توسعه کشاورزی سنتی یعنی خشکسالی بیشتر

گروه اقتصادی: تولید کشاورزی ایران حدود ۱۳۰ میلیون تن است. اگر ایران بخواهد غذای ۷۰۰ میلیون نفر(معادل ۱۰ درصد جمعیت جهان) را تامین کند باید تولیدات خود را به حدود ۹۰۰ میلیون تن برساند که با بحران آب موجود شدنی نیست.
گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۷ نشان می دهد در ایران حدود ۹۴ درصد مردم در مناطق دارای تنش آبی زندگی می کنند درحالیکه متوسط جهانی این رقم ۳۶ درصد است. هم چنین ۹۴ درصد تولید ناخالص داخلی ایران در مناطق با تنش آبی به دست می آید درحالیکه این رقم برای متوسط جهانی ۲۲ درصد است. با این وجود کارشناسان حوزه آب می گویند که سیاست گذاری ها در کشور ما به هیچ وجه با اقلیمی که در آن قرار داریم نمی خواند. سیاست گذاری که با وجود بحرانی بودن شرایط این روزهای منابع آبی کشور همچنان ادامه دارد.

همین چند وقت پیش بود که یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفته: «ایران به دلیل شرایط اقلیمی، این ظرفیت را دارد که بتواند جمعیت ۷۰۰میلیونی همسایگان خود را از انواع محصولات کشاورزی تامین کند.» عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در حالی این سخنان را مطرح کرده است که بخش کشاورزی ایران به دلیل کمبود آب در معرض نابودی قرار دارد و در خیلی از شهرها، کشاورزی به‌طور کامل متوقف شده و باغ‌های قدیمی در حال خشک شدن است و مردم درختان خشک را تبدیل به زغال می‌کنند.

در ایران به ازای هر مترمکعب آب در کشور، بین ۰.۹ تا ۱.۲ کیلوگرم محصول کشاورزی تولید می‌شود، درحالیکه در جهان به ازای هر مترمکعب آب ۲ تا ۲.۵ کیلوگرم محصول تولید می‌شود
اما برای اینکه نشان دهیم ادعای این نماینده مجلس تا چه اندازه ناشدنی است جالب است که بدانید طبق آمارهای اعلامی از طرف فائو  تولید کشاورزی جهان در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱ /۹ میلیارد تن بوده است.  به عبارت دیگر ایران برای اینکه غذای ۷۰۰ میلیون نفر ( ۱۰ درصد جمعیت جهان) را تامین کند باید دست کم ۹۱۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولید کند. این در حالی است که در سال ۱۴۰۰، تولید کشاورزی در ایران ۱۳۰ میلیون تن بوده است.

عملکرد جزیره ای مسئولان در ایران
هدایت فهمی کارشناس حوزه آب که معتقد است برخی از مسئولین فقط به صورت جزیره ای کشور را اداره می کنند و توجهی به منافع ملی ندارند، در اینباره گفت: کم‌آبی و خشکسالی شدید حیات کشور را تهدید می کند و بزرگترین بحران کشور در شرایط فعلی است. با این وجود هنوز برخی از مسئولین اعتقادی به این مساله ندارند و آن را جدی نمی گیرند.  

او همچنین به این سوال که آیا ظرفیت تولید غذای ۷۰۰ میلیون نفر در ایران وجود دارد، گفت: توسعه کشاورزی به روش فعلی حاصلی جز خشکسالی بیشتر برای کشور ندارد. در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی با حداقل راندمان استفاده می شود. در ایران به ازای هر مترمکعب آب در کشور، بین ۹ /۰ تا ۲ /۱ کیلوگرم محصول کشاورزی تولید می‌شود، درحالیکه در جهان به ازای هر مترمکعب آب ۲ تا ۵ /۲ کیلوگرم محصول تولید می‌شود.او ادامه داد: به دلیل شیوه ناصحیح و سنتی آبیاری و کاشت و داشت و برداشت، حجم زیادی از این آب را هم هدر می‌دهند. آن هم در شرایطی که صنعت کشاورزی در جهان روزبه‌روز شاهد پیشرفت‌های چشمگیری است.

مقدار فرسایش خاک در ایران بیش از شش برابر میانگین جهانی و سالانه حدود دو میلیارد تن است
این کارشناس حوزه آب در ادامه سخنان خود به مساله فرسایش خاک اشاره کرد و گفت: مقدار فرسایش خاک در ایران بیش از شش برابر میانگین جهانی و سالانه حدود دو میلیارد تن است. اینها نشان می دهد که از ظرفیت خاک کشور هم محدود بوده و پاسخ گویی چنین هدف گذاریی در حوزه تولید محصولات کشاورزی نیست.

فهمی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با هدر رفت بالای محصولات کشاورزی در ایران اشاره کرد و گفت: به دلیل نبود سیاست گذاری اشتباه در تولید همه ساله حجم زیادی از محصولات کشاورزی خود را از دست می دهیم. یک سال سیب زمینی زیاد کشت می شود و صدها هزار تن در انبار می گندد. یک سال نوبت به پیاز و گوجه می رسد. همچنین  بر اساس آخرین برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی، حدود ۱۶ درصد از محصولات زراعی و حدود ۲۸ درصد از تولیدات باغی در مراحل مختلف تولید تا مصرف از بین می‌رود.

این کارشناس حوزه آب همچنین با اشاره به طرح های دولت برای مقابله با کم آبی اشاره کرد و گفت: راهکار بهینه برای مقابله با کمبود آب در کشور انتقال آب نیست و لازم است اعتباراتی که صرف انتقال آب می‌شود، صرف افزایش بهره‌وری و پایداری منابع آبی در کشور شود. باید به دنبال اصلاح روش های مصرف آب در تمامی بخش ها باشیم.