درباره کووید-19 و سندرم گیلن باره

گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن انسان واکنشی بیش از حد قوی در مبارزه با یک عفونت ارائه می کند. سیستم ایمنی میزان بیش از حد از سلول های ایمنی را برای مقابله با تهدید موجود ارسال کرده و این سلول ها ممکن است به بافت ها و اندام های سالم نیز حمله کنند. در بسیاری از موارد، این واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به یک ویروس یا باکتری و نه خود ویروس و باکتری است که آسیب جدی به افراد وارد کرده یا حتی موجب مرگ آنها می شود.شواهدی وجود دارند که این واکنش بیش از حد سیستم ایمنی عاملی مهم در بیماری کووید-19 است. پژوهش ها نشان می دهند که واکنش سیستم ایمنی به کووید-19 ممکن است به ریه های افراد آسیب برساند. همچنین، شواهدی وجود دارند که واکنش سیستم ایمنی می تواند به اندام ها و دستگاه های دیگر بدن از جمله کبد، کلیه ها، قلب و حتی سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند.پژوهشی جدید نشان داده است که بیماری کووید-19 می تواند موجب یک اختلال عصبی جدی ناشی از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی شود که به نام سندرم گیلن باره (Guillain-Barré syndrome) شناخته می شود.

افراد مبتلا به بیماری کووید-19 می توانند به سندرم گیلن باره نیز مبتلا شوند
سندرم گیلن باره یک اختلال سیستم عصبی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب محیطی حمله می کند. این شرایط موجب علائم عصبی جدی مانند ضعف، بی حسی، گزگز، و در برخی موارد حتی فلج می شود.سندرم گیلن باره شرایطی شایع نیست اما افرادی که تحت تاثیر آن قرار می گیرند اغلب یک مورد مشترک دارند و آن این است که در هفته های پیش از ابتلا به آن با یک عامل مخرب، به طور معمول یک میکروب گوارشی که موجب اسهال می شود یا یک عفونت تنفسی، در حال مبارزه بوده اند.گمان می رود که واکنش سیستم ایمنی به این عامل ویروسی یا باکتریایی همان چیزی است که در بسیاری از موارد به سندرم گیلن باره منجر می شود. حتی چند ویروس و باکتری خاص وجود دارند که با احتمال بیشتر ابتلا به سندرم گیلن باره پیوند خورده اند که شامل موارد زیر می شوند:
- آنفلوآنزا
- سیتومگالوویروس (نوعی از هرپس ویروس)
- اپشتین بار ویروس (ویروسی که موجب مونونوکلئوز می شود)
- مایکوپلاسما پنومونیه
- اچی‌آی‌وی یا ایدز
- زیکا
و اکنون، پژوهشی جدید نشان داده است که ما می توانیم کووید-19 را نیز به این فهرست اضافه کنیم. این مطالعه توسط پزشکانی در شمال ایتالیا که در اواخر فوریه و مارس مشغول درمان بیماران مبتلا به کووید-19 بوده اند، انجام شده است. در مجموع 1,200 بیمار مبتلا به کووید-19 در سه بیمارستان در این منطقه بستری بودند و پنج نفر از آنها به سندرم گیلن باره مبتلا شدند.در این موارد، علائم سندرم گیلن باره پنج تا 10 روز پس از ظاهر شدن علائم کووید-19 شکل گرفتند. نخستین نشانه سندرم گیلن باره در آنها ضعف در پاها، گزگز، و ضعف در صورت بود. دو روز بعد از ظهور نخستین نشانه سندرم گیلن باره، این بیماران با ضعف یا فلج در کل دست ها و پاهای خود مواجه شدند.خبر خوب این است که علائم سندرم گیلن باره به طور معمول موقتی هستند. بیمارانی که با این علائم مواجه می شوند به تدریج طی شش تا 12 ماه عملکرد عصبی عادی خود را باز می یابند، اگرچه گاهی اوقات این می تواند تا سه سال نیز طول بکشد.

تا چه اندازه باید درباره سندرم گیلن باره نگران باشید؟
اگرچه سندرم گیلن باره موردی است که باید طی بحران کووید-19 از آن آگاه باشید، اما مساله ای نیست که بیش از حد نگران آن شوید. بیشتر افرادی که به بیماری کووید-19 مبتلا شده اند بدون عوارضی جدی مانند سندرم گیلن باره بهبود یافته اند. در مطالعه ای که توسط پژوهشگران ایتالیایی انجام شد تنها 0.4 درصد افراد تحت تاثیر قرار گرفته بودند.با این وجود، اگر شما یا یکی از عزیزانتان در زمان ابتلا به کووید-19 با علائم عصبی غیرعادی مواجه شده اید باید بلافاصله پزشک خود را از این شرایط آگاه کنید. نرخ ابتلا به سندرم گیلن باره در افراد مبتلا به کووید-19 ممکن است بالاتر از حد متوسط باشد.تا زمانی که راه حلی قطعی برای بیماری کووید-19 پیدا شود، شما می توانید با رعایت فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک و دستکش، شستشوی منظم دست ها با آب و صابون و اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی دیگر از خود در برابر این دشمن نامرئی که جهان را با چالشی بزرگ مواجه کرده است، محافظت کنید.