تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸ ساعت ۱۰:۱۹
کد مطلب : ۲۸۳۱۶۶
«زاگرس» آخرین نفس‌های خود را می‌کشد؟
گروه جامعه: با توجه به افزایش موارد آتش‌سوزی در جنگل‌های مناطق زاگرسی کشور طی یک ماه گذشته، دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور ضمن انتقاد از عملکرد سازمان‌های متولی و ناهماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در زمینه مدیریت و اطفای حریق در این جنگل‌ها گفت: زاگرس دیگر توانایی تحمل تخریب و تنش را ندارد.
به گزارش ایسنا، هادی کیادلیری با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس آخرین نفس‌های خود را می‌کشد، تصریح کرد: در سال ۸۸ این موضوع را مطرح کرده بودم که در آینده‌ای نزدیک مناطق جنگلی زاگرس بیابانی خواهد شد و جنگل‌های هیرکانی نیز این شرایط را پیدا خواهد کرد. حال شاهد رقم خوردن این چرخه هستیم و زاگرس اکنون به‌لحاظ اکولوژیک و علمی دیگر توانایی تحمل تخریب و تنش را ندارد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه زاگرس دچار یک زوال اکوسیستمی شده است، اظهار کرد: مرگ و میر دسته جمعی در یک اکوسیستم هشداری است که باید مورد توجه قرار گیرد. اکنون در مناطق زاگرس دیگر به معنای واقعی جنگل وجود ندارد چراکه تمام عناصر جنگلی در این منطقه به‌نوعی از بین رفته و تنها یک سری درخت به‌عنوان آخرین عناصر باقیمانده گاهی به‌وسیله آفات و بیماری و گاهی به‌وسیله آتش‌سوزی‌ها و چرای بی‌رویه دام در حال فروپاشی است.
به گفته دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور، یکی از مشکلات اساسی که در زاگرس وجود دارد استقرار نهال و بذر گیاهان در این اکوسیستم است که به‌علت تخریب‌های صورت گرفته به کندی و به سختی اتفاق می‌افتد. با این حال نهال‌هایی که مستقر می‌شوند نیز یا به‌وسیله آتش‌سوزی و چرای بی‌رویه دام یا بر اثر عوامل طبیعی از بین می‌روند بنابراین حتی اگر آتش‌سوزی سطحی در مناطق زاگرس رخ دهد تمام نهال‌ها و آینده این جنگل‌ها را از بین خواهد برد و عملا اگر اقدامات موثری در مناطق زاگرس انجام نشود، جنگل‌های زاگرس از بین خواهد رفت و در آینده‌ای نزدیک و با سرعت بسیار بالا تمام درختان بلوط در این مناطق را از دست خواهیم داد.
کیادلیری ضمن بیان اینکه تمام پارامترها از عوامل طبیعی تا غیر طبیعی نشان می‌دهد که روند آتش‌سوزی در مناطق زاگرس ادامه خواهد داشت، گفت: تخریب جنگل‌های زاگرس، افزایش میزان رشد علوفه و گیاهان علفی، تغییرات اقلیمی، کاهش رطوبت و بارندگی‌ها و خشک شدن گیاهان و همینطور افزایش دما از عواملی هستند که به‌لحاظ طبیعی نشان می‌دهد استعداد آتش‌سوزی در این مناطق وجود دارد.
وی اضافه کرد: در کنار این عوامل افزایش رفت و آمد انسان در طبیعت نیز احتمال وقوع آتش‌سوزی در مناطق جنگلی را افزایش می‌دهد. هرچند که بنا به گفته سازمان‌های متولی ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها ناشی از عوامل انسانی است اما این موضوع نیز جای بحث دارد که این ارزیابی‌ها بر چه اساسی انجام می‌شود؟ با این حال اگر هم بیش از ۹۰ درصد علت آتش‌سوزی در جنگل‌ها انسانی باشد بررسی انگیزه‌های ایجاد این آتش‌سوزی‌ها در مدیریت حریق‌های جنگلی بسیار حیاتی است چراکه این انگیزه‌ها می‌تواند ناشی از نیازها و آزمندی‌ها یا عمدی باشد و هرکدام از این انگیزه‌ها نیازمند برنامه‌های مدیریتی متفاوتی است اما متاسفانه به مساله حریق‌های جنگلی سطحی نگاه می‌شود.
هماهنگی بین دستگاه‌ها برای اطفای حریق باید موثر باشد، نه سمبولیک
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور از عملکرد دستگاه‌های متولی در زمینه مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در مناطق جنگلی به‌ویژه در جنگل‌های زاگرس انتقاد کرد و گفت: هماهنگی بین دستگاه‌ها برای اطفای حریق باید موثر باشد، نه سمبولیک این در حالیست که مدیریت سازمان‌های متولی در زمینه کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها کند و عقب‌مانده است و این مساله را می‌توان در ابزار و امکانات ابتدایی اطفای حریق موجود مشاهده کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه آتش‌سوزی جنگل‌ها در بسیاری از کشورها رخ می‌دهد و حتی کشورهایی که دارای امکانات اطفای حریق پیشرفته‌تری هستند نمی‌توانند آتش را به‌صورت کامل مهار کنند، خاطرنشان کرد: این در حالیست که در ایران به‌دلیل اینکه سطح منابع جنگلی محدود است مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها اهمیت بیشتری دارد و این مدیریت با استفاده از ابزار و امکانات ابتدایی بدون آموزش و هماهنگی‌های لازم نیروهای مردمی امکان پذیر نخواهد بود.
کیادلیری همچنین از ناهماهنگی نهادهای مختلف در زمینه اطفای حریق‌های جنگلی انتقاد و اظهار کرد: ظرفیت‌های قانونی برای همکاری تمام دستگاه‌ها و نهادها در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها وجود دارد و قانون تمامی دستگاه‌ها را ملزم کرده است که در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع به سازمان‌های متولی کمک کنند اما نه تنها این هماهنگی‌ها به شکل موثری در زمان‌های بحران دیده نمی‌شود بلکه سازمان‌های متولی نیز این موضوع را از طریق قانونی پیگیری و دستگاه‌های مختلف را مکلف به پاسخگویی نمی‌کنند. ضعف در مدیریت حریق‌های جنگلی هم از طرف سازمان‌های متولی و هم از عدم همکاری سازمان‌های دیگر ناشی می‌شود.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور در پاسخ به این پرسش ایسنا که اگر براساس اعلام سازمان‌های متولی بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور ناشی از عوامل انسانی باشد و درصد این عوامل کاهش پیدا نکند می‌توان گفت که عملکرد دستگاه‌ها در مدیریت حریق‌های جنگلی موثر بوده است؟ گفت: به هیچ وجه، چراکه مدیریت آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع از آموزش و ترویج آغاز می‌شود و کنترل حریق آخرین و سخت‌ترین مرحله مدیریت منابع طبیعی است. اگر بپذیریم که بیش از ۹۰ درصد علت آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها ناشی از عوامل انسانی است پس باید بیشترین تمرکز سازمان‌های متولی بر این باشد که انگیزه‌های ایجاد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی را بررسی و ریشه‌یابی کند.
کیادلیری با اشاره به اینکه ابهامات زیادی در این ادعا که بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ناشی از عوامل انسانی است، وجود دارد، گفت: اگر انسان‌ها باعث وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی می‌شوند و طی سال‌های اخیر اقداماتی در زمینه فرهنگ‌سازی انجام شده باید سال به سال شاهد کاهش این موارد آتش‌سوزی در این عرصه‌ها باشیم اما بالعکس شاهد روند افزایش موارد آتش‌سوزی هستیم. اگر در این زمینه‌ها اقدامات موثری انجام نشود در زمینه کنترل حریق‌های جنگلی موفق نخواهیم بود.
به گزارش ایسنا، از ابتدای سال جاری تاکنون جنگل‌ها و مراتع استان‌های گیلان، کردستان، آذربایجان شرقی، زنجان، بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویر احمد، هرمزگان، خوزستان و ... دچار حریق شده‌اند. برخی از این استان‌ها یک بار و برخی دیگر بارها و بارها با آتش دست و پنجه نرم کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به استان بوشهر، فارس و کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد. همچنین سال گذشته نیز ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌های کشور درگیر حریق شدند که از این میزان بیش از ۶۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع مناطق مختلف شهرستان گچساران دچار آسیب جدی شدند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه زاگرس دچار یک زوال اکوسیستمی شده است، اظهار کرد: مرگ و میر دسته جمعی در یک اکوسیستم هشداری است که باید مورد توجه قرار گیرد. اکنون در مناطق زاگرس دیگر به معنای واقعی جنگل وجود ندارد چراکه تمام عناصر جنگلی در این منطقه به‌نوعی از بین رفته و تنها یک سری درخت به‌عنوان آخرین عناصر باقیمانده گاهی به‌وسیله آفات و بیماری و گاهی به‌وسیله آتش‌سوزی‌ها و چرای بی‌رویه دام در حال فروپاشی است.
به گفته دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور، یکی از مشکلات اساسی که در زاگرس وجود دارد استقرار نهال و بذر گیاهان در این اکوسیستم است که به‌علت تخریب‌های صورت گرفته به کندی و به سختی اتفاق می‌افتد. با این حال نهال‌هایی که مستقر می‌شوند نیز یا به‌وسیله آتش‌سوزی و چرای بی‌رویه دام یا بر اثر عوامل طبیعی از بین می‌روند بنابراین حتی اگر آتش‌سوزی سطحی در مناطق زاگرس رخ دهد تمام نهال‌ها و آینده این جنگل‌ها را از بین خواهد برد و عملا اگر اقدامات موثری در مناطق زاگرس انجام نشود، جنگل‌های زاگرس از بین خواهد رفت و در آینده‌ای نزدیک و با سرعت بسیار بالا تمام درختان بلوط در این مناطق را از دست خواهیم داد.
کیادلیری ضمن بیان اینکه تمام پارامترها از عوامل طبیعی تا غیر طبیعی نشان می‌دهد که روند آتش‌سوزی در مناطق زاگرس ادامه خواهد داشت، گفت: تخریب جنگل‌های زاگرس، افزایش میزان رشد علوفه و گیاهان علفی، تغییرات اقلیمی، کاهش رطوبت و بارندگی‌ها و خشک شدن گیاهان و همینطور افزایش دما از عواملی هستند که به‌لحاظ طبیعی نشان می‌دهد استعداد آتش‌سوزی در این مناطق وجود دارد.
وی اضافه کرد: در کنار این عوامل افزایش رفت و آمد انسان در طبیعت نیز احتمال وقوع آتش‌سوزی در مناطق جنگلی را افزایش می‌دهد. هرچند که بنا به گفته سازمان‌های متولی ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها ناشی از عوامل انسانی است اما این موضوع نیز جای بحث دارد که این ارزیابی‌ها بر چه اساسی انجام می‌شود؟ با این حال اگر هم بیش از ۹۰ درصد علت آتش‌سوزی در جنگل‌ها انسانی باشد بررسی انگیزه‌های ایجاد این آتش‌سوزی‌ها در مدیریت حریق‌های جنگلی بسیار حیاتی است چراکه این انگیزه‌ها می‌تواند ناشی از نیازها و آزمندی‌ها یا عمدی باشد و هرکدام از این انگیزه‌ها نیازمند برنامه‌های مدیریتی متفاوتی است اما متاسفانه به مساله حریق‌های جنگلی سطحی نگاه می‌شود.
هماهنگی بین دستگاه‌ها برای اطفای حریق باید موثر باشد، نه سمبولیک
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور از عملکرد دستگاه‌های متولی در زمینه مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در مناطق جنگلی به‌ویژه در جنگل‌های زاگرس انتقاد کرد و گفت: هماهنگی بین دستگاه‌ها برای اطفای حریق باید موثر باشد، نه سمبولیک این در حالیست که مدیریت سازمان‌های متولی در زمینه کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها کند و عقب‌مانده است و این مساله را می‌توان در ابزار و امکانات ابتدایی اطفای حریق موجود مشاهده کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه آتش‌سوزی جنگل‌ها در بسیاری از کشورها رخ می‌دهد و حتی کشورهایی که دارای امکانات اطفای حریق پیشرفته‌تری هستند نمی‌توانند آتش را به‌صورت کامل مهار کنند، خاطرنشان کرد: این در حالیست که در ایران به‌دلیل اینکه سطح منابع جنگلی محدود است مدیریت و کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها اهمیت بیشتری دارد و این مدیریت با استفاده از ابزار و امکانات ابتدایی بدون آموزش و هماهنگی‌های لازم نیروهای مردمی امکان پذیر نخواهد بود.
کیادلیری همچنین از ناهماهنگی نهادهای مختلف در زمینه اطفای حریق‌های جنگلی انتقاد و اظهار کرد: ظرفیت‌های قانونی برای همکاری تمام دستگاه‌ها و نهادها در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها وجود دارد و قانون تمامی دستگاه‌ها را ملزم کرده است که در زمان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع به سازمان‌های متولی کمک کنند اما نه تنها این هماهنگی‌ها به شکل موثری در زمان‌های بحران دیده نمی‌شود بلکه سازمان‌های متولی نیز این موضوع را از طریق قانونی پیگیری و دستگاه‌های مختلف را مکلف به پاسخگویی نمی‌کنند. ضعف در مدیریت حریق‌های جنگلی هم از طرف سازمان‌های متولی و هم از عدم همکاری سازمان‌های دیگر ناشی می‌شود.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور در پاسخ به این پرسش ایسنا که اگر براساس اعلام سازمان‌های متولی بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور ناشی از عوامل انسانی باشد و درصد این عوامل کاهش پیدا نکند می‌توان گفت که عملکرد دستگاه‌ها در مدیریت حریق‌های جنگلی موثر بوده است؟ گفت: به هیچ وجه، چراکه مدیریت آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع از آموزش و ترویج آغاز می‌شود و کنترل حریق آخرین و سخت‌ترین مرحله مدیریت منابع طبیعی است. اگر بپذیریم که بیش از ۹۰ درصد علت آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها ناشی از عوامل انسانی است پس باید بیشترین تمرکز سازمان‌های متولی بر این باشد که انگیزه‌های ایجاد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی را بررسی و ریشه‌یابی کند.
کیادلیری با اشاره به اینکه ابهامات زیادی در این ادعا که بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ناشی از عوامل انسانی است، وجود دارد، گفت: اگر انسان‌ها باعث وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی می‌شوند و طی سال‌های اخیر اقداماتی در زمینه فرهنگ‌سازی انجام شده باید سال به سال شاهد کاهش این موارد آتش‌سوزی در این عرصه‌ها باشیم اما بالعکس شاهد روند افزایش موارد آتش‌سوزی هستیم. اگر در این زمینه‌ها اقدامات موثری انجام نشود در زمینه کنترل حریق‌های جنگلی موفق نخواهیم بود.
به گزارش ایسنا، از ابتدای سال جاری تاکنون جنگل‌ها و مراتع استان‌های گیلان، کردستان، آذربایجان شرقی، زنجان، بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویر احمد، هرمزگان، خوزستان و ... دچار حریق شده‌اند. برخی از این استان‌ها یک بار و برخی دیگر بارها و بارها با آتش دست و پنجه نرم کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به استان بوشهر، فارس و کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد. همچنین سال گذشته نیز ۲۱ هزار هکتار از جنگل‌های کشور درگیر حریق شدند که از این میزان بیش از ۶۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع مناطق مختلف شهرستان گچساران دچار آسیب جدی شدند.
پربينندهترين مطالب و خبرها
