گروه فرهنگی: یش از دو سال از آغاز شیوع کرونا در ایران و کشورهای دیگر میگذرد. اگرچه کرونا به گردشگری کشورهای دیگر ضربه زد اما در ایران آن را زمین زد. از بیکاری بیش از ۴۴ هزار نفر در این صنعت تا خسارت میلیاردی به آن.گردشگران داخلی توان پرداخت هزینههای برخی از سفرها و تفریحات را نداشتند. هزینههایی که با درآمد آنها چندان تناسب نداشت. تورم، افزایش قیمت بلیت، افزایش هزینههای هتلها، رستورانها و… در کنار هم ضربه دیگری بود بر پیکره صنعت گردشگری در ایران.
از سوی دیگر گردشگران خارجی نیز رغبتی برای سفر به ایران نداشتند. این درحالی است که برای برخی از آنها از نظر اقتصادی بهصرفه است. اما به گفته فعالان این صنعت، ایران از نظر زیرساخت گردشگری آنقدر قوی عمل نکرده است که توان جذب گردشگران را داشته باشد.
افزایش گردشگری ارزان در ایران
برخی از فعالان صنعت گردشگری با افزایش سرعت واکسیناسیون در کشور امیدوار شدند که گردشگری در کشور جانی دوباره بگیرد. اما فرخ میرشاهزاده، کارشناس توسعه گردشگری میگوید: «زیرساختهای گردشگری در کشور مشکل دارد و با سطحینگری نمیتوان به این صنعت رونق داد.»او میگوید: «در دو سال اخیر شاهد رونق نسبی گردشگری داخلی بودیم. اما متاسفانه رونق گردشگری داخلی، گردشگری مولد اقتصادی و در قالب صنعت نبود. گردشگری داخلی منفرد بود. به عبارتی مردم به این نتیجه رسیده بودند که با خانواده و جمع بسته آشنایان خود سفر کنند.»
میرشاهزاده با اشاره به رونق گردشگری ارزان در کشور میگوید: «این رونق گردشگری منفرد و گروهی کوچک باعث شد که گردشگری ارزان برای افراد بیشتر لذتبخش شود. بنابراین گردشگری ارزان در کشور افزایش یافت.»
او میگوید: «گردشگران فعلی ما در حال حاضر به دنبال خدمات گردشگری نیستند بلکه به دنبال گریز از محیط شهری هستند. این دسته از گردشگران خدمات سفر را خودشان به عهده میگیرند. بنابراین شاغلان صنعت گردشگری از رونق اقتصادی ناشی از گردشگری نفعی نمیبرند. تنها حجم ترددها در کشور افزایش یافت. بار ترافیکی مقاصد گردشگری بالا رفت بدون اینکه با خود رونق اقتصادی را جابهجا کنند. چرخش گردش پول در صنعت گردشگری آنطور که بایسته بود، اتفاق نیفتاد.»
امیدی به گردشگری در سال ۱۴۰۱ نیست
این کارشناس توسعه گردشگری بر این باور است که امیدی به گردشگری ایران در سال ۱۴۰۱ نیست. میرشاهزاده میگوید: «به طور کلی زیرساختهای گردشگری ما در کشور مشکل دارد. در دوره کرونا دو رویکرد اشتباه در پیش گرفتیم. سعی کردیم با بالا بردن قیمت خدمات گردشگری، کسری درآمد در این حوزه را جبران کنیم.»
او ادامه میدهد: «در حال حاضر برای یک شب اقامت در یک هتل پنج ستاره باید حدود یک میلیون و ۳۰۰ پرداخت کنید. این نرخ منطقی نیست. با توجه درآمد جامعه و سبد مصرفی سفر، این مبلغ برای جامعه بسیار سنگین است و افراد حاضر نیستند این هزینه را پرداخت کنند. البته تورم هم در بالا رفتن هزینه خدمات گردشگری موثر بود.»
میرشاهزاده در ادامه اشتباهاتی که به صنعت گردشگری ایران ضربه زد، میگوید: «در دو سال اخیر شاهد ریزش منابع انسانی و افت انگیزشی آنها بودیم. این موارد ضربه سنگینی به صنعت گردشگری کشور وارد کرد که با شرایط موجود به این راحتی قابل احیا نیست. امیدواریم اتفاقات خوبی بیفتد اما در شرایط فعلی آینده روشنی برای سال ۱۴۰۱ پیش روی گردشگری ایران نیست.
ورود گردشگران جام جهانی ضدتبلیغ برای ایران
آبان ماه سال ۱۴۰۰، غلامرضا شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران سهم گردشگری از اقتصاد ایران حدود چهار درصد است که نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه بسیار پایین است.رقابتهای جام جهانی قطر در سال جاری مورد توجه برخی از کشورها از جمله ایران برای جذب گردشگر است. اما میرشاهزاده در این مورد میگوید: «این یک تاکتیک مقطعی است و عملا برای ما میتواند ضدتبلیغ هم باشد.»
این کارشناس گردشگری ادامه میدهد: «گردشگر جام جهانی چرا به جای ایران وارد بحرین، امارات و… نشود؟ توان این کشورها در زیرساختهای گردشگری بالاتر است.»او میگوید: «ورود این گردشگران به کشور بد نیست اما وقتی این گردشگران به کشور ما وارد شوند و سطح کیفی خدمات ما را ببیند، به عنوان مبلغ ما از کشور خارج میشود. آنها پس از خروج از کشور با تعریف وضعیت کیفیت خدمات گردشگری برای ما ضد تبلغ میشوند و گردشگران بالقوه آینده را از دست خواهیم داد. تعریف گردشگر بعد از خروج از کشور مهم است که ما از آن غافل هستیم.»