«شاد» به همه بچه‌ها نرسید

گروه جامعه: دو روز پیش بود که مسئول شبکه شاد گفت: ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از دانش‌آموزان کشور یعنی ۲۱ درصد از کل آنها از «شاد» محرومند و به دلیل نداشتن گوشی و دیگر ابزارهای هوشمند، به این شبکه دسترسی ندارند.گرچه حسن الحسینی نگفت که این ۲۱ درصد دانش‌آموز مربوط به کدام مناطق و استان‌های کشور هستند، اما با یک حساب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که این دانش‌آموزان، ساکنان استان‌های محرومی همچون خراسان جنوبی، سیستان‌وبلوچستان، ایلام، خوزستان، کرمان و بچه‌های حاشیه شهرها و کلانشهرهای کشور هستند، حتی همین پایتخت خودمان.درحالی‌که مسئولان کشور تنها به ارائه آمار دانش‌آموزان محروم از آموزش آنلاین اکتفا کرده و در مصاحبه‌های مختلف تعداد آنها را انگشت‌شمار اعلام کرده‌اند، واقعیت این است که «ترک تحصیل»، بزرگ‌ترین بهایی است که این کودکان و نوجوانان به علت دسترسی نداشتن به گوشی هوشمند و اینترنت به زودی و در سال کرونا خواهند پرداخت.اواسط مردادماه بود که محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش درباره ۳ میلیون دانش‌آموزی که امکان دسترسی به شاد ندارند، گفت: «تلاش داریم با کمک نهادهای خیریه، امکاناتی برای دانش‌آموزانی که به شاد دسترسی ندارند، ارائه کنیم. اجازه نخواهیم داد کرونا موجب ترک تحصیل دانش‌آموزان شود.» اما این حرف وزیر تا امروز کمکی به بچه‌ها نکرده و حالا حداقل ۳ میلیون دانش‌آموز در معرض خطر ترک تحصیل هستند.گرانی تلفن‌همراه و تبلت، یکی از دلایل جدا ماندن یک‌پنجم دانش‌آموزان از قافله تحصیل در دوره کرونا است. دانش‌آموزی که پدرش کارگر است و حقوقش ۲ میلیون تومان است، نمی‌تواند صاحب تلفنی شود که قیمتش حداقل دوبرابر میزان حقوق پدرش است. آن هم در خانواده‌ای که حداقل ۲ یا ۳ فرزند دانش‌آموز وجود دارد و نمی‌توان برای هر یک از آنها یک گوشی جداگانه خرید.خیلی از والدین هنوز نتوانسته‌اند برای خود یک گوشی هوشمند بخرند. در این صورت چطور می‌توانند برای فرزندان خود گوشی تهیه کنند؟ و این گونه است که ترک تحصیل نصیب کسانی می‌شود که قدرت خرید بسیار پایینی دارند و چوب فقر را می‌خورند.

آنتن نداریم، چه برسد به اینترنت و شبکه شاد
سیستان و بلوچستان، یکی از استان‌هایی است که بحران کرونا محرومیت آن را بیشتر پیش چشم آورد. محرومیتی که دود آن بیشتر به چشم دانش‌آموزان آن رفته است. زیرا در سالی که آموزش‌ها در سراسر کشور غیرحضوری شده، بچه‌های این استان به اینترنت، آنتن تلفن‌همراه، گوشی هوشمند، تبلت و ... دسترسی ندارند و بیم آن می‌رود که طی امسال آمار ترک تحصیل در این استان بسیار بیشتر از سال‌های قبل شود. به گفته خود مسئولان سیستان و بلوچستان، حدود ۴۰ درصد از دانش‌آموزان این استان یعنی معادل ۴۰۰ هزار نفر حتی برای یک دقیقه به اینترنت دسترسی ندارند.عبدالله بلوچ، معلم و مدیر روستای «آپارنگ» واقع در شهرستان فنوج سیستان و بلوچستان در این زمینه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: خیلی از شهرهای استان از نظر اینترنت مشکلی ندارند. ولی ۹۰ درصد دانش‌آموزان از ابزارهای هوشمند مثل گوشی و تبلت برای آموزش آنلاین و شبکه شاد و ... محرومند. این مشکل در روستاها بیشتر است. چون روستاها حتی آنتن نمی‌دهند. چه برسد به اینترنت و دسترسی به شاد.او می‌گوید: ما حتی کلاس به اندازه کافی نداریم و با کمبود شدید فضای آموزشی مواجهیم. آن وقت در چنین شرایطی آموزش و پرورش می‌گوید مدارس روستایی باید هرروز فعال باشند و تعطیلی نداشته باشند. ما در مدرسه خودمان ۶ پایه داریم و ۲ کلاس درس با ۷۵ دانش‌آموز دختر و پسر. خب این ۷۵ دانش‌آموز را که نمی‌شود در ۲ کلاس جا داد. دانش‌آموزان خود من که در پایه چهارم درس می‌خوانند، بیرون مدرسه روی زمین خاکی می‌نشینند و تحصیل می‌کنند. روستای مسکوتان که من ساکنش هستم، ۳۰ سال است که دبستان دارد. اما چه فایده؟ در کل این روستا یک دیپلمه وجود ندارد. بچه‌ها نهایت بتوانند تا ششم درس بخوانند. بعدش حتما ترک تحصیل می‌کنند. چون در روستا دبیرستان نداریم. شهر دبیرستان دارد اما همه که نمی‌توانند هرروز تا شهر بروند.بلوچ درباره وعده‌های وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: آموزش و پرورش فقط وعده می‌دهد. هیچ‌کس حواسش به بچه‌های این منطقه نیست. ما حدود ۲۰۰ روستا در استان داریم. همه آنها را رها کرده‌اند. الان مدارس شهری ما براساس بخشنامه آموزش و پرورش زوج و فرد شده‌اند و مدارس روستایی هرروز فعالند. می‌گویند مدارس باید باز باشند و ماسک هم اجباری است. ولی به این فکر نمی‌کنند که بچه روستایی از کجا باید ماسک تهیه کند؟ آیا شما ماسک دانش‌آموزان را تهیه می‌کنید که آن را اجباری کرده‌اید؟ دانش‌آموز ساکن روستا برای تهیه ماسک باید تا شهر برود و تا شهر یک ساعت و نیم فاصله است.مدیر این مدرسه روستایی می‌گوید: معلوم نیست مسئولان روی چه حسابی تصمیم می‌گیرند و برنامه‌ریزی می‌کنند! شاید تصمیم‌هایشان را با توجه به وضعیت پایتخت می‌گیرند. چون تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌هایشان با مدل زندگی بچه‌های محروم سیستان و بلوچستان اصلا جور در نمی‌آید.

موبایل دست‌دومی که به کار نیامد
رویا احمدی، معلم یکی از مدارس شهری سیستان و بلوچستان است و می‌گوید: من دو شاگرد دارم که پسرخاله هستند و چند روز پیش مادران‌شان به مدرسه آمدند و کمک می‌خواستند. آنها چون نتوانسته بودند خانه مستقل کرایه کنند، یک خانه شریکی اجاره کردند و دو خانواده با هم در یک خانه زندگی می‌کنند. یک موبایل دست‌دوم خیلی قراضه هم تهیه کردند تا بچه‌ها از شبکه شاد و تحصیل عقب نمانند. حالا موبایل قراضه هم از کار افتاده است.او می‌گوید: هر دو سه روز، حداقل یک مورد با چنین مشکلی به مدرسه مراجعه می‌کند.

وضعیت قرمز بچه‌های خوزستان
استان خوزستان نیز وضعیت بهتری نسبت به سیستان و بلوچستان ندارد. استانی که روی دریای ثروت خوابیده اما بسیاری از کودکان و نوجوانانش از اولین حقوق و امکانات همچون تحصیل محرومند یا با مشقت و دشواری‌های زیاد درس می‌خوانند.سیدمیثم موسوی، معلم یکی از مدارس بخش «غیزانیه» اهواز به خبرنگار ما می‌گوید: در غیزانیه حدود ۳۰۰ چاه نفت وجود دارد اما عواید آن به اندازه یک مثقال هم به مردم منطقه نمی‌رسد. درعوض ساکنانش از آب آشامیدنی محرومند و مدرسه درست و درمان ندارند و بچه‌ها برای تحصیل مشکلات متعددی دارند.این معلم می‌گوید: اینجا خیلی از خانواده‌ها برای نان شب مشکل دارند. چطور می‌توانند برای فرزندان‌شان ابزارهای هوشمند تهیه کنند تا آنها از درس و تحصیل عقب نمانند؟ این منطقه بچه‌های بااستعداد و پرتلاش کم ندارد، اما بدون هیچ امکاناتی چطور می‌توانند خود را بالا بکشند؟او ادامه می‌دهد: الان با اینکه خوزستان در لیست استان‌های قرمز کرونا قرار دارد و با وجود اعمال یک سری محدودیت‌ها، مدارس همچنان فعالند و بچه‌ها می‌توانند حضوری تحصیل کنند اما اگر بنا بر تحصیل غیرحضوری باشد، این بچه‌ها خیلی عقب میفتند. چون هیچ امکاناتی برای تحصیل آنلاین آنان وجود ندارد. تحصیل حضوری در بسیاری از مدارس خوزستان پر از مصائب و مشکلات است. چه برسد به درس‌خواندن غیرحضوری. بعضی از این بچه‌ها حتی یک تلویزیون قدیمی در خانه ندارند که بتوانند تکالیف‌شان را از طریق برنامه‌های صداوسیما پیگیری کنند. گوشی هوشمند و تبلت که آرزوست برای اینها.

مسئولان در حق روستاییان کوتاهی کرده‌اند
ایلام نیز یکی از استان‌هایی است که قبل از کرونا محرومیت از سر و رویش می‌بارید. به خصوص پس از سیل ویرانگر فروردین ۹۸ که خسارت سنگینی به خانه‌ها و زندگی و کشاورزی و دامداری و باغداری مردم زد. و حالا که بحران کرونا چند ماه است آغاز شده، اوضاع بدتری نسبت به قبل پیدا کرده است. و در بحران‌ها همیشه کودکان و نوجوانان قربانیان اصلی هستند.رمضان نوری، معلم و مدیر یکی از مدارس ایلام به خبرنگار همشهری‌آنلاین می‌گوید: در استان ایلام به دلیل محرومیت از زیرساخت‌های ارتباطی مثل اینترنت پرسرعت، بیشتر روستاهای استان با مشکل دسترسی به اینترنت مواجه هستند. بیشتر مناطق روستایی به خصوص در مناطق صعب‌العبور و کوهستانی از امکانات اولیه حتی آنتن‌دهی تلفن‌همراه هم محروم هستند. به همین دلیل دسترسی به شبکه شاد برای دانش‌آموزان روستایی غیرممکن است.نوری می‌گوید: البته در روستاهای استان ایلام مدارس باز هستند و مثل مدارس شهری زوج و فرد نشده‌اند اما این دلیل نمی‌شود که بچه‌ها از اینترنت بی‌نیاز باشند. در بعضی از مناطق روستایی استان مثل شهرستان محروم دره‌شهر، دانش‌آموزانی هستند که هرروز یک مسیر ۱۰ کیلومتری را طی می‌کنند تا به نقطه‌ای برسند که کور نباشد و بتوانند از اینترنت استفاده کنند.او ادامه می‌دهد: در بعضی از مناطق محروم استان دانش‌آموزان برای خرید گوشی هوشمند و تبلت با مشکل مالی مواجهند و دسترسی به شبکه شاد برای آنها یک رویا است. متاسفانه حدود ۷ هزار دانش‌آموز در این استان تحت حمایت کمیته امداد هستند و از این تعداد ۳۰ درصد بضاعت تهیه لوازم کمک آموزشی را هم ندارند. چه برسد به گوشی هوشمند.

برگزاری پردردسر کلاس‌های حضوری
این معلم ایلامی می‌گوید: برگزاری حضوری کلاس‌ها هم بی‌دردسر نیست و مشکلات خاص خود را دارد. نمی‌دانم چرا مسئولان فکر می‌کنند دانش‌آموز روستایی کرونا نمی‌گیرد. در همین مدت تعدادی دانش‌آموز و معلم در روستاها به کرونا مبتلا شده‌اند و دلیلش هم این است که امکان رعایت پروتکل‌ها در مدارس روستایی به صورت ۵۰ درصد وجود ندارد. چون بیشتر بچه‌ها یک ماسک ساده را نمی‌توانند تهیه کنند. ندارند. نمی‌توانند.نوری می‌گوید: مسئولان کشور چون توانایی تامین امکانات بهداشتی و اینترنت و شبکه شاد برای دانش‌آموزان روستایی را ندارند و از عهده‌ آن برنمی‌آیند، بخشنامه کرده‌اند که مدارس روستایی باید فعال باشند. این، از سر خود باز کردن است. کوتاهی و بی‌مسئولیتی در حق روستاییان است که بخش مولّد جامعه هستند اما نادیده گرفته می‌شوند.