آهنگسازان همیشه پنهان می‌مانند

گروه فرهنگی: در زمانی نه چندان دور تولید آلبوم فیزیکال در قالب نوار کاست، سی‌دی و دی وی دی، امری مرسوم بود و بخشی از بار اقتصادی موسیقی بر دوش آثاری بود که توسط تولیدکنندگان و ناشران روانه بازار می‌شدند. حال پس از حدود یک دهه می‌توان گفت تولید و نشر آلبوم فیزیکال به صفر رسیده است. این اتفاق چند دلیل عمده دارد که مهمترین آنها اختلالات اقتصادی و تورم روز به روزی است که همواره در جامعه رخ می‌دهد و سیری صعودی دارد. بنا به همین دلیل است که تولیدکنندگان و ناشران تمایلی به تولید آلبوم فیزیکال ندارند و ترجیحشان این است که آثار را به صورت دیجیتال منتشر کنند. اما نشر دیجیتال نیز به دلیل عدم وجود قانون کپی رایت در کشور وضعیت بسامانی ندارد. بسیار پیش آمده که یک آلبوم دیجیتال پس از نشر توسط دیگر سایت‌ها به سرقت رفته و به صورت رایگان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.احسان انوریان نوازنده، آهنگساز و سرپرست گروه موسیقی «خسروان» یکی از هنرمندانی است که همواره به تولید آلبوم توسط خود و اعضای گروهش توجه داشته و سال 1397 طی همکاری با سالار عقیلی (خواننده موسیقی ایرانی) آلبوم فیزیکال و دیجیتال «پیدای پنهان» را روانه بازار کرده است.او طی گفتگو از نحوه همکاری‌اش با سالار عقیلی گفت و درباره بازخوردهایی که از آلبوم «پیدای پنهان» دریافت کرده، توضیح داد و به تشریح مشکلات و مصائب آهنگسازانی پرداخت که گاه مجبورند برای دیده شدن با خوانندگان مطرح همکاری کنند. انوریان می‌گوید: پیش از همکاری با سالار عقیلی و تولید آلبوم با خیلی‌ها مشورت می‌کردم و اغلب آنها می‌گفتند اینکه خواننده چه کسی است، مهم نیست و تو هم خیلی بابت این اتفاق هزینه نکن. من در پاسخ به آن دوستان می‌گفتم مسئله اینجاست که اگر چنین کاری انجام ندهم و بابت آن هزینه نکنم آلبوم و آثارم شنیده نخواهد شد. واقعا هم همینطور است، شاید اگر سالار عقیلی خواننده آلبوم «پیدای پنهان» نبود حتی شما که به عنوان فعال رسانه‌ای موسیقی را تخصصی دنبال می‌کنید نیز آن را نمی‌شنیدید یا آن را به یاد نداشتید. در این زمینه‌ها همواره به آهنگسازان جفا شده و اگر آنها با خوانندگان اسم و رسم دار و مطرح همکاری نکنند آثارشان مورد توجه قرار نمی‌گیرد یا اصلا شنیده نخواهد شد؛ حتی اگر آن اثر با کیفیت و حرفه‌ای و عالی باشد.
گروه «خسروان» در این روزهای کرونایی چه فعالیت‌هایی دارد؟
در حال حاضر به دلیل شرایط موجود نمی‌توانیم تمرینات جمعی داشته باشیم، به همین دلیل مشغول ضبط آثارمان هستیم و دو آلبوم در دست تولید داریم. یکی از آلبوم‌ها متعلق به قطعاتی است که به اتفاق اعضای گروه در جشنواره موسیقی فجر سال گذشته اجرا کرده‌ایم. آلبوم دیگر نیز به آثاری اختصاص دارد که در گذشته و پیش از جشنواره موسیقی فجر ساخته شده‌اند.
شما اوائل سال 1397 آلبوم «پیدای پنهان» را طی همکاری با سالار عقیلی و اعضای گروه «خسروان» تولید و ارائه کردید. این مجموعه موسیقایی از سوی هنرمندان و مخاطبان موسیقی ایرانی برای شما داشت؟
معمولا بازخوردها به لحاظ معنوی همیشه خوب است اما به لحاظ مادی همواره مسائل و مشکلات جدی وجود دارد. این رویه به شکلی است که تولیدگان و سازندگان برای تولید آلبوم‌های بعدی با چالش‌هایی مواجه می‌شوند.
در این میان کسی که بیش از دیگران بار اصلی تولید را به دوش می‌کشد و بیش از باقی عوامل متضرر می‌شود،‌ آهنگساز است. رقم پایین دستمزد آهنگسازان و نوازندگان نیز معضل دیگری است که همواره با آن مواجه بوده‌ایم. با توجه به این موارد، بگویید معمولا آهنگسازان برای تولید آلبوم با چه مشکلاتی مواجهند؟
متاسفانه در حال حاضر مخاطبان و مردمی که موسیقی گوش می‌دهند و آن را دنبال می‌کنند به دنبال خواننده‌ها و آهنگ‌ها می‌گردند. آنها همواره به دنبال این هستند که خواننده اثر کیست و چه می‌خواند. بنا به همین دلایل آهنگسازان همیشه در پستوی ماجرا هستند.
این خواننده‌سالاری فعالیت شما به عنوان آهنگساز را تا چه حد تحت تاثیر قرار داده است؟       
شخصا دغدغه‌ام فعالیت و تولید اثر است و خیلی به دنبال دیده شدن و فعالیت بر این اساس نیستم. اتفاق خب و مثبتی که در آلبوم «پیدای پنهان» برای من رخ داد این بود اسمم در کنار شخصی چون آقای سالار عقیلی که موسیقی قابل قبول ارائه می‌دهد، ‌قرار گرفت و از این موضوع رضایت دارم. پیش از همکاری با سالار عقیلی و تولید آلبوم با خیلی‌ها مشورت می‌کردم و اغلب آنها می‌گفتند این که خواننده چه کسی است، مهم نیست و تو هم خیلی بابت این اتفاق هزینه نکن. من در پاسخ به آن دوستان می‌گفتم مسئله اینجاست که اگر چنین کاری انجام ندهم و بابت آن هزینه نکنم آلبوم و آثارم شنیده نخواهد شد. واقعا هم همینطور است، شاید اگر سالار عقیلی خواننده آلبوم «پیدای پنهان» نبود حتی شما که به عنوان فعال رسانه‌ای موسیقی را تخصصی دنبال می‌کنید نیز آن را نمی‌شنیدید یا آن را به یاد نداشتید. در این زمینه‌ها همواره به آهنگسازان جفا شده و اگر آنها با خوانندگان اسم و رسم دار و مطرح همکاری نکنند آثارشان مورد توجه قرار نمی‌گیرد یا اصلا شنیده نخواهد شد؛ حتی اگر آن اثر با کیفیت و حرفه‌ای و عالی باشد. طی این روند و در این ایام که آثار به صورت انبوه تولید می‌شوند آثار با اهمیت و با ارزش به نوعی گم می‌شوند. به هرحال همان طور که گفتم تولید آثار بسیار بالاست و اغلب آنها نیز استانداردهای لازم را دارند. به همین دلیل من به عنوان آهنگساز مجبورم هرچندوقت یکبار با خوانندگان مطرح و شناخته شده همکاری کنم تا به اصطلاح نامم گم نشود و در ادامه شنیده شود. البته این روند به هیچ وجه باب میل من نیست.
آن رویه‌ایی که برای شما اهمیت دارد و باب میلتان است، چیست؟
ترجیحم این است که با خواننده گروه خودم به تولید اثر و آلبوم بپردازم؛‌ کاری که در حال حاضر مشغول انجام آن هستم. همکاری با اعضا و خواننده گروهِ خودم برایم خوشایندتر و لذت‌بخش‌تر است، زیرا به هرحال خواننده طی همکاری‌هایی که با من داشته شیوه کارم را می‌شناسد و طی اجرای آثار  بر چم و خم قطعات مسلط می‌شود و آن احساس لازم در نوع خوانشش نمود پیدا می‌کند. به طور کلی او می‌داند هدفم از ساخت فلان قطعه چیست و دنبال چه هستم. حال شما حساب کنید قرار است با خواننده‌ای مطرح کار کنم که به تازگی او را شناخته‌ام و صرفا با قید قرار داد همکاری‌مان شکل گرفته است، مسلما این همکاری با آنچه مد نظر من است تفاوت دارد. آنچه من به عنوان آهنگساز در پی آن هستم حس و حال اثر و به نتیجه رساندن فکر و هدفی است که دنبال می‌کنم. در نهایت نیز آن اتفاقی که مدنظر من است رخ نخواهد داد، حتی اگر با مطرح‌ترین خواننده کشورهمکاری کنم؛ زیرا هم‌نشینی صورت نگرفته و من و آن خواننده، ‌آنطور که باید شناختی از یکدیگر نداریم. طی چنین همکاری‌هایی بهترین اتفاق این است که قطعات صرفا اثری زیبا از آب درمی‌آید. همین. اگر آثار گذشتگان را مرور کنید متوجه منظورم خواهید شد. به نظرتان چرا آثار برنامه «گل‌ها» با ارزش و ماندگار شده‌اند؟‌ دلیلش این است که عوامل تولید آن آثار، اعم از آهنگسازان و نوازندگان و خوانندگان همواره در کنار یکدیگر بوده‌اند و به نوعی با هم زندگی می‌کرده‌اند. سلیقه من تولید آثار به همین شیوه است اما بنا به دلایل بسیار این امکان میسر نمی‌شود. زمانی که اثر منتشر می‌شود برای ما بازخورد مالی نخواهد داشت و تنها مزیت آن این است که مردم و مخاطبان آهنگساز و دیگر عوامل را بر اساس تولیداتشان بشاسند.
البته زمانی که اثر منتشر می‌شود خواه ناخواه تحت کنترل شما نخواهد بود و موفقیت در نشر و پخش به نوع عملکرد ناشر و پخش‌کننده بستگی خواهد داشت.
من هیچگاه نتوانسته‌ام با نشرها و موسسات مربوطه کنار بیایم زیرا آنها با تولید‌کنندگان و سازندگان قرارداد ترکمانچای امضا می‌کنند و همه چیز یک طرفه و به سود آنهاست.
آلبوم «پیدای ناپیدا» توسط کدام موسسه یا انتشارات تولید و توزیع شده است؟
بنا به دلایلی که گفتم آلبوم «پیدای پنهان» را خودم منتشر کردم و در این زمینه با هیچ نشری همکاری نکردم زیرا نمی‌توانستم برخی مسائل را بپذیرم و برای آلبوم نیز علاوه بر صرف وقت و هزینه زحمات بسیاری کشیده بودم.
مگر آلبوم توسط مؤسسه فرهنگی و هنری «آوای راز مهر کویر» پخش نشده بود؟
خیر موسسه مذکور صرفا مجوز اثر را گرفته بود و پخش با خودم بود.
آیا به صورت شخصی توانستید از عهده کار برآیید و پخش گسترده‌ای داشته باشید؟
متاسفانه خیر. پس از آنکه اثر به مرحله پخش رسید آن را به سایت «بیپ‌توینز» داده بودم تا آن را به صورت دیجیتال ارائه کند. پس از این اتفاق دیدم که دیگر سایت‌ها نیز آن را منتشر کرده‌اند و به راحتی توسط کاربران دانلود می‌شود و به همین دلیل به سراغ همان سایت‌ها رفتم و حتی با آنها درگیر شدم. سایت‌هایی اثر را منتشر کردند که اصلا فکرش را نمی‌کردم. مثلا «رادیو جوان» اقدام به نشر آلبوم کرده بود و کارمان به بحث و مشاجره کشید و در نهایت به من گفتند برو از ما شکایت کن! پروسه شکایت زمان زیادی می‌برد و هزینه‌بر است و به همین دلیل مسئولان مربوطه می‌دانستند که من شکایت نمی‌کنم یا اگر این کار را انجام دهم نتایج قابل توجهی نخواهد داشت. در حال حاضر نیز آلبوم «پیدای پنهان» همچنان روی سایت «رادیو جوان» است و به صورت رایگان قابل دانلود است.
دلیل این مشکل عدم وجود قانون کپی رایت است و بسیاری از سایت‌ها از سرقت‌های هنری ابایی ندارند؟
ضربه این کاستی را هنرمندان می‌خورند. به هرحال فرهنگ دانلود و خرید قانونی هنوز در کشور جا نیفتاده و به نظرم مردم باید چنین مسائلی را رعایت کنند زیرا در برخی از مواقع قوانین کاری برنمی‌آید. همه این کاستی‌ها باعث می‌شوند تولید آلبوم مقرون به صرفه نباشد.
در طول سال آلبوم‌های معدودی تولید می‌شوند. این تولیدات به طور معمول دیجیتال هستند و تولید آلبوم فیزیکال اتفاقی است که گاه رخ می‌دهد.
حال تولید از صفر تا صد یک سی‌دی بیست هزار تومان هزینه دارد. اگر توجه کنید اغلب آلبوم‌های فیزیکی به تعداد معدود تولید می‌شوند و فروش آنها همانی است که در مراسم‌هایی چون رونمایی اتفاق می‌افتد. باتوجه به این موضوع معلوم است که تولید آلبوم توجیه اقتصادی ندارد و بازگشت مالی نخواهد داشت.
شما در ابتدای دهه نود طی گفتگو با یکی از رسانه‌ها از فضای بسته‌ استان خراسان و شهر مشهد در زمینه برگزاری کنسرت‌ها گفته بودید. از آن زمان تاکنون چه اتفاقات مثبتی رخ داده و فضای بسته قبلی تا چه حد بازشده است؟
هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده و روال مانند گذشته است.
در نهایت از تولید و انتشار آلبوم «پیدای پنهان» راضی هستید؟
بله به هرصورت با وجود همه تلخی‌ها و مشکلات از کاری که کردم رضایت دارم و اگر به گذشته باز گردم بازهم همین کار را می‌کنم. احساسم این است که در آن برهه زمانی کار درستی انجام داده‌ام و آن اتفاقی که می‌خواستم رخ داده است، بنابراین در این‌باره از خودم راضی هستم. اما کلا وضعیت فعلی و بروز و وجود مشکلات و مصائبی که درباره‌شان توضیح دادم باعث می‌شود آینده برایمان تاریک شود، زیرا من کارم موسیقی و تولید اثر است و اگر این رویه متوقف شود من با فردی مرده تفاوتی نخواهم داشت.