پایان سرگردانی دوز دومی‌ها

گروه جامعه: تهران در هفته گذشته، وضعیت پیچیده‌ای را تجربه کرد. با نرسیدن محموله جدید واکسن در روزهای گذشته، مراکز واکسیناسیون پایتخت، بار دیگر، با صف‌های طولانی از متقاضیان واکسن این بار برای دریافت دوز دوم واکسن، مواجه شدند. بسیاری از مراکز واکسیناسیون، زودتر از موعد مقرر ذخیره واکسن را تمام کردند، برخی از مراکز هم تنها واکسن برکت تزریق می‌کردند و تعدادی دیگر هم به‌دلیل نرسیدن واکسن، تعطیل کرده بودند. بخش قابل‌توجهی از مراجعه‌کنندگان، متقاضیان دوز دوم واکسن‌اند. آنها اغلب سینوفارم تزریق کرده‌اند و دوز دوم را هم باید از همان برند تزریق کنند.

کمبود واکسن را وزیر جدید بهداشت هم تأیید می‌کند. بهرام عین‌اللهی، نگران وضعیت شیوع کرونا در آبان است و تأکید می‌کند که باید تا آن زمان، واکسیناسیون با سرعت انجام شود. روز گذشته او از برطرف‌شدن مشکل تامین واکسن از این هفته خبرداد. اشاره او به واردات دو محموله واکسن در روزهای گذشته است. دیروز، سخنگوی گمرک اعلام کرد محموله ۵ میلیون دوزی واکسن وارد ایران شده. با ورود این محموله رکورد واردات واکسن به ایران شکسته شد. یک روز قبل از آن هم، سخنگوی سازمان غذا و دارو از ورود سومین محموله واکسن کرونا از کوواکس خبر داد. به‌گفته او، این محموله شامل یک‌ میلیون و ۴۴۹ هزار و ۶۰۰ دوز واکسن آسترازنیکاست. گفته می‌شود قرار است این محموله از آسترازنیکا برای دوزدومی‌هایی که قبلا این واکسن را دریافت کرده‌اند، تزریق شود. روند واکسیناسیون در ایران هنوز منظم و سازماندهی اصولی نشده و این در حالی است که جمعیت هدف تعیین‌شده نزدیک به ۶۰ میلیون نفر است و به‌گفته معاون درمان ستاد مقابله با کرونای تهران، باید هر ۶ تا ۹ ماه، بار دیگر، تمام جمعیت واکسینه شوند. براساس اعلام نادر توکلی، با واکسیناسیون افراد بالای ۶۰ سال، میزان مرگ در گروه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال بالا رفته است. بیش از ۷‌ ماه از آغاز واکسیناسیون با اولویت کادردرمان در ایران می‌گذرد و براساس اعلام وزارت بهداشت، تنها حدود ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر دوز دوم را دریافت کرده‌اند.
 
صف‌های طولانی مقابل درهای بسته
در مرکز واکسیناسیون پارک ترافیک میدان پونک، از صبح روز پنجشنبه تزریق واکسن متوقف شده بود، براساس اطلاعیه‌هایی که به‌صورت یک تکه کاغذ بر دیوار نصب شده، این مرکز به‌مدت دو روز تعطیل است. خیلی‌ها بی‌اطلاع از این وضعیت، به مرکز آمده‌اند تا دوز دوم‌شان را تزریق کنند؛ «همراه همسرم دوز اول را همین جا زدیم اما چهارشنبه که نوبت تزریق دوم بود، گفتند واکسن تمام‌شده و تا شنبه هم خبری نیست. امروز هم آمدم شاید کسی باشد که درباره فردا پاسخی بدهد.» این را مرد سالخورده‌ای که کارت ملی و واکسنش را نشان می‌دهد، می‌گوید. او می‌گوید نمی‌تواند به مراکز دیگر برود، هر جا رفته قبولش نکرده‌اند. گفته‌اند باید همان مرکز دوز دوم را تزریق کند؛ «نمی‌توانم تمام شهر را بگردم.» تنها این مرکز تعطیل نبود، مراکز تزریق واکسن خودرویی در خیابان ستاری هم تعطیل بود، با این حال برخی همچنان صف کشیده و منتظر پاسخگویی یکی از مسئولان‌ نشسته بودند. آن سوی خیابان اما مرکز دیگری، درهای حیاطی را باز کرده بود برای تزریق واکسن. آنجا صف‌های طولانی بدون خودرو، تشکیل شده بود. آن ساعت از روز، این مرکز تنها ۴۰۰ دوز واکسن سینوفارم آن‌هم برای تزریق دوز دوم داشت، اما جمعیتی بسیار بیشتر از ذخیره واکسن در صف ایستاده‌ بودند به امید رسیدن واکسن‌های جدید. جز سینوفارم، این مرکز، واکسن برکت هم داشت.  یکی از مسئولان این مرکز که فهرست بلندبالایی از اسامی متقاضیان واکسن را در دست دارد، می‌گوید قرار است تعدادی واکسن به این مرکز فرستاده شود اما هنوز قطعی نیست؛ «به ما گفته‌اند تا روز سه‌شنبه این هفته، از سینوفارم، به‌ویژه برای تزریق دوز اول خبری نیست و ما هم همین را به مردم می‌گوییم. بیایند سر بزنند اگر واکسن بود، تزریق می‌کنیم اگر نه که تا همان سه‌شنبه منتظر بمانند.

کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره توجه بیش از حد متقاضیان واکسن برای تزریق برند خارجی و  میزان استقبال مردم از واکسن برکت به همشهری می‌گوید که تا همین حالا استقبال خوبی از واکسن برکت شده است. به‌گفته او، تا روز پنجشنبه هفته گذشته، نزدیک به ۵میلیون دوز واکسن از شرکت برکت تحویل داده شده و از این میزان ۲ میلیون و ۱۶۵ هزار و ۶۶۵ دوز در نوبت اول و ۶۷۵ هزار و ۶۱۴ دوز هم در نوبت دوم تزریق شده است. او در پاسخ به این سؤال که چرا اقداماتی برای استقبال بیشتر از واکسن برکت انجام نمی‌شود، توضیح می‌دهد: «با توجه به موجودی این واکسن، هم‌اکنون شاهد استقبال مردمی بیشتر از عرضه هستیم. به‌تدریج برای استقبال از این واکسن پیش خواهیم رفت چراکه کیفیت این واکسن مورد تأیید است و در آینده شاهد استقبال بیشتری از این واکسن و دیگر واکسن‌های ایرانی خواهیم بود.» در یکی دیگر از مراکز واکسیناسیون در غرب تهران که روز پنجشنبه نسبتا شلوغ بود، جوانی همراه مادرش برای تزریق دوز دوم آمده و منتظر واکسن بود. او می‌گوید: «من و چند نفر از دوستانم حاضریم واکسن برکت هم بزنیم اما نوبت سن ما نشده است، مسئولان چند مرکز برای تزریق این واکسن اعلام کنند تا افراد بدون محدودیت سنی، درصورت تمایل این واکسن را تزریق کنند.»
 
ایرانی یا خارجی؟
سوله مدیریت بحران بریانک اما برخلاف سایر مراکز، موجودی قابل‌توجهی از واکسن دارد. موجودی واکسن خوب بوده و واکسیناسیون به‌سرعت در حال انجام است. آسترازنیکا و سینوفارم دوز دوم برای همه تزریق می‌شود و متولدان ۱۳۵۰ به قبل هم می‌توانند سینوفارم یا برکت بزنند. متصدی مقابل در ورودی از مردم می‌پرسد: «واکسن ایرانی یا خارجی؟» اغلب هم خارجی می‌خواهند، بدون اینکه نام دقیق واکسن را بدانند. برخی مشاغل اولویت‌دار هم در گوشه دیگر سالن در حال دریافت واکسن سینوفارمند؛ مثل کارمندان شرکت‌های دارویی.

یکی از افراد حاضر در این مراکز که منتظر رسیدن نوبتش برای تزریق واکسن است، نسبت به این روند واکسیناسیون انتقاد می‌کند: «‌انصاف نیست که برخی مشاغل در اولویت واکسن قرار گرفته‌اند، درحالی‌که بسیاری از مشاغل در معرض خطر هنوز منتظرند. فرزندم کارگر نانوایی است، هر روز از صبح تا شب با مردم سروکار دارد اما به او واکسن نمی‌زنند.»

یک نفر دیگر هم از اطلاع‌رسانی‌های بسیار ضعیف درباره واکسن گلایه می‌کند و می‌گوید: «این مرکز را خیلی اتفاقی پیدا کردیم. از سه‌شنبه هفته پیش معطل زدن دوز دوم واکسن‌مان مانده‌ایم. هرجا که رفتیم یا کارت واکسن‌مان را قبول نمی‌کردند یا واکسن تمام‌شده بود. اینجا را یکی از دوستان معرفی کرد و مراجعه کردیم. بهتر بود وزارت بهداشت تنها چند مرکز بزرگ مثل اینجا را برای دوز دومی‌ها تعیین می‌کرد و مردم این همه سرگردان تعطیلی مراکز واکسیناسیون نمی‌شدند. خیلی‌ها وضعیت من را دارند و نگران زدن دوز دوم واکسن‌شان هستند.»    
 
نمی‌توان برای دوز دومی‌ها واکسن ذخیره کرد
عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا به همشهری می‌گوید که نمی‌توان برای دوز دومی‌ها از ابتدا واکسن ذخیره کرد: «نگهداری واکسن‌هایی مثل سینوفارم به‌مدت یک‌ماه برای دردسترس‌بودن تزریق دوم کاری علمی نیست و حتی سازمان جهانی بهداشت هم این مسئله را تأیید نمی‌کند.» به‌گفته او، تأکید سازمان جهانی بهداشت بر واکسیناسیون نوبت اول است، اینکه برای نوبت دومی‌ها، واکسن ذخیره شود، اشتباه است. او درباره درخواست گروهی از جمعیت عمومی جوان، برای تعیین مراکز تزریق واکسن برکت بدون محدودیت سنی، می‌گوید: «این اقدام منطقی نیست، باید براساس سند ملی واکسیناسیون تزریق انجام شود. اگر کسی از برکت استقبال نمی‌کرد، شاید این اتفاق می‌افتاد اما حالا هم استقبال از این واکسن کم نیست.»