌زهی» در  ۴۵ کیلومتری مرز قرار داشته و 1200 نفر جمعیت دارد، به معضل جدی بی‌آبی در شهرستان چابهار  خصوصا روستاها اشاره کرده و در خصوص شرایط روستاهای این شهرستان گفت: 80 الی 90 درصد مردم که در گذشته کشاورز بودند، اکنون به خاطر بی‌آبی و نبود بارش‌های فصلی بیکار شدند. 3 الی 4 درصد مردم روستاها کارمند یا در شرکت خصوصی در شهر مشغولند، 5 درصدی هم مغازه یا دکه دارند‌ اما اکثر مردم با پول یارانه زندگی می‌کنند. برخی نیز تحت پوشش کمیته امداد هستند اما ظرفیت کمیته امداد هم محدود است یعنی در کل منطقه دشتیاری که در عرف محلی منطقه‌ای است شامل بخش‌های پلان، دشتیاری و پیرسهراب با ۳۵۰ روستا، حدود ۳۵۰۰ نفر تحت پوشش نهادهای حمایتی ازجمله کمیته امداد هستند.

روستاهای دورافتاده قدرت خرید آب ندارند
نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها با بیان اینکه در کل شهرستان چابهار از 285 هزار نفر جمعیت، 70 درصد روستانشین هستند، گفت: منابع آب زیرزمینی به پایان رسیده و به علت کمبود بارندگی اکثر چاه‌ها خشک شده‌اند. به عنوان مثال در روستای ساندک‌زهی، هزینه حمل و خرید یک تانکر آب ۱۰۰ هزار تومان است که برای یک خانوار ۵ نفره حداکثر تا یک هفته کفاف می‌دهد.وی ادامه داد: در روستاهای دورافتاده قیمت یک تانکر آب به 200 هزار تومان می‌رسد. هر تانکر 10 هزار لیتر گنجایش داشته و باید آب خوردن و استحمام و احشام  ساکنان روستا را تامین کند. با این‌حال ساکنان روستاهای دوردست به دلیل عدم تمکن مالی توانایی پرداخت این مبلغ را ندارند.

آب تانکرها شور است و به همه نمی‌رسد
گرگیج با بیان اینکه ناوگان‌های آبرسانی آبفار فرسوده است، به شرایط بسیار بد آب آشامیدنی که به روستاها می‌رسد اشاره کرده و افزود: برخی از  پیمانکاران بخش خصوص  به دلیل عدم پرداخت مطالباتشان توسط اداره آب و فاضلاب روستایی فسخ قرارداد کرده‌اند و همین موضوع مشکل را دوچندان نموده است. هم و غم مردم فقط آب آشامیدنی است و بعد از آب تازه به فکر غذا می‌افتند. دولت برای هر نفر روزانه 15 لیتر سهمیه تعیین کرده اما همین مقدار هم به مردم نمی‌رسد. کیفیت آب تانکرها مناسب نیست و اکثرا شور هستند. فقط 2 چاه آب شیرین در منطقه وجود دارد که کفاف تانکرها را نمی‌دهد.

گودال‌های سرباز و بزرگ، منابع آب مشترک با احشام
عضو شورای شهرستان چابهار در پاسخ به این سوال که روستاهای دورافتاده چگونه آب آشامیدنی خود را تامین می‌کنند، گفت: روستاهای دورتر که برای خرید آب پول ندارند، بدون آب و با صرفه‌جویی سر می‌کنند. آنها 10 روز یکبار هم حمام نمی‌روند و فقط برای زنده ماندن آب پیدا می‌کنند. در بعضی مواقع نیز آب در گودالی سرباز و بزرگ که از قدیم وجود داشته، جمع می‌شود و مردم و حیوانات به‌صورت مشترک از آن استفاده می‌کنند.گرگیج افزود: در واقع در این روستاها آب مصرفی میان انسان و حیوان مشترک است، این نوع مصرف در هیچ جای کشور دیده نمی‌شود. البته جمع شدن آب در گودال‌های مصنوعی هم مشروط به بارندگی است.

عدم دسترسی ۷۹ درصد از مردم به آب
نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها وضعیت آب شهرستان چابهار  را نسبت به سایر شهرهای استان وخیم‌تر دانسته و افزود: در  کل استان سیستان و بلوچستان، چابهار از همه شهرستان‌ها، علیرغم نزدیک بودن به منابع آبی پایدار دریا وضعیت بدتری دارد. شاخص دسترسی به آب در کل شهرستان 21 درصد بوده و 79 درصد مردم آب آشامیدنی ندارند و از میان 440 روستا برای حدود 410 روستا آبرسانی با کمک ناوگان سیار صورت می‌پذیرد.

بحران حاشیه‌نشینی و مهاجرت
عضو هیئت رئیسه شوری عالی استان‌ها در رابطه با تخلیه روستاها به علت کم‌آبی و ایجاد پدیده حاشیه‌نشینی در اطراف شهرهای این شهرستان گفت: به دلیل علاقه‌ای که مردم به روستاهای خود دارند هنوز تخلیه کامل نداشته‌ایم، اما از هر روستا برای مثال حدود 50 خانوار به حاشیه شهرها می‌روند و برای خودشان زمینی پیدا کرده و با بلوک یا سیمان، آلونک‌هایی برای خودشان درست می‌کنند. این افراد معمولا در محلات کمب, مراد‌آباد و عثمان‌آباد و در اطراف شهر چابهار ساکن می‌شوند.وی ادامه داد: بیشتر مهاجرت‌ها به شهرهای چابهار، زاهدان و ایرانشهر است. اکثر مهاجران با دستفروشی زندگی‌شان را می‌گذرانند، برخی نیز بیکار هستند و با هفته‌ای یکبار کارگری؛ سر می‌کنند.عضو شورای شهرستان چابهار با اشاره به وضعیت نامناسب کودکان درحاشیه این شهرها افزود: در شهر چابهار برخی کلاس‌ها 60 نفر جمعیت دارند. در روستاها هم دخترها فقط تا سوم راهنمایی درس خوانده و سپس ترک تحصیل می‌کنند. در این مناطق با پدیده ازدواج زودهنگام دختران نیز مواجه هستیم.

اجازه دهید آب «سد زیردان» به روستاها بیاید
گرگیج در انتها از انتقال آب «سد زیردان» به شهر چابهار انتقاده کرده و گفت: بعد از تحمل این همه سختی٬ اهالی روستاهای شهرستان چابهار تنها امیدشان تکمیل خط انتقال آب «سد زیردان» به روستاهاست.اما فقط ۲۶۱ روستا از مجتمع سد زیردان مشروب می‌شوند و تعداد زیادی از روستاهای بخش دشتیاری از این شهرستان براساس پیش‌بینی‌ها باید از  «سد پیشین» استفاده کنند. در صورتی که نه آبی در سد پیشین وجود دارد و نه خط انتقالی. جای سوال است که این مردم تا کی از داشتن حداقل‌ها باید محروم باشند؟!نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها افزود: اکنون بناست قسمتی از آب سد زیردان به شهر چابهار انتقال داده شود و برای این امر ۲۵۰ میلیارد تومان مصوب شده و کار لوله‌گذاری هم در حال انجام است. بارها از تریبون‌های رسمی و با مکاتبات متعدد به مسئولان تقاضا کرده‌ایم که آب شهر چابهار را بایستی از دریا تامین کرد اما گوش احدی بدهکار قضیه نبود. در تصمیم‌گیری‌ها؛ شرایط منطقه لحاظ نشده و جامعه محلی در این گونه تصمیم‌ها هیچ گونه نقشی ندارد. این نوع تصمیم‌گیری؛ یک چالش عظیم و شاید داستان‌های دیگر در پس قضیه است که ما از آن غافلیم.

گرگیج با بیان اینکه تجربه انتقال آب «سد پیشین» به شهر چابهار که فاقد نتیجه عملی بوده هنوز از اذهان مردم این شهرستان پاک نشده است، افزود: بار دیگر تراژدی جدیدی در حال شکل‌گیری است. زیرا این امر اسباب نارضایتی اجتماعی را در پی داشته و در واقع با اجرای این تصمیم؛ مهاجرت روستاییان به شهر افزوده خواهد شد. هم‌اکنون  اساسی‌ترین مشکل شهر چابهار حاشیه‌نشینی است و انتقال آب «سد زیردان» شدت حاشیه‌نشینی را بیشتر  کرده و موجب نابودی کالبد روستاها شده و آخرین امید هم از روستاییان گرفته می‌شود.وی در انتها با تاکید بر اینکه بهترین راهکار برای توسعه مناطق روستایی و تامین آب شرب شهر و روستاها در مواد ۳۵ و ۳۶ برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور آمده است، پیشنهاد داد: به‌عنوان منتخب مردم در جامعه محلی از وزارت نیرو, وزارت کشور, دفتر توسعه مناطق محروم در نهاد ریاست‌جمهوری و نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی به‌صورت ویژه تقاضا دارم طرح انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان را به عنوان اولویت اول در دستور کار قرار دهند تا از انتقال آب روستاها به شهر جلوگیری گردد، زیرا بقای روستا به آب بستگی دارد.