تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۸ ساعت ۱۱:۴۱
کد مطلب : ۱۹۷۲۱۵
سقف روياپردازي انتخاباتي اصلاحات
گروه سیاسی_ رسانه ها: روزنامه اعتماد نوشت: تنها 7درصد از كانديداهاي احزاب اصلاح‌طلب در سراسر كشور تاييدصلاحيت شده‌اند. آماري كه حالا با دقت بيشتر نسبت به بيانيه چندي قبل شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان از اوضاع جناح چپ در فاصله كمتر از يك ماه تا برگزاري انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي حكايت دارد و در حالي كه پيش از اين، شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان از ردصلاحيت بيش از 90درصد كانديداهاي احزاب اصلاح‌طلب ازسوي شوراي نگهبان خبر داده بود، حالا بنابر گزارشي كه يكي از اعضاي حقوقي اين شوراي عالي منتشر كرده، مي‌توان گفت كه 93درصد از مجموع كانديداهاي احزاب اصلاح‌طلب ردصلاحيت شده‌اند.عماد بهاور كه به نمايندگي از نهضت آزادي در شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان عضويت دارد، روز گذشته اقدام به انتشار آماري دقيق و مبتني بر جزيياتي كرد كه ازسوي شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان اعلام شده كه براساس آن، از مجموع 30 حزب اصلاح‌طلب عضو اين شوراي عالي، نيمي حتي يك كانديداي تاييد صلاحيت‌شده نيز ندارند،آن هم در حالي كه از همين 15 حزب حاضر در انتخابات پيش‌رو نيز 6 حزب تنها يك كانديداي تاييدصلاحيت شده دارند، 3 حزب تنها 2 نفر از كانديداهاي‌شان موفق به دريافت تاييديه شوراي نگهبان براي حضور در انتخابات شده و درمجموع نيز تنها 44 كانديداي اين 30 حزب سياسي اصلاح‌طلب تاييدصلاحيت شده‌اند.
حال اگر كنار اين آمار، به تعداد 42 نماينده عضو فراكسيون اميد توجه كنيم كه بنابر اعلام شوراي نگهبان فاقد صلاحيت نمايندگي مجلس هستند، مي‌توان تخمين زد كه باتوجه به عدم نام‌نويسي17 نفر از اعضاي اين فراكسيون، چيزي حدود 40 نفر از اميدي‌ها شانس اين را دارند كه سرنوشت سياسي‌شان در مجلس يازدهم را به راي مردم واگذار كنند و اين يعني اصلاح‌طلبان درمجموع با حدود90 كانديدا در انتخابات پيش‌رو حاضر خواهند شد؛ هر چند هنوز تا اعلام نتايج نهايي بررسي صلاحيت كانديداها ازسوي شوراي نگهبان و رسيدگي به اعتراض‌هاي ردصلاحيت‌شدگان چند روزي باقي است. بماند كه تجربه ادوار گذشته نشان از آن دارد كه احتمالا حدود 10درصد از معترضان به نتايج بررسي صلاحيت‌ها موفق به دريافت جواز حضور در انتخابات خواهند شد و همچنان اكثريت قابل‌توجهي از آنها نمي‌توانند كانديداي انتخابات پيش‌رو باشند. بررسي اين آمار و ارقام از جهات مختلف حائز اهميت است و مي‌تواند معاني سياسي پيچيده‌اي را همراه داشته باشد اما شايد يكي از اين مواردي كه در مجموع بايد مورد توجه باشد، اين است كه حتي اگر صددرصد كانديداهاي اصلاح‌طلب موفق به كسب آراي شهروندان شوند، باز نمي‌توانند حتي اكثريت نسبي كرسي‌هاي مجلس يازدهم را تصاحب كنند و در بهترين حالت، قادر به تشكيل فراكسيون اقليت خواهند ماند.
حال اگر اين گزاره را نيز لحاظ كنيم كه دست‌كم يكي از نتايج احتمالي ردصلاحيت گسترده، كاهش مشاركت راي‌دهندگان خواهد بود و به ياد بياوريم تجربه انتخابات ادوار گذشته را كه هرگاه با مشاركت عمومي بالا همراه بوده، دست اصلاح‌طلبان در رقابت با رقيب اصولگرا بالاتر قرار گرفته و هرگاه انتخاباتي با مشاركت حداقلي برگزار شده، احتمال پيروزي جناح راست افزايش داشته، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اصلاح‌طلبان نه‌تنها حتي روي كاغذ نمي‌توانند به پيروزي صددرصدي كانديداهاي‌شان در انتخابات فكر كنند، بلكه هيچ بعيد نيست موفقيت نسبي در چند انتخابات اخير را نيز از دست بدهند.شايد اين موارد است كه حالا باعث شده بسياري از كنشگران و تحليلگران اصلاح‌طلب، از هم‌اكنون نتايج انتخابات را مشخص دانسته و مي‌گويند كه در انتخاباتي كه ظاهرا «درون‌جناحي» و «درون‌گروهي» است، پيروز نيز حتما يكي از همان جناح و گروهي خواهد بود كه در اين انتخابات حضور دارد. انتخاباتي كه همين ديروز حسن روحاني، رييس‌جمهوري نيز از آن با كليدواژه «انتخابات تشريفاتي» سخن گفت و نسبت به از بين رفتن مفهوم «جمهوريت» در آينده‌اي شايد نه چندان دور ابراز نگراني كرد.
هر چند درحالي كه اصلاح‌طلبان و كنشگران و تحليلگران منتسب به جناح چپ با استناد به آمار و ارقام منتشر شده درمورد وضعيت كانديداهاي رد و تاييدصلاحيت شده خود، نسبت به برگزاري انتخابات ابراز نگراني كرده و مي‌كنند، اصولگرايان همچنان خود را در رقابتي تمام‌عيار با رقيب قديمي تصور كرده و اصرار دارند كه اصلاح‌طلبان مي‌توانند همچون ادوار گذشته روبه‌روي‌شان به رقابت بايستند. محمدرضا باهنر، رييس جبهه پيروان خط امام و رهبري و دبيركل جامعه اسلامي مهندسين كه در گفت‌وگويي تفصيلي با ايسنا، به تحليل آخرين وضعيت دو جناح در آستانه انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي نشسته، معتقد است: «اين‌طور نيست كه ما سرمان را زير برف كنيم و بگوييم اصلاح‌طلبان طرفداري ندارند، نخير هم طرفدار دارند و هم كانديدا براي بستن ليست!» البته بخشي از اين اظهارنظر باهنر به اعتبار نتايج انتخابات پيشين صحيح است؛ اينكه اصلاح‌طلبان طرفداراني قابل‌توجه در سراسر كشور دارند. چنانچه هرگاه امكان رقابتي برابر و عادلانه پاي صندوق‌هاي راي براي آنها فراهم بوده، در اغلب موارد توانسته‌اند به پشتوانه همين طرفداران مردمي پيروز انتخابات باشند.
اما بخش ديگر اظهارنظر باهنر محل تامل است. اينكه اصلاح‌طلبان به تعداد مطلوب براي بستن ليست انتخابات كانديدا دارند. به بيان ديگر تنها در شرايطي مي‌توان اظهارات باهنر در رابطه با تعداد كافي كانديداهاي اصلاح‌طلب براي انتخابات پيش‌رو را صحيح و صادق دانست كه يا فرض را بر اين بگذاريم كه به باور رييس جبهه پيروان خط امام و رهبري چيزي كمتر از 100 كانديدا براي رقابت بر سر 290 كرسي براي اصلاح‌طلبان كفايت مي‌كند يا شك نزديك‌تر به واقعيت را معتبر بدانيم و بر اين پايه بگوييم كه او از حال و روز اصلاح‌طلبان و جزييات ردصلاحيت‌ها بي‌خبر است. بماند كه او ازقضا همين جمله را با اين عبارت آغاز كرده كه بنا نيست «سرش را زير برف» كرده و نادانسته اظهارنظر كند.ساعاتي پيش از انتشار اين اظهارات محمدرضا باهنر اما محمدرضا عارف كه پس از اتمام نشست شامگاه يكشنبه شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان در جمع خبرنگاران حاضر شده و به برخي پرسش‌هاي آنها پاسخ مي‌گفت، تاكيد كرد كه «باتوجه به وضعيتي كه براي ليست اميد در مجلس كنوني پيش آمد، راهبرد شوراي عالي سياستگذاري اين شد كه با حفظ هويت در انتخابات شركت كنيم.
اين به اين معناست كه ليست ما بايد اصلاح‌طلبانه باشد و اين راهبرد كليدي ماست و هر جا كه نامزد اصلاح‌طلب داشتيم ليست مي‌دهيم.» او همچنين با اشاره به ردصلاحيت‌ها در مرحله اول احراز صلاحيت‌ها توسط هيات نظارت گفت: «جريان اصلاحات با يك چالش جدي روبه‌رو شد چون تلقي اصلاح‌طلبان اين بود كه ما عملا نمي‌توانيم در حوزه‌هاي قابل‌توجهي ليست دهيم. چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب، دبيران كل احزاب عموما تاييدصلاحيت نشده بودند در حالي كه آنها را نهادهاي ذي ربط براي دبيركلي تاييد كرده بودند. مديران ارشد اصلاح‌طلب كه بعضي تا ماه‌هاي اخير هم منصب داشتند، ردصلاحيت شدند و از استانداران سابق فقط يك نفر تاييد شده بود.» عارف كه نسبت به دستيابي به نتيجه مثبت از اعتراض به ردصلاحيت‌ها ابراز «خوش‌بيني» كرده است؛ خوش‌بيني كه البته شايد از جنس همان نگاهي باشد كه باهنر به وضعيت اصلاح‌طلبان دارد و شايد هم كاملا مبتني است بر واقعيت؛ دوگانه‌اي كه براي دريافتن آن بايد تا 22 بهمن منتظر ماند.
حال اگر كنار اين آمار، به تعداد 42 نماينده عضو فراكسيون اميد توجه كنيم كه بنابر اعلام شوراي نگهبان فاقد صلاحيت نمايندگي مجلس هستند، مي‌توان تخمين زد كه باتوجه به عدم نام‌نويسي17 نفر از اعضاي اين فراكسيون، چيزي حدود 40 نفر از اميدي‌ها شانس اين را دارند كه سرنوشت سياسي‌شان در مجلس يازدهم را به راي مردم واگذار كنند و اين يعني اصلاح‌طلبان درمجموع با حدود90 كانديدا در انتخابات پيش‌رو حاضر خواهند شد؛ هر چند هنوز تا اعلام نتايج نهايي بررسي صلاحيت كانديداها ازسوي شوراي نگهبان و رسيدگي به اعتراض‌هاي ردصلاحيت‌شدگان چند روزي باقي است. بماند كه تجربه ادوار گذشته نشان از آن دارد كه احتمالا حدود 10درصد از معترضان به نتايج بررسي صلاحيت‌ها موفق به دريافت جواز حضور در انتخابات خواهند شد و همچنان اكثريت قابل‌توجهي از آنها نمي‌توانند كانديداي انتخابات پيش‌رو باشند. بررسي اين آمار و ارقام از جهات مختلف حائز اهميت است و مي‌تواند معاني سياسي پيچيده‌اي را همراه داشته باشد اما شايد يكي از اين مواردي كه در مجموع بايد مورد توجه باشد، اين است كه حتي اگر صددرصد كانديداهاي اصلاح‌طلب موفق به كسب آراي شهروندان شوند، باز نمي‌توانند حتي اكثريت نسبي كرسي‌هاي مجلس يازدهم را تصاحب كنند و در بهترين حالت، قادر به تشكيل فراكسيون اقليت خواهند ماند.
حال اگر اين گزاره را نيز لحاظ كنيم كه دست‌كم يكي از نتايج احتمالي ردصلاحيت گسترده، كاهش مشاركت راي‌دهندگان خواهد بود و به ياد بياوريم تجربه انتخابات ادوار گذشته را كه هرگاه با مشاركت عمومي بالا همراه بوده، دست اصلاح‌طلبان در رقابت با رقيب اصولگرا بالاتر قرار گرفته و هرگاه انتخاباتي با مشاركت حداقلي برگزار شده، احتمال پيروزي جناح راست افزايش داشته، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اصلاح‌طلبان نه‌تنها حتي روي كاغذ نمي‌توانند به پيروزي صددرصدي كانديداهاي‌شان در انتخابات فكر كنند، بلكه هيچ بعيد نيست موفقيت نسبي در چند انتخابات اخير را نيز از دست بدهند.شايد اين موارد است كه حالا باعث شده بسياري از كنشگران و تحليلگران اصلاح‌طلب، از هم‌اكنون نتايج انتخابات را مشخص دانسته و مي‌گويند كه در انتخاباتي كه ظاهرا «درون‌جناحي» و «درون‌گروهي» است، پيروز نيز حتما يكي از همان جناح و گروهي خواهد بود كه در اين انتخابات حضور دارد. انتخاباتي كه همين ديروز حسن روحاني، رييس‌جمهوري نيز از آن با كليدواژه «انتخابات تشريفاتي» سخن گفت و نسبت به از بين رفتن مفهوم «جمهوريت» در آينده‌اي شايد نه چندان دور ابراز نگراني كرد.
هر چند درحالي كه اصلاح‌طلبان و كنشگران و تحليلگران منتسب به جناح چپ با استناد به آمار و ارقام منتشر شده درمورد وضعيت كانديداهاي رد و تاييدصلاحيت شده خود، نسبت به برگزاري انتخابات ابراز نگراني كرده و مي‌كنند، اصولگرايان همچنان خود را در رقابتي تمام‌عيار با رقيب قديمي تصور كرده و اصرار دارند كه اصلاح‌طلبان مي‌توانند همچون ادوار گذشته روبه‌روي‌شان به رقابت بايستند. محمدرضا باهنر، رييس جبهه پيروان خط امام و رهبري و دبيركل جامعه اسلامي مهندسين كه در گفت‌وگويي تفصيلي با ايسنا، به تحليل آخرين وضعيت دو جناح در آستانه انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي نشسته، معتقد است: «اين‌طور نيست كه ما سرمان را زير برف كنيم و بگوييم اصلاح‌طلبان طرفداري ندارند، نخير هم طرفدار دارند و هم كانديدا براي بستن ليست!» البته بخشي از اين اظهارنظر باهنر به اعتبار نتايج انتخابات پيشين صحيح است؛ اينكه اصلاح‌طلبان طرفداراني قابل‌توجه در سراسر كشور دارند. چنانچه هرگاه امكان رقابتي برابر و عادلانه پاي صندوق‌هاي راي براي آنها فراهم بوده، در اغلب موارد توانسته‌اند به پشتوانه همين طرفداران مردمي پيروز انتخابات باشند.
اما بخش ديگر اظهارنظر باهنر محل تامل است. اينكه اصلاح‌طلبان به تعداد مطلوب براي بستن ليست انتخابات كانديدا دارند. به بيان ديگر تنها در شرايطي مي‌توان اظهارات باهنر در رابطه با تعداد كافي كانديداهاي اصلاح‌طلب براي انتخابات پيش‌رو را صحيح و صادق دانست كه يا فرض را بر اين بگذاريم كه به باور رييس جبهه پيروان خط امام و رهبري چيزي كمتر از 100 كانديدا براي رقابت بر سر 290 كرسي براي اصلاح‌طلبان كفايت مي‌كند يا شك نزديك‌تر به واقعيت را معتبر بدانيم و بر اين پايه بگوييم كه او از حال و روز اصلاح‌طلبان و جزييات ردصلاحيت‌ها بي‌خبر است. بماند كه او ازقضا همين جمله را با اين عبارت آغاز كرده كه بنا نيست «سرش را زير برف» كرده و نادانسته اظهارنظر كند.ساعاتي پيش از انتشار اين اظهارات محمدرضا باهنر اما محمدرضا عارف كه پس از اتمام نشست شامگاه يكشنبه شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان در جمع خبرنگاران حاضر شده و به برخي پرسش‌هاي آنها پاسخ مي‌گفت، تاكيد كرد كه «باتوجه به وضعيتي كه براي ليست اميد در مجلس كنوني پيش آمد، راهبرد شوراي عالي سياستگذاري اين شد كه با حفظ هويت در انتخابات شركت كنيم.
اين به اين معناست كه ليست ما بايد اصلاح‌طلبانه باشد و اين راهبرد كليدي ماست و هر جا كه نامزد اصلاح‌طلب داشتيم ليست مي‌دهيم.» او همچنين با اشاره به ردصلاحيت‌ها در مرحله اول احراز صلاحيت‌ها توسط هيات نظارت گفت: «جريان اصلاحات با يك چالش جدي روبه‌رو شد چون تلقي اصلاح‌طلبان اين بود كه ما عملا نمي‌توانيم در حوزه‌هاي قابل‌توجهي ليست دهيم. چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب، دبيران كل احزاب عموما تاييدصلاحيت نشده بودند در حالي كه آنها را نهادهاي ذي ربط براي دبيركلي تاييد كرده بودند. مديران ارشد اصلاح‌طلب كه بعضي تا ماه‌هاي اخير هم منصب داشتند، ردصلاحيت شدند و از استانداران سابق فقط يك نفر تاييد شده بود.» عارف كه نسبت به دستيابي به نتيجه مثبت از اعتراض به ردصلاحيت‌ها ابراز «خوش‌بيني» كرده است؛ خوش‌بيني كه البته شايد از جنس همان نگاهي باشد كه باهنر به وضعيت اصلاح‌طلبان دارد و شايد هم كاملا مبتني است بر واقعيت؛ دوگانه‌اي كه براي دريافتن آن بايد تا 22 بهمن منتظر ماند.
