انتقال آب به شهرهای کویری خطاست

مهدی میرزایی که پیش از این وضعیت آب ایران را ورشکسته خوانده بود، نسبت به سیاست‌های غلط مصرف آب در ایران به‌شدت انتقاد کرد و گفت: کشور ما نمی‌تواند به تنهایی همه مشکلات مربوط به آب را حل کند و لاجرم باید از همسایگان خود کمک بگیرد اما متاسفانه همکاری خوبی بین کشور ما با کشورهای همسایه در موضوع آب وجود ندارد و بدیهی است که بدون این هماهنگی و ارتباط، حل بحران آب بسیار سخت و حتی غیر ممکن خواهد بود.وی با اشاره به نمونه‌ای از همکاری‌های خارجی برای مدیریت منابع آب، اظهار کرد: بسیاری از کشورهای دنیا که توان تولید یک محصول را ندارند، از طریق همکاری با سایر کشورها به سمت تولید آن در یک سرزمین دیگر می‌روند و با این کار ضمن تامین محصول مورد نیاز، منابع آب خود را هم مدیریت می‌کنند بنابراین ما هم می‌توانیم از طریق همکاری با همسایه‌ها این موارد را مدیریت کنیم. این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران مرکز با اشاره به اینکه ۹۰ درصد آب عراق بعد از عبور از ترکیه وارد این کشور می‌شود اما سهم آب مرزی ورودی به ایران حدود ۱۰ درصد و عمدتا هم از افغانستان است، تاکید کرد: همین میزان هم بسیار استراتژیک است و مشکلاتی در دستیابی به آن وجود دارد.

مشکل آب ایران و افغانستان چیست؟
میرزایی درباره مشکل آب مرزی ایران و افغانستان تصریح کرد: در دولت اصلاحات طبق توافق بین ایران و ترکمنستان سدی با نام «سد دوستی» روی هریررود ساخته شد و قرار بود آب تنظیم‌شده به طور مساوی بین این دو کشور تقسیم شود.جدا از اینکه کل هزینه ساخت این سد توسط کشور ما پرداخت شد و حتی ترکمنستان آب بیشتری هم برداشت کرد، اما در آن مقطع کسی به این موضوع اشاره نکرد که با ساخت این سد افغانستان و حقوق آبی این کشور به طور کامل نادیده گرفته می‌شود. به همین علت افغانستان تصمیم گرفته که روی همین آب (هریرود) سد بسازد و طبق برآوردها، حدود ۷۰ درصد آبی که قرار بود؛ پشت سد دوستی جمع شود؛ قطع خواهد شد.وی با بیان اینکه باید روی آب‌ مرزی بین ایران و افغانستان تمرکز بیشتری از سوی دستگاه سیاست خارجه کشور صورت گیرد، گفت: روزی که آقای ظریف به سمت وزارت امور خارجه منصوب شد؛ طی یادداشتی تاکید کردم که خیلی خوب است که با قدرت‌های دنیا مذاکره کنیم اما ای کاش با افغانستان هم سر موضوع هیرمند و هریررود کنار بیایم. چون اگر این کار انجام شود؛ مطمئنا بخش بزرگی از ایران نجات می‌یابد.

انتقال آب به شهرهای کویری خطاست
میرزایی در ادامه از عملکرد وزارت نیرو در حوزه آب انتقاد و تاکید کرد: جای تعجب است که هنوز اصرار داریم که آب را از طریق تونل و کانال به شهرهای کویری برسانیم تا برای تولید کاشی یا ذوب آهن و فولاد مصرف شود. بدتر این است که هنوز فکر می‌کنیم اگر مدام سد بسازیم، کلید آب همسایه به دست ما خواهد افتاد و برنده خواهیم بود، در حالی‌که لزوما با احداث سد و جمع کردن آب، امکان کاشت برای ما فراهم نمی‌شود.

قوانین آب ضمانت اجرایی ندارند
وی با بیان اینکه نبود ضمانت اجرایی برای قوانین آب مشکل عمده‌ای در کشور ما محسوب می‌شود، گفت: هر سال این موضوع را در حوزه مصارف خانگی مطرح می‌کنیم که آب مشتریان پرمصرف قطع می‌شود اما هیچ وقت این اتفاق نیفتاده و این قانون اعمال نشده است. واضح است که  ناتوانی در اجرای چنین قوانینی، قانون را بی‌ارزش می‌کند.این استاد دانشگاه با اشاره به نمونه‌ای دیگر از اجرا نشدن قوانین حوزه آب، اظهارکرد: در کشور ما در مورد حریم و بستر رودخانه‌ها بحث و بررسی‌های متعددی شده است و قوانین سختگیرانه‌ای هم در این زمینه وجود دارد اما سازمان‌های آب منطقه‌ای که مسئولیت حفظ و صیانت از حریم رودخانه‌ها دارند به دلایل مختلف از اجرای این قوانین عاجز هستند. به همین علت در مناطق مختلف می‌بینیم که تعداد زیادی ساختمان روی حریم رودخانه‌ها احداث شده است. این موضوع حاکی از آنست که در عملیاتی کردن قوانین نقص زیادی داریم.

تشتت آرا در بین تصمیم‌گیران در مدیریت منابع آب
این کارشناس مدیریت منابع آب در پاسخ به این پرسش که چرا پس از سال‌ها اعلام بحران آب در ایران، هنوز اقدامی برای حل آن صورت نگرفته است؟ اظهار کرد: همه بخش‌های مدیریت کشور در بحران آب مقصرهستند و این وضعیت اصلاح نشده است چون کسی نمی‌خواهد سهم خود را از بحران پیش‌آمده، قبول کند اما اگر این روند ادامه یابد قطعا شاهد چالش‌های جدی در حوزه‌های اجتماعی خواهیم بود و تنش‌های زیادی ایجاد خواهد شد. تشتت آرا در شیوه مدیریت آب هم نشان‌دهنده آن است که هنوز به هیچ راهکاری برای خروج از بحران آب دست نیافته‌ایم، برای مثال دقیقا در شرایطی که برخی شهرها برای تامین آب شرب هم دچار مشکل هستند؛ می‌بینیم که شهرداری تهران به فکر جایگزینی درخت به جای چمن است در صورتی که مصرف هر دو گیاه تقریباً یکی است.

میرزایی در پایان با بیان اینکه هنوز متاسفانه شهروندان ایران هم آگاهی دقیقی نسبت به وضعیت موجود آب کشور ندارند، گفت: پذیرفتن بحران گام بزرگی است که در دستیابی به آن مشکل داریم و هنوز شاهد هستیم که عده‌ای با با شیلنگ ماشین می‌شویند و هیچ آگاهی نسبت به ارزش آب ندارند. این کارشناس مدیریت منابع آب پیش از این هم ضمن ابراز نگرانی نسبت به وضعیت ورشکسته ایران در حوزه آب در گفت‌وگو با ایسنا، تاکید کرده بود که غیر از پذیرش ورشکستگی راهکاری وجود ندارد.  باید بپذیریم که در بن‌بست آبی قرار داریم و باید این موضوع مهم را با مردم هم در میان بگذاریم. پذیرش ورشکستگی آبی، مهمترین کار در شرایط موجود است پس از پذیرش این موضوع، باید مردم را در جریان آن بگذاریم.او همچنین گفته بود که متاسفانه به مردم این طور القا می‌شود که اگر ۲۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف خانگی صورت گیرد، مشکل آب کشور حل می‌شود در حالی‌که حقیقت ندارد و این بدترین پیغامی است که به مردم داده می‌شود. مردم باید بدانند که مشکل کم‌آبی حل شدنی نیست و آب در چه وضعیتی بحرانی قرار دارد بنابراین اعلام ورشکستگی آب اولین مرحله برای اصلاح امور است چون در ادامه این روند  می‌توان چرخه برنامه‌ریزی و مدیریت را راه انداخت و دست به اجرای دقیق برنامه‌ها زد.