ظرفیت‌ پذیرش در دانشگاه‌ها معقول‌تر می‌شود

محمود صادقی (عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی) با اشاره به انباشت دانشجویان دکتری و سرنوشت آنها پس از فارغ التحصیلی گفت: به طور کلی آموزش عالی یک رشد کمی بی‌رویه‌ در توسعه  واحدهای آموزشی، توسعه رشته‌ها و ظرفیت‌ها در یک دهه گذشته داشته و معضلی برای  آموزش عالی بود که گریبان گیرش شده است. به تازگی یک طرح آمایش آموزش عالی آماده شده و به تصویب شورای انقلاب فرهنگی رسیده و وزارت علوم تفسیر این طرح را تهیه و شروع به اجرای آن کرده است.صادقی با اشاره به تاثیر این آمایش آموزش عالی بر انباشت ظرفیت‌ها گفت: ادغام بعضی از واحدهای آموزشی، حذف برخی از رشته‌ها و متناسب کردن ظرفیت‌ها و پذیرش‌ها با نیازها از جمله اهداف این آمایش بوده است. یکی از زمینه های قابل پرداخت همین دوره‌های تحصیلات تکمیلی و دوره‌های دکتری است که طی سال‌های گذشته به خصوص در دولت قبل به طرز غیر استانداردی شاهد افزایش ظرفیت‌هایش بوده‌ایم.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزارت علوم در جهت تناسب میان پذیرش‌ها، ظرفیت‌ها و متناسب سازی میان کمیت‎ها، کیفیت‌ها، تعداد اساتید، فضای آموزشی،‌ امکانات آزمایشگاهی و... استانداردهایی دارد  که در گذشته کمتر به آن پرداخته شده بود. در حال حاضر بنای وزارت علوم بر این است که اینها را سامان‌دهی و ظرفیت‌ها را معقول‌تر کند.طبعا از جمله عواملی که باید به آن توجه شود، نیاز بازار است یعنی این فارغ التحصیلان بعد از فارغ التحصیلی چه نیازی از جامعه را می‌توانند برطرف کنند؟ اما در شرایط فعلی در این زمینه هیچ تناسبی وجود ندارد.صادقی با بیان اینکه دانشگاه وظیفه اشتغال دانشجویان را به عهده ندارد، گفت: یک رویکرد دیگر هم این است که آموزش عالی و دانشگاه‌ها اساسا متکفل تضمین شغلی نباید باشند و وظیفه‌شان این است که خدمات آموزشی ارائه دهند و دوره‌های آموزشی برگزار کنند. در حالی که بازار و صنعت است که باید عهده‌دار اشتغال فارغ التحصیلان باشد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا آموزش عالی تدبیری برای این روز نیاندیشیده بود و حالا ناگهان شاهد کاهش11 هزارنفری در ظرفیت دکتری هستیم؟ گفت: این وضعیت جدید در واقع اصلاح روش غلط در گذشته است و چون غلط بوده دلیل نمی‌شود که ادامه پیدا کند. با توجه به پیامدهایی که افزایش ظرفیت داشته است این را ساماندهی خواهیم کرد و ممکن است برخی از رشته‌ها به صفر برسند یا حذف شوند، حذف شدن نه به این معنا که بگوییم چرا تا الان این رشته‌ها بوده است؟ بلکه دلیل این چرایی بی توجهی و وجود برخی نگاه‌ها بوده است. نگاه‌هایی که در دولت قبل وجود داشت و تا چند وقت اخیر هم ادامه داشته است. به عنوان مثال  برخی می‌گفتند که باید ورودی‌های آموزش عالی متنوع و زیاد باشد و آموزش عالی ظرفیت این را داشته باشد که به همه حوزه‌ها جواب بدهد.صادقی اضافه کرد: مثلا در دوره تحصیلات تکمیلی دوره‌های آموزش محور را در کنار دوره‌های پژوهش محور ایجاد کردند. یک نگاهی که باز هم شاید وجود داشته باشد این است که به آموزش عالی  از منظر اقتصادی نگاه می‌کردند و در ادامه آن دوره‌های شبانه و دوره هایی که باید در ازای آن پول پرداخت می‌شد راه انداختند.این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در پایان اظهار داشت: در این میان حتی برخی این استدلال را  داشتند تا زمانی که در داخل می‌توانیم کلاس و دوره های آموزشی بگذاریم چرا دانشجویان پولشان را در خارج از کشور استفاده کنند؟ به همین دلیل معتقد بودند ما این ظرفیت‌ها را ایجاد می‌کنیم تا دانشجو به جای اینکه پولش را به خارج از کشور ببرد در داخل کشور هزینه کند. این‌ها نگاه‌هایی است که در گذشته بوده، اما سیاست جدید این است که بیشتر به کیفیت بپردازد و جلوی این رشد کمی بی‌رویه را بگیرد.