گروه بینالملل: دیدهبان حقوق بشر در گزارشی که امروز جمعه ۲۰ خرداد (۱۰ ژوئن) منتشر شد، گفت پس از شدت گرفتن جنگ میان طالبان و جبهه مقاومت ملی افغانستان در پنجشیر، افراد مسلح طالبان، به بازداشت و شکنجه دستهجمعی غیرنظامیان در این استان اقدام کردهاند.
در گزارش دیدهبان حقوق بشر آمده است: «از اواسط ماه مه، با حمله نیروهای جبهه مقاومت ملی به واحدها و پستهای بازرسی طالبان، جنگ در پنجشیر تشدید شده است. طالبان هزاران جنگجو را در این استان مستقر کردهاند و عملیات جستوجو را برای هدف قرار دادن مردمی که ادعا میشود از جبهه مقاومت ملی حمایت میکنند، انجام دادهاند. در جریان عملیات جستوجو، نیروهای طالبان مرتکب اعدام و ناپدیدسازی اجباری جنگجویان اسیر و دیگر بازداشتشدگان شدهاند که این اعمال جنایت جنگی محسوب میشود.» پاتریشیا گوسمن، معاون آسیایی دیدهبان حقوق بشر گفت: «نیروهای طالبان در پنجشیر در پاسخ به جنگ علیه جبهه مقاومت ملی، به ضربوشتم غیرنظامیان متوسل شدهاند. ناکامی طولانی مدت طالبان در مجازات کسانی که در این جبهه مسئولاند، غیرنظامیان بیشتری را در معرض خطر قرار میدهد.»
در گزارش این سازمان حقوق بشری آمده است که در اوایل ژوئن، افراد مسلح طالبان حدود ۸۰ نفر از ساکنان شهرستان خنج استان پنجشیر را بازداشت کردند و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دادند. طالبان از این افراد خواستند اطلاعاتی درباره نیروهای جبهه مقاومت ملی به این گروه بدهند. پس از چند روز، طالبان ۷۰ نفر از این زندانیان را آزاد کردند، اما ۱۰ نفر از آنان همچنان در زندان این گروه نگهداری و شکنجه میشوند. این ۱۰ نفر متهماند که با جبهه مقاومت ملی ارتباط دارند و بستگانشان علیه طالبان میجنگند. دیدهبان حقوق بشر افزود که هیچ یک از این افراد، به وکیل حقوقی و خانوادههایشان دسترسی ندارند و برخی دیگر، در بازداشتگاههای غیررسمی نگهداری میشوند.
دیدهبان حقوق بشر افزود که حقوق بشردوستانه بینالمللی یا قوانین جنگ که در درگیریهای مسلحانه افغانستان قابلاجرا است، همه طرفهای متخاصم را موظف میکند که با هر کسی که در بازداشت است رفتاری انسانی داشته باشند. این سازمان حقوق بشری به صراحت گفت که جلوگیری از دسترسی زندانیان به وکیل و دیدار اعضای خانواده ممنوع است و خطر شکنجه و ناپدید شدن اجباری را افزایش میدهد. به گفته این سازمان، مجازات دستهجمعی - مجازات افراد برای اعمال ادعایی دیگران - نقض قوانین جنگ و جنایت جنگی است.
در این گزارش آمده است که گروههای حقوق بشر و رسانههای محلی و بینالمللی گزارش دادهاند که محل نگهداری برخی از مردانی که طالبان بازداشت کرده، فاش نشده است و برخی از آنها که مشکوک به ارتباط با جبهه مقاومت ملی افغانستان بودند کشته شدهاند. در برخی نقاط اجساد کشتهشدگان برای هشدار دادن به دیگران آشکارا به نمایش گذاشته شده است.
پیترشیا گاسمن در مورد برخورد طالبان با غیرنظامیان بازداشتشده در پنجشیر گفت: «نیروهای طالبان در پنجشیر، مجازات دستهجمعی را اعمال کردهاند و به حمایتهایی که حق زندانیان است، بیتوجهی کردهاند.» در گزارش سازمان دیدهبان حقوق بشر آمده است که نیروهای طالبان در پنجشیر، تحت فرمان مستقیم ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع طالباناند و اداره اطلاعات این گروه نیز بر جنگ با جبهه مقاومت ملی نظارت دارد. با این حال، ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، در توییتی به گزارش دیدهبان حقوق بشر واکنش نشان داد و گفت محتوای این گزارش، با خبرهایی که او از پنجشیر دریافت کرده است مطابقت دارد. بنت افزود که دریافتها از آنچه در پنجشیر رخ میدهد، واضح و شفاف است و مسئولان موظف به محافظت از غیرنظامیاناند. دیدهبان حقوق بشر روز پنجشنبه نیز با انتشار مطلبی، طالبان را به نقض گسترده حقوق بشر، بازداشت و شکنجه خبرنگاران، وضع محدودیتهای روزافزون علیه زنان، محروم کردن دختران از حق آموزش و اعدامهای غیرقانونی متهم کرد و خواستار وضع تحریم علیه چند تن از سران این گروه شد. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، روز جمعه به این گزارشها واکنش نشان داد و در یک بیانیه، همه اتهامها را رد کرد. در بیانیه سخنگوی طالبان آمده است که گزارشهای سازمانهای حقوق بشری در مورد این گروه، شایعه است و هیچ یک از ادعاهای مطرح شده حقیقت ندارد.
زندانیان در زندان والی پنجشیر با شوک برقی شکنجه میشوند
یک زندانی پیشین: ملا مصطفی، فرمانده پلیس دره، برای سرگرمی زندانیان را شکنجه میکند
منابع آگاه محلی به ایندیپندنت گفتند که سازمان اطلاعات طالبان در روزهای اخیر در مرکز پنجشیر فعالیتهایی داشتهاند و با فهرستی که از ساکنان این استان در دست دارند، خانههای این منطقه را جستوجو میکنند و مردان را بازداشت میکنند. به گفته منابع آگاه، در هفته جاری سازمان اطلاعات طالبان ۳۰ تن از ساکنان بازار مرکز ولایت (استان) پنجشیر را به اتهام همکاری با جبهه مقاومت ملی بازداشت کردند. از این میان، ۱۵ تن روز چهارشنبه بازداشت شدند. بازداشتشدگان یک تا دو هفته در زندانهای طالبان شکنجه میشوند، به گفته منابعی آگاه در پنجشیر، طالبان ۸۰ درصد مردان پنجشیر را حداقل یک بار زندانی کردهاند و این مردان تجربه تلخ توهین و شکنجه را دارند.
در برخی موارد زندانیان تحمل شکنجه را ندارند و در هنگام شکنجه جان میدهند. در تازهترین مورد، عبدالمنیر، جوان ۴۵ ساله ساکن ملسپه، هفته گذشته در نتیجه شکنجه طالبان درپنجشیر جان باخت. احمد نام مستعار یک ساکن پنجشیر است که پنج ماه پیش در مرکز ولایت (استان) پنجشیر هنگامی که به خانه میرفت، طالبان او را به اتهام همکاری با جبهه مقاومت بازداشت و پس از ۱۱ روز او را از زندان آزاد کردند. او گفت در آن زمان حدود پنجاه نفر دیگر نیز همراه با او زندانی شده بودند.
احمد در ادامه افزود که طالبان با ضمانت هیئتی که خودشان تشکیل داده بودند او را آزاد کردند و سپس به او گفتند که اگر میخواهد در خانهاش در پنجشیر زندگی کند باید برای آنها کار کند و اگر با آنها کار نمیکند باید خانهاش را ترک کند. احمد گفت طالبان به او یک ساعت وقت داده بودند که پنجشیر را ترک کند. احمد که در زندان قطعه نظامی طالبان در پنجشیر زندانی بود گفت که طالبان بازداشتشدگان را با چوب، قنداق تفنگ و مشت و لگد بهشدت مورد ضربوشتم قرار میدادند، در تمام طول شب و روز صدای ناله و فریاد بازداشتشدگان در فضای زندان میپیچد، هیچ زندانی حق نداشت کسی را ببیند و یا با کسی صحبت کند. به گفته احمد، جنگجویان طالبان برای شکنجه بیشتر زندانیان خود بهانههای گوناگون پیدا میکنند، یک بار جوانی را تنها به بهانه این که در تلفن همراهش عکسی از فرمانده احمد شاه مسعود و پسرش احمد مسعود پیدا کردند، آنقدر شکنجه کردند که بینی او شکست و در وضعیت بسیار ناگواری قرار گرفت.
منابع آگاه گفتند که طالبان در پنجشیر حدود ۱۱ زندان ساختهاند که بازداشتشدگان را در این زندانها نگهداری و شکنجه میکنند. بازداشتشدگان در حال حاضر در زندان امنیت، زندان فرماندهی پلیس، زندان والی و زندانهای ولسوالی/شهرستانهای پنجشیر زندانیاند. تمام این زندانها گواهی بر شکنجه و قتل ساکنان پنجشیرند. منابع آگاه در ادامه افزودند زندانی که مولوی قدرت الله، والی پنجشیر، ساخته است یکی از مخوفترین زندانهای طالبان در پنجشیر است، برخی از زندانیان در این زندان با شوک برقی شکنجه میشوند و ناخنهایشان کشیده میشود، با چوب و تفنگ نیز مورد ضربوشتم قرار میگیرند. بیشتر این شکنجهها را یک نگهبان والی به نام غورزنگ انجام میدهد. این منابع آگاه گفتند که ملا مصطفی، فرمانده پلیس شهرستان دره، برخی روزها به زندانها سر میزند و خود زندانیان را شکنجه میکند. به گفته این منابع آگاه، روزهایی که ملا مصطفی میخواهد به زندانی برود، برای او یک زندانی را آماده نگه میدارند تا او را شکنجه دهد.
منابع آگاه از حضور برخی افراد طالبان صحبت کردند که اطلاعات ساکنان منطقه را به سازمان اطلاعات طالبان میسپارند. بیشتر این افراد امامان مسجدهای پنجشیرند که در گذشته اعضای حزب التحریر بودند و اکنون با طالبان همراه شدهاند. سازمان اطلاعات طالبان بازداشتشدگان خود را به زندان ریاست امنیت ملی در کابل انتقال میدهند، شماری هم نخست در زندان پنجشیر و زندان فرماندهی پلیس و زندانهای شهرستانهای پنجشیر زندانی و پس از آن به کابل منتقل میشوند.
هفته گذشته، طالبان در یک روز ۱۰۰ تن از ساکنان دشت ریوت خنچ را بازداشت کردند و به زندان فرستادند. طالبان هیچگاه حاضر نیستند درباره بازداشت ساکنان این استان چیزی بگویند. هفته گذشته، منابعی آگاه به ایندیپندنت فارسی گفتند که سازمان اطلاعات طالبان در یک ماه گذشته بیش از ۴۰۰ ساکن پنجشیر را در زندان امنیت ملی نگهداری کردهاند و این زندانیان تحت شکنجه قرار دارند. هیچ کدام از اعضای خانوادههای این زندانیان از وضعیت بازداشتشدگان اطلاعی ندارند. طالبان حتی اجازه صحبت درباره بازداشتشدگان را به کسی نمیدهند. خانوادههایی هم هستند که فرزندانشان در کابل را سازمان اطلاعات طالبان بازداشت و شکنجه کردند، اما این خانوادهها از ترس طالبان حاضر نیستند در مورد این بازداشتها با رسانهها صحبت کنند. شماری از بازداشتشدگان جوانان و نوجواناناند، نوجوانانی ۱۵ تا ۱۶ ساله که دانش آموزند. با این حال، شماری از فرهنگیان و مدافعان حقوق بشر نهادهای جهانی حقوق بشر را به سکوت در مقابل ادامه نقض حقوق بشر در افغانستان متهم میکنند.