شرق آسیا چگونه تاخت‌وتاز کووید-19 را مهار کرد

به گزارش ایسنا، شیوع ویروس جدید کرونا موسوم به کووید- 19 در چین در اواخر سال 2019 و سپس روند سریع همه‌گیری آن در نقاط مختلف دنیا نگرانی‌های زیادی را در کشورهای مختلف به وجود آورده است. سرعت بالای انتشار این ویروس باعث شده کشورها با حجم وسیعی از افراد مبتلا روبرو شوند. به‌طوری‌که تا امروز 18 فروردین 1399، بیش از یک‌میلیون و دویست هزار نفر در سراسر دنیا به این ویروس مبتلا شده‌اند. هرچند تا همین تاریخ بیش از 270 هزار نفر نیز بهبود یافته‌اند. لیکن میزان ابتلا همچنان حالت افزایشی دارد. این میزان ابتلا در مدتی حدود 3 ماه اتفاق افتاده است. همچنین عدم وجود درمان اختصاصی قطعی نیز باعث شده تا با بیش از 70 هزار مرگ در طی این مدت روبه‌رو شویم.به بیان متخصصان امر، به‌طورکلی راهکار اصلی مواجهه مؤثر با بیماری‌های ویروسی واگیردار پیشگیری است. در همین راستا به نظر می‌رسد در مقطع کنونی لازم است اولویت پیشگیری بر درمان بیش از هر زمان دیگری از حالت شعاری خارج شده و به مسئله‌ای محسوس و ضرورتی مورد نیاز تبدیل گردد و برای نیل به این هدف، مرور دقیق تجربیات سایر کشورهایی که پیش از دیگران، با این همه‌گیری یا اپیدمی مواجه شده‌اند، اهمیت زیادی دارد. اما به‌راستی کشورهای مختلف چگونه و تا چه حدی توانسته‌اند شعار «اولویت پیشگیری بر درمان» را عملی نمایند.برای دادن پاسخی درخور به این سؤال و ارائه راهکارهای متناسب بر اساس چنین پاسخی، تیمی هشت‌نفره از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز در یک مطالعه پژوهشی، راهبردهای کشورهای شرق آسیا را در مواجهه مؤثر با بیماری کووید-19 مورد بررسی قرار داده‌اند.

در این مطالعه که به‌صورت نامه‌ای به سردبیر در نشریه «راهبردهای مدیریت در نظام سلامت» منتشر شده است، محققان با آغاز بحث خود در مورد کشور چین به‌عنوان پیشتاز این عرصه، اظهار داشته‌اند: «از تاریخ 31 دسامبر 2019 که کمیسیون بهداشت و درمان در ووهان چین تعدادی از موارد پنومونی با علل ناشناخته را در این شهر گزارش کردند تا تاریخ 7 ژانویه 2020 که مقامات چینی در تعامل با سازمان بهداشت جهانی متوجه یک کرونا ویروس جدید شدند، تنها 7 روز طول کشید و چین بلافاصله اقدامات ایزوله سازی و قرنطینه را آغاز کرد. اقدامات پیشگیرانه چینی‌ها مبتنی بر سیاست بیماریابی در اماکن عمومی و حتی خانه‌ها تا قرنطینه مناطق و شهرهای آلوده و ایجاد محدودیت‌های آمدوشد برای میلیون‌ها نفر ساکنین این مناطق بوده است».رحیم خدایاری سرنق، استادیار، گروه مدیریت و سیاست‌گذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز و همکارانش می‌افزایند: «چینی‌ها کمیته مرکزی (رهبری پاسخ به اپیدمی) را به رهبری نخست‌وزیر و کمیته استانی را به رهبری استاندار تشکیل دادند. قرنطینه تمامی شهرهای مرکز شیوع ویروس در استان هوبی، برقراری مقررات منع رفت‌وآمد در شهرهای تحت قرنطینه، ایجاد تیم‌های نظارت مرکزی و گسیل آن‌ها به مراکز استان‌های درگیر از سوی دولت مرکزی، بسیج تمامی امکانات دستگاه‌های دولتی و بیمارستان‌ها، افزایش طول دوره تعطیلی سال نو چینی، کنترل ترافیک، لغو تمامی اجتماعات و تقویت آموزش بهداشت عمومی از مهم‌ترین اقدامات دولت چین در مواجهه مؤثر با این ویروس بود. آن‌ها توانستند با چنین اقدام‌هایی روند ابتلا به ویروس جدید و روند مرگ‌ومیر ناشی از آن را به‌تدریج کاهشی کنند. به‌طوری‌که اخیراً شهر ووهان نیز از قرنطینه خارج شده است».

طبق بررسی‌های انجام‌شده در مطالعه فوق، «کره جنوبی دیگر کشوری است که مواجهه مردم این کشور با ویروس زیاد بوده است. مسؤولین کره جنوبی در ابتدا تصور درستی از میزان جدی بودن موضوع نداشتند و بااینکه نکات بهداشتی را دائماً به شهروندان خود گوشزد می‌کردند اما در مناطق آلوده قوانین منع رفت‌وآمد وضع نشده بود و حتی کسب‌وکارها نیز به کار خود ادامه می‌دادند. با گسترش قابل ملاحظه بیماری در این کشور، دولت کره جنوبی متوجه ابعاد فاجعه شد و از اواسط فوریه شدیدترین تدابیر قرنطینه را برای برخی شهرها و استان گیونگ سانگ شمالی در نظر گرفت».بر این اساس، در کشور کره جنوبی تعطیلی مراکز آموزش عالی و مدارس برای دوره‌ای طولانی، جلوگیری از گردهمایی‌ها و برگزاری تجمعات، قرنطینه کردن محل‌هایی که شیوع ویروس در آن‌ها سریع بوده، استفاده از نقشه‌های الکترونیکی برای شناسایی مبتلایان و آگاهی از نحوه تردد و جابجایی آن‌ها، قرنطینه سخت‌گیرانه مبتلایان، تخصیص بودجه مکمل برای مبارزه با کرونا و افزایش سطح هشدارها ازجمله اقدامات انجام شده بوده است.خدایاری سرنق و همکارانش، تجربه کشور هنگ‌کنگ را در خصوص برخورد با کووید-19 به شرح زیر بیان داشته‌اند: «هنگ‌کنگ نیز علی‌رغم همسایگی با چین و ارتباطات بسیار وسیع با این کشور توانسته موفقیت خوبی را در کنترل این ویروس به دست آورد. اهم اقدامات هنگ‌کنگ شامل وضع مقررات سخت‌گیرانه و مجازات سنگین برای افرادی که مقررات را رعایت نمی‌کنند، اختصاص یارانه به همه شهروندان برای جبران خسارت تعطیلی کسب‌وکارهای خصوصی، پرداخت وام کم‌بهره به کسب‌وکارهای بزرگ و توزیع رایگان ماسک و کالاهای بهداشتی برای جمعیت فقیر بوده است».

اما دیگر کشور شرق آسیایی متأثر از این ویروس ژاپن بوده که مسئولان آن، علی‌رغم وجود جمعیت آسیب‌پذیر سالمند، میزان مرگ‌ومیر ناشی از ویروس را در سطح بسیار پایینی نگه داشته‌اند.مجریان پژوهش فوق در این خصوص می‌گویند: «ژاپنی‌ها با اقداماتی همچون ترویج دورکاری ادارات و شرکت‌های بزرگ و کوچک، واگذاری برخی از تصمیم‌گیری‌ها به دولت‌های محلی بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، تعطیلی بلندمدت مدارس و دانشگاه‌ها و ارائه یارانه به کارگران و کارمندان جهت ماندن در منزل برای مراقبت از کودکان، تعطیلی کلیه تجمعات و اماکن عمومی و افزایش ظرفیت انجام تست‌های تشخیصی به حدود 4 هزار مورد در روز، توانسته‌اند مواجهه مناسبی با شیوع این ویروس داشته باشند».بنا بر نکات ذکرشده در این مطالعه، تجربه کشورهای درگیر بیماری نشان می‌دهد تمامی سیاست‌ها و اقدامات در راستای کمک به قطع زنجیره انتقال و کاهش انتشار ویروس از طریق کاهش تماس و افزایش فاصله فیزیکی بین افراد مشکوک و سالم بوده‌اند.بر این اساس، خدایاری سرنق و همکارانش با در نظر گرفتن این مسئله که عمده انتقال در جامعه و مکان‌های عمومی صورت می‌گیرد، راهبردهای مربوط به مدیریت مکان‌های عمومی، کاهش تماس انسان با انسان، افزایش فاصله فیزیکی اجتماعی، محدودیت مسافرت‌های درون و برون‌شهری و تأکید بر قرنطینه مبتنی بر خانه را به‌عنوان مهم‌ترین موارد برای غلبه بر این همه‌گیری بسیار مهم دانسته‌اند که خوشبختانه تا حد زیادی توسط مسئولین کشور اجرایی شده و امید است با تداوم فرهنگ‌سازی‌های لازم، همراهی بیشتری را از سوی آحاد مردم به دنبال داشته باشد.بدون شک استفاده از نقطه نظرات مطرح‌شده در این مطالعه که در نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد منتشر شده‌اند، می‌تواند با بهره‌گیری از تجربه سایر کشورها در حل این بحران جهانی، میزان ضررهای وارده به کشور ما و دیگر نقاط جهان را به حداقل ممکن کاهش دهد.