اقبالی نسبت به نظامیان در انتخابات وجود ندارد

یکی از این حوزه‌ها انتخابات است که نظامیان در مقاطع مختلف در خصوص برخی کاندیداها اظهار نظر یا موضع‌گیری کرده‌اند و حتی در برخی انتخابات نیز خودشان کاندیدا شده‌اند. هرچند که کاندیداتوری آنها همواره با عدم اقبال جامعه روبه‌رو شده اما مهم‌تر از بحث کاندیداتوری بحث حمایت یا نوع نگاه نظامی‌ها به انتخابات است.
این در حالی است که کمتر از یک ماه به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده و با مشخص شدن حضور چهره‌هایی همچون آیت‌ا... رئیسی، علی لاریجانی، محسن رضایی و عزت‌ا... ضرغامی معلوم نیست که نظامی‌ها از این نامزدها حمایت خواهند کرد یا اینکه گزینه‌ای نظامی را به گزینه‌های ذکر شده ترجیح خواهند داد.
ناکام در انتخابات
نظامیان همواره از پایگاه و جایگاه ثابتی در جامعه برخوردار بوده‌اند و نظرات متفاوتی نیز نسبت به مسائل جامعه به خصوص انتخابات داشته‌اند. چنانکه حتی در برخی مقاطع انتخاباتی وارد صحنه انتخابات شده و خود را در پیشگاه آزمون ملت قرار داده‌اند. هرچند که حضور نظامیان در عرصه سیاست برای آنها خوش یمن نبوده و هر زمانی که وارد انتخابات شده‌اند با رایی حداقلی رقابت را به کاندیدای پیروز واگذار کرده‌اند. نگاهی اجمالی به این عرصه به خوبی نشان می‌دهد که نظامیان هیچ‌گاه نتوانسته‌اند آن‌طور که باید و شاید جامعه را با خود همراه کرده و از کنار این همراهی پیروزی برای خود کسب کنند.
انتخابات سال 1380 که علی شمخانی به رقابت با سیدمحمد خاتمی پرداخت و در نهایت رقابت را به وی واگذار کرد و به وزارت دفاع رفت. در انتخابات 84 محمد باقر قالیباف نمایندی نظامیان را بر عهده داشت که در انتخابات حاضر شد اما رقابت را به محمود احمدی نژاد واگذار کرد و به شهرداری تهران رفت. انتخابات سال 88 نیز یک کاندیدای نظامی را با خود همراه داشت؛ محسن رضایی که برای اولین بار به انتخابات پا نهاد اما در نهایت با بی‌اقبالی جامعه روبه‌رو شد و پس از آن به مجمع تشخیص و دبیری آن گمارده شد. البته کاندیداهای نظامی در انتخابات‌های پس از آن نیز توفیقی حاصل نکردند، چراکه در انتخابات سال 92 محسن رضایی و محمد باقر قالیباف با وجود حضور در انتخابات نتوانستند فضای رقابت را به سمت خود بکشند و همین امر نیز باعث شد تا در دوگانه قالیباف- روحانی این حسن روحانی باشد که پیروز رقابت‌ها شود.
در انتخابات سال 96 نیز نمونه مشابهی رخ داد و باز هم در تقابل قالیباف و روحانی رئیس جمهور مستقر پیروز شد تا مشخص شود جامعه نسبت به حضور نظامیان در انتخابات و امور سیاسی و اجرایی چندان نگرش مثبتی ندارد. با این حال انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 1400 کمتر از یک ماه دیگر برگزار خواهد شد و برخلاف دیگر انتنخابات‌ها شاهد حضور یک یا دو کاندیدای نظامی بودیم. در این دوره شاهد حضور 6 کاندیدای نظامی درانتخابات هستیم. سعید محمد، رستم قاسمی، حسین دهقان، محسن رضایی، علیرضا افشار و ابوالحسن فیروز‌آبادی 6 چهره‌ با سبقه نظامی هستند که در انتخابات ریاست جمهوری 1400 حاضر شده‌اند تا مشخص شود کدام یک می‌توانند تایید شورای نگهبان را گرفته و وارد رقابت‌های انتخاباتی شوند.
آنچه از نگاه جامعه بر می‌آید هنوز تغییری نسبت به حضور نظامیان در عرصه سیاسی و اداره امور اجرایی ایجاد نشده و اغلب معتقدند که نظامی‌ها باید در حوزه عملکردی خود به فعالیت بپردازند، اما از آنجایی که هنوز مشخص نیست تحولات حول محور انتخابات ریاست جمهوری چگونه پیش خواهد رفت لذا نظامیان هنوز برای خود شانسی جهت حضور در پاستور قائل هستند.
اقشار مختلف و انتخابات
انتخابات ریاست جمهوری جزء معدود انتخابات‌‌هایی است که کنش همه اقشار جامعه نسبت به آن بازخورد می‌‌یابد و نگاه هر قشری از جامعه نسبت به کاندیداهای حاضر در انتخابات نشان می‌دهد که هر کاندیدا چه میزان و در کدام قشر جامعه از پایگاه رای برخوردار است. مثلا در انتخابات 96 جدای از جریان سیاسی اصلاح‌طلب که حسن روحانی را حمایت می‌کرد برخی اقشار و اصناف مثل هنرمندان، ورزشکاران و... از وی حمایت و برایش تبلیغ می‌کردند. انتخابات خرداد 1400 را نیز نمی‌توان فارغ از این موضوع تصور کرد. جایی که با وجود تعدد کاندیداها از هم اکنون می‌توان به یک ارزیابی اولیه رسید که کدام کاندیداها در جریان مناظرات و رقابت‌های انتخاباتی حاضر خواهند بود.
قدر مسلم سید ابراهیم رئیسی، علی لاریجانی، محسن رضایی، اسحاق جهانگیری و عزت‌ا... ضرغامی را می‌توان از چهره‌هایی قلمداد کرد که به احتمال فراوان در جریان انتخابات حاضر خواهند بود و به رقابت خواهند پرداخت. حال پرسش اینجا است که در میان همه اقشار و لایه‌های مختلف جامعه قشر نظامیان از کدام کاندیدا حمایت خواهند کرد؟ البته طبق وصیت امام(ره) نظامی‌ها از حضور در عرصه سیاست منع شده‌اند اما به نظر می‌رسد که نظامی‌ها نیز با ارزیابی شرایط جامعه و کشور به یک تحلیل در خصوص انتخابات ریاست جمهوری برسند.
قدر مسلم در حالت عادی به نظر می‌رسد که آیت ا... رئیسی نامزدی باشد که هرچند گفته نمی‌شود اما نظامیان نیز بر وی اجماع نظر داشته باشند، البته ممکن است که بدنه نیروهای نظامی در خصوص انتخابات با مسئولان و فرماندهان یکسان نیندیشند، اما آنچه مسلم است گزینه‌های مدنظری که بتوانند رای اقشار مختلف از جمله نظامیان را کسب کنند را می‌توان در چهره‌هایی دید که در بالا ذکر شد.
نظامی‌ها کنار نمی‌روند
یک فعال سیاسی در ارتباط با حضور نظامیان در انتخابات اظهار داشت: از میان کاندیداهای نظامی آنطور که من اطلاع دارم آقای دکتر دهقان گفتند که به نفع کسی کنار نخواهد رفت. در مورد آقای سعید محمد نیز روایت مشابهی شنیدم و دست کم در رقابت‌های اولیه انتخاباتی شرکت خواهند کرد. محمد مهاجری به«آرمان ملی» گفت: آقای رستم قاسمی هم در کلاب هاوس گفتند که قصد جدی برای ادامه رقابت دارند و آقای محسن رضایی هم طبق معمول تشریف دارند، بنابراین با هیچ یک از اینها برای کنار رفتن زودرس لابی انجام نشده است.
وی افزود: نظامیان یک سبد رای ثابت رو به کاهش دارند. در حال حال حاضر آقای رئیسی و متحدانش بر روی یک ضلع، آقای لاریجانی بر ضلع دیگر،کاندیداهای نظامی بر روی یک ضلع و کاندیدای اصلاح طلبان نیز بر روی یک ضلعند و این چهار ضلع با هم رقابت خواهند کرد و به نظر می‌رسد در ادامه کاندیداهای اصولگرایان به نفع آقای رئیسی و برخی اصلاح‌طلبان به نفع لاریجانی کنار بروند.
عدم اقبال عمومی به نظامیان
یک چهره نظامی اظهار داشت: تجربه ثابت کرده که اقبال عمومی نسبت به نظامیان در انتخابات وجود ندارد. به خصوص افرادی که چندین بار در انتخابات شرکت کردند چند درصد از رای مردم را داشتند؟ از طرفی قاعدتا باید دید اینها در خود جامعه نظامی چه میران رای داشته‌اند. سردار علی صنیع خانی در خصوص نظر جامعه نظامی به کاندیداهای انتخابات به«آرمان ملی» گفت: ممکن است برخی نیروهای نظامی نسبت به انتخابات و کاندیداها علاقه و نظر داشته باشند، اما فکر نمی‌کنم که در این دوره پشت سر یک کاندیدای نظامی بایستند. وی افزود: ما در دوران انتخابات مختلف ریاست جمهوری مراحل مختلفی داشتیم. در زمانی انتخاب فرماندهان نیروهای نظامی با بدنه این نیروها منطبق بود.
در انتخاب مقام معظم رهبری و انتخاب مرحوم آیت‌ا... هاشمی انطباق نزدیکی میان مسئولان و بدنه برخی نهادهای نظامی بود اما در انتخابات سال 76 این انطباق اتفاق نیفتاد. به عبارتی مقامات و فرماندهان بر روی انتخاب آقای خاتمی اشتراک نظر نداشتند. صنیع خانی تصریح کرد: ممکن است در برهه‌هایی از زمان نزدیکی نظر بدنه نیروهای نظامی و فرماندهان کم و زیاد شده باشد اما انطباق کامل نداشته است. امام(ره) فرمود هر کس به این نتیجه رسید که اصلح چه کسی است باید به او رای دهد و اکنون نیز شاید چنین باشد. لذا باید نظر بدنه نیروهای نظامی را با مجموعه نیرو و فرماندهان جدا کنیم.