طلب ۵ میلیارد دلاری تهران در بانک مرکزی عراق!

احمد عبادی، سخنگوی وزارت برق عراق روز سه‌شنبه در گفتگویی با روزنامه صباح اعلام کرد که صادرات روزانه گاز ایران به این کشور از ۲۵ میلیون متر مکعب مورد توافق به ۳ میلیون مترمکعب کاهش یافته و همین امر دولت عراق را ناگزیر کرده تا رایزنی‌های خود را برای یافتن جایگزین گاز ایران آغاز کند. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران با رد خبر از میان رفتن توان صادرات ایران به دلیل رشد مصرف داخلی، علت افت صادرات گاز به عراق را «دلایل فنی» اعلام کرده است. با وجود این که ایالات متحده از ماه نوامبر سال ۲۰۱۸ خرید نفت و گاز ایران را تحریم کرد ولی برای عراق معافیتی ۱۵ ماهه در نظر گرفت. در حال حاضر حدود ۴۰ درصد برق تولیدی عراق وابسته به گاز و برق صادراتی ایران است. عباس جابر، معاون وزیر برق عراق نیز دو ماه پیش گفته بود که عراق به ۲۶.۵ گیگاوات برق نیاز دارد که ۶ گیگاوات آن از ایران وارد می‌شود.

آمریکا از متحدان خود در خاورمیانه از جمله عربستان سعودی خواسته تا از طریق توسعه میادین گاز و سرمایه‌گذاری در صنعت برق عراق، برای قطع وابستگی این کشور به ایران تلاش کنند. البته نخستین قرارداد صادرات گاز ایران به عراق در سال ۲۰۱۱ میلادی بین دو کشور منعقد شد که مطابق آن ایران متعهد شد تا روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز به عراق ارسال کند، این رقم از ابتدای سال ۲۰۲۰ به ۲۵ میلیون مترمکعب کاهش یافت. در مقابل حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران روز چهارشنبه به خبرگزاری ایرنا گفت که ‌تحریم‌های پولی و بانکی آمریکا مانع از برداشت ۵ میلیارد دلار پول حاصل از صادرات گاز و برق از حساب بانک مرکزی عراق شده است.

این در حالی است که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران پس از سفر اخیر خود به عراق اعلام کرد که مشکل مطالبات ارزی ایران از این کشور حل شده است. بر همین اساس توافق شد تا مطالبات ایران بر پایه دینار، ارز ملی عراق، به حساب سپرده خاصی منتقل شود. با این وجود، تحریم ایران توسط سوئیفت، شبکه جهانی پرداخت بین بانکی، موجب شده تا انتقال معادل دیناری ۵ میلیارد دلار طلب ایران از حساب بانک مرکزی عراق همچنان غیرممکن باشد. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران یکسال پیش با اشاره به مشکلات دریافت پول حاصل از صادرات گاز و برق به عراق، رقم آن را ۲ میلیارد دلار اعلام کرده بود. زنگنه اخیرا نیز بدون اشاره به رقم مشخصی تایید کرده بود که عراق همچنان در ازای دریافت گاز از ایران پولی پرداخت نمی‌کند.

البته دبیر اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تاکید کرده که صادرکنندگان بخش خصوصی ایران هیچ مشکلی برای تبادل پولی با طرف های عراقی ندارند و با وجود وقوع ناآرامی در این کشور طی ۱۰ ماهه سال جاری خورشیدی رقم صادرات رسمی کالاهای ایرانی به بازار عراق به ۸ میلیارد دلار رسیده است. مطابق آمار رسمی سازمان توسعه و تجارت ایران، مقصد ۸.۹ میلیارد دلار از ۴۴.۳ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۳۹۷ کشور عراق بوده است. به عبارت دیگر عراق در سال گذشته با ۲۵۷ میلیون دلار اختلاف نسبت به چین به دومین منبع تامین ارز صادرکنندگان ایرانی بدل و ۲۰ درصد ارز حاصل از صادرات غیرنفتی ایران از بازار این کشور تامین شد.