بانک مرکزی از اوایل سال گذشته با ابلاغ سیاستهای جدید ارزی تصمیم گرفت که سامانهای را تحت عنوان نیما برای فروش ارز حاصل از صادرات و تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان راهاندازی کند. هرچند که در ابتدا این سامانه چندان موفق نبود و حجم بسیار کمی از مبادلات ارزی در آن انجام میشد، اما بانک مرکزی تلاش کرد تا با سیاستهای جدید استفاده از این سامانه را افزایش داده و در نهایت آن را به محل مشخصی برای تبادل ارز تجاری کشور تبدیل کند.البته بانک مرکزی در این راستا، تغییراتی را در نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات داد و به نوعی با صادرکنندگان راه آمد تا آنها نیز تمایل بیشتری برای برگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور باشند.اکنون بانک مرکزی اعلام کرده که از ۲۱ فروردین ماه سال گذشته یعنی زمان ابلاغ سیاستهای جدید ارزی تا ۳۱ اردیبهشت ماه سال جاری ۷۱ درصد از ارز صادراتی به کشور بازگشته است.
بر این اساس در مدت یاد شده، صادرکنندگان کشور ۴۵ میلیارد یورو ارز وارد کشور کردهاند و با این حال طبق توافق با کمیته بازگشت ارز صادراتی، گمرک ۲۰ درصد پایههای صادراتی را پایینتر محاسبه کرده که در نتیجه صادرات یادشده به ۳۵ میلیارد یورو کاهش مییابد.با در نظر گرفتن دو میلیارد یوروی دیگر که در حقیقت صادرات ریالی است، ۷۱ درصد از ارز صادراتی در مدت یادشده به کشور بازگشته است.این در حالی است که عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی در روزهای گذشته نیز اعلام کرده بود که عرضه ارز در سامانه نیما بر تقاضای آن پیشی گرفته و به این ترتیب روند تامین ارز واردکنندگان از طریق نیما تسهیل خواهد شد.البته هنوز بخشی از صادرکنندگان ارز صادراتی خود را به چرخه اقتصاد بازنگرداندهاند که این موضوع نیز باید توسط بانک مرکزی پیگیری شود و با وجود اینکه بخش عمدهای از ارز صادراتی به کشور بازگشته، اما بانک مرکزی باید در پی این باشد که تمام ارز صادراتی به کشور برگردد.
در این راستا، فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز مسئولیت معرفی افرادی که ارز صادراتی خود را به کشور برنگرداندند به قوه قضاییه را بر عهده بانک مرکزی دانسته و گفته قرار شد یک رایزنی با کمک اتاق بازرگانی انجام شود تا ارزها بازگردانده و مشکل حل شود، ولی افرادی که ارز خود را به کشور برنگردانند باید توسط بانک مرکزی به قوه قضاییه معرفی شوند.بهبود وضعیت سامانه نیما در حالی اتفاق میافتد که بسیاری از کارشناسان در میانه راه، این سامانه را ناموفق خواندند و پیشبینی میکردند که به زودی تعطیل خواهد شد، اما بانک مرکزی با تاکید ویژه بر فعالیت این سامانه اکنون توانسته آن را به وضعیت قابل قبولی برساند.به نظر میآید که برنامه بانک مرکزی برای سامانه نیما، تامین ارز کل واردات کشور از این طریق است که میتواند شرایط را برای واردکنندگان تسهیل کرده و قیمت تمامشده را کاهش دهد. به این ترتیب میتوان گفت که در مورد سامانه نیما اصرار بانک مرکزی جواب داد و سامانهای که گفته میشد حدود شش ماه پیش باید جمعآوری شود، امروز نقش بزرگی در تامین ارز واردات کشور دارد.