وجود ۱۷ هزار کودک کار در استان تهران

شیوع ویروس کرونا این روز‌ها زندگی میلیاردها انسان را در سراسر جهان تحت تأثیر خود قرارداده است، به ناچار عده‌ای را خانه نشین کرده و برخی نیز مجبور به تغییر سبک زندگی خود شده اند، اما در این بین هستند افرادی که بیش از دیگران در معرض آسیب قرار گرفته اند، آن‌ها که فقر و تنگدستی همزاد همیشگی شان است.سخن از کودکان کار است، همان‌ها که کودکی شان به تاراج می‌رود تا لقمه نانی شود برای سفره کوچک خانواده شان، همان‌ها که سر چهارراه ها، درون کارگاه‌های غیر مجاز، کنار سطل‌های زباله می‌بینیمشان و بی تفاوت از کنارشان می‌گذریم، غافل از آن که یک روز این بی تفاوتی دامان خودمان را خواهد گرفت.سال ۲۰۰۲ بود که سازمان بین المللی کار ۱۲ ژوئن را به عنوان روز جهانی مبارزه با کار کودکان نامگذاری کرد تا مردم سراسر جهان، دولت ها، کارفرمایان و... برای کمک به ۲۱۸ میلیون کودک کار تلاش کنند، با این حال باز هم روز به روز بر آمار جمعیتی کودکان کار افزوده می‌شود و رویا‌های کودکانه آن‌ها از بین می‌رود.طی سال‌های اخیر در ایران و با توجه به شرایط اقتصادی کشور شاهد رشد روزافزون کودکان در ایران هستیم، کودکانی که در محیط‌های آسیب بزرگ می‌شوند و پس از طی کردن دوران کودکی ممکن است برای کسب درآمد دست به کار‌های غیرقانونی و خلاف بزنند که تبعاتش برای جامعه غیرقابل پذیرش خواهد بود.

حاشیه نشینی محمل اصلی کار کودکان
محمد حسن داوودی مدیر مدرسه کودکان کار صبح رویش با اشاره به رشد غیرقابل باور حاشینه‌نشینی و نقش آن در افزایش آمار مربوط به کودکان کار، گفت: مدارس کودکان کار صبح رویش در مناطقی واقع شده‌اند که یکی از مراکز حاشیه‌نشین تهران محسوب می‌شوند و ساکنان این مناطق اغلب اشخاصی هستند که به دلیل وضعیت معیشتی به این مناطق مهاجرت کرده اند و به ناچار کودکانشان را به سر کار می‌فرستند که آسیب‌های بی‌شماری را برای آن‌ها ایجاد می‌کند.داوودی با تأکید بر این تصور اشتباه مردم که گمان می‌کنند اکثر کودکان کار درگیر باند هستند، افزود: این نگاه یک نگاه همراه با واقعیت نیست. واقعیت این است که تنها حدود ۲۰ درصد کودکان کار در استخدام باند‌هایی هستند که آن باند‌ها هم به صورت خانوادگی و قومی اداره می‌شوند نه به صورت مافیا که فردی کودکان را بخرد، این در حالی است که بیش از ۸۰ درصد کودکان به دلیل مشکلات اقتصادی کار می‌کنند، در حالی که در رسانه‌ها طوری بازنمایی شده که انگار همه کودکان درگیر باند هستند.وی افزود: یک باور غلط دیگر درباره کودکان کار این است که اغلب مردم فکر می‌کنند همه این کودکان در چهارراه‌ها کار می‌کنند، این در حالی است که بیش از ۷۰ درصد کودکان کار در مکان‌هایی‌ مانند کارگاه‌های غیر مجاز، باربری‌ها، گاری کشی‌ها و ... کار می‌کنند که اصلا دیده نمی‌شوند.مدیر مدرسه کودکان کار صبح رویش با اشاره به اینکه دور بودن کودکان از نیاز‌های کودکی‌شان بزرگترین آسیب کودکان کار محسوب می‌شود، افزود: این کودکان در محیط‌های پر خطر و در معرض آسیب‌های اجتماعی زندگی می‌کنند، در محیط‌هایی که در معرض خرید و فروش مواد مخدر، غیراخلاقی، تهدید و ترحم قرار دارند و با خشونت‌های مختلفت روبرو می‌شوند.

وی تأکید کرد: یک نوع نادیده گرفتن از سوی جامعه نسبت به این کودکان وجود دارد، بسیاری از مواقعی که این کودکان شیشه خودروها را پاک می‌کنند، رانندگان اصلا به این کودکان نگاه نمی‌کنند. این‌ها همه لطمه‌هایی است که به این کودکان زده می‌شود، آن هم در سنی که شخصیت آن‌ها در حال شکل‌گیری است.وی با تأکید بر اینکه هر آن چیزی که ما از تحقیر و نادیده گرفتن به این کودکان می‌دهیم در آینده به سوی خود ما باز می‌گردد، گفت: بسیاری از ما تعجب می‌کنیم که چطور ممکن است فردی دست به قتل، تجاوز، زورگیری زند، اما بر اساس مطالعات جرم شناسی وقتی وارد کودکی این افراد می‌شویم، می‌بینیم کودکی این افراد در معرض آسیب‌های اجتماعی، تحقیر و نادیده گرفته شدن بوده است که امروز کودکان کار با آن‌ها دست به گریبان هستند.داوودی با اشاره به هزینه سرانه هر زندانی در ایران افزود: امروز هزینه آموزش هر فرد در مقایسه با نگهداری یک زندانی در زندان بین ۲۰ تا ۵۰ برابر کم‌تر است، این در حالی است که ما می‌توانیم با صرف این هزینه زندگی و آینده یک دانش آموز را نجات دهیم، در واقع کار مدرسه کودکان کار صبح رویش یک نوع پیشگیری از جرایم سازمان یافته است، تا این کودکان در آینده از وضعیت فعلی خود نجات یابند و زندگی و خانواده سالمی داشته باشند، زیرا آسیب‌ها به صورت تصاعدی بازتولید می‌شوند و اگر ما بتوانیم یک کودک را نجات دهیم، یک خانواده سالم در آینده خواهیم داشت.

مدیر مدرسه صبح رویش با تأکید بر اینکه آموزش در مدرسه صبح رویش خدمت ما نیست، بلکه استراژی ماست، گفت: هدف صبح رویش تغییر آینده کودکان کار است، آینده‌ای که اگر مواظب آن نباشیم، این کودکان به افراد مجرم و خلافکار تبدیل خواهند شد، اما با این روش آموزشی این کودکان به شهروندان مطلوب و موثر تبدیل می‌شوند.
وی افزود: ارائه خدماتی چون دادن غذا، لباس و... ساده‌ترین راه برای کمک به کودکان کار است، اما کار اساسی ما در کنار این خدمات تغییر آینده آن‌هاست که از طریق الگوی رویش در مدرسه محقق می‌شود و این فضای مدرسه صبح رویش را برای بچه‌ها جذاب و دوست داشتنی کرده است.داوودی با تأکید بر نقش مردم و مسئولیت اجتماعی آن‌ها در قبال کودکان کار گفت: در حال حاضر ۱۷ هزار کودک کار در تهران وجود دارد، حال تصور کنید ۱۷ هزار نفر در همین تهران دست یک کودک کار را بگیرند و در آموزش آن‌ها به ما به کمک کنند، آنگاه معضل کار کودکان در شهر تهران حل خواهد شد.وی ادامه داد: بزرگ‌ترین ثروت کشور ما همین مشارکت اجتماعی مردم است که نظیرش را در این روز‌های کرونایی یا در حوادثی مانند زلزله سر پل زهاب شاهد بودیم. همین مشارکت‌ها هم می‌تواند مسأله کودکان کار کشور را حل کند، به شرطی که یک مدل موفقی وجود داشته باشد و از آن مدل حمایت شود، نه از کار‌های گداپرورانه که فقط به سیر کردن شکم فکر می‌کنند و از تغییر جهان بینی و آموزش کودکان غافل هستند.مدیر مدرسه کودکان کار صبح رویش با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۰۵۱ کودک کار در مدرسه صبح رویش در حال تحصیل هستند، افزود: ما روز اول تنها با ۱۱۰ دانش آموز کارمان را شروع کردیم و امروز در ۷ مرکز به ۱۰۵۱ دانش آموز خدمات آموزشی، مهارتی، درمانی و...ارائه می‌دهیم.وی در ارتباط با فعالیت‌های صبح رویش در این روز‌های کرونایی برای کودکان کار افزود: متأسفانه در این روز‌ها کودکان کار به شدت در معرض خطر قرار دارند، زیرا هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سلامت آسیب پذیر هستند. با شیوع کرونا بسیار بوده شب‌هایی که این کودکان سر گرسنه بر بالین گذاشتند و امروز هم به دلیل عدم دسترسی به گوشی و تبلت نمی‌توانند آموزش‌های درسی را فرا بگیرند. مدرسه صبح رویش در ابتدا بسته‌های ارزاقی را برای خانواده‌های بچه‌ها تهیه و در اختیار آن‌ها می‌گذارد و در زمینه آموزشی هم یک اتوبوس سیار به نام جایزه مدرسه نزد بچه‌ها می‌رود و آموزش‌های لازم را به آن‌ها می‌دهد.