ختلال خود بیمارانگاری چه علائمی دارد؟

گروه علمی:آیا تا به حال با افرادی که همواره گمان می‌کنند بیمارند آشنا شده‌اید؟ این افراد با وجود مراجعات مکرر به پزشک و قرار گرفتن تحت انواع چکاب‌ها و منفی بودن پاسخ آزمایش‌های مختلف و پیشرفته پزشکی، باز هم باور دارند که به بیماری مبتلا شده‌اند در حالیکه از سلامت کامل برخوردارند. افرادی با چنین شرایط به اختلال بیمارانگاری یا هیپوکندریا مبتلا هستند.

خود بیمارانگاری، در واقع اختلالیست که مبتلایان به آن همواره در اضطراب ابتلا به یک بیماری خطرناک قرار دارند این اضطراب می‌تواند آن‌ها را به این باور برساند که در حال حاضر نیز بیمارند یا اینکه هراس از ابتلا به بیماری در آینده را داشته باشند.معمولا این بیماری با نشانه‌های جسمی و فیزیکی همراه است، اما منشا اصلی آن را باید در مشکلات روانی و استرس جستجو کرد چه آنکه در مواردی بیماران حتی درد فیزیکی هم ندارند، اما باز هم به لحاظ ذهنی به بیماری خود باور داشته و مضطرب هستند. این اختلال در افراد مختلف متفاوت بوده و در طول زمان تغییر می‌کند.

علل ابتلا به خود بیمارانگاری
علت ابتلا به خودبیماری انگاری هنوز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما موارد بسیاری در ایجاد این اختلال دخیل هستند. از جمله عواملی که باعث بروز این اختلال در فر می‌شود شامل موارد زیراست:

خانواده
خانواده در شکل گیری تفکرات فرد، نقش بسیاری دارد؛ بنابراین کودکانی بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند که والدینشان همواره نگرانی سلامتی خود یا دیگران هستند.

باور‌های فردی
مبتلایان به این بیماری همواره مضطرب بوده و به دلیل وسواس فکری که درباره بیماری دارند همواره یا در مطب پزشکان هستند یا در اینترنت مباحث مربوط به سلامتی و بیماری‌های مختلف را جستجو می‌کنند، موضعی که باعث تشدید بیماری در فرد می‌شود.

تجارب گذشته
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند در بروز این اختلال نقش دارد اتفاقاتی است که در گذشته فرد روی داده است. مثلا سابقه بیماری شدید در فرد و یا خانواده یا از دست دادن اعضای خانواده به دلیل ابتلا به بیماری‌ای خاص. تجربه‌هایی تلخ کودکی مانند قرار گرفتن تحت خشونت نیز می‌تواند در بزرگسالی منجر به بروز اختلال خود بیمار‌انگاری شود.

علائم ابتلا به خود بیماری‌انگاری
این اختلال دارای علائمی است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
نگرانی شدید فرد از بروز یک درد خفیف در بدن
نگرانی اشتباه از علائم و عملکرد طبیعی بدن.
تداوم نگرانی در فرد حتی بعد از مراجعه به پزشک و تایید سلامتی
فرد از ابتلا به بیماری‌های خاصی که در خانواده او وجود داشته، می‌ترسد.
فرد احتمال می‌دهد که در آینده بیمار خواهد شد.
اختلال در فعالیت‌های روزانه فرد به دلیل نگرانی مداوم از بیمرای
مراجعه بیش از اندازه به پزشک و آزمایش‌های متعدد
وحشت شدید از مراجعه به پزشک به دلیل اینکه گمان می‌کند پزشک به او خبر ابتلا به بیماری وحشتناک را خواهد داد.
خودداری از حضور در اماکن مختلف به دلیل ترس از بیماری
جستجوی مداوم در اینترنت درباره بیماری‌های مختلف
فرد به طور مداوم در مورد بیماری و وضعیت سلامتی صحبت می‌کند

عوارض ابتلا به اختلال خود بیمارانگاری
مبتلایان به این بیماری باید سریعا نسبت به درمان خود اقدام کنند در غیراینصورت این اختلال تبعات بسیار بدی را برای زندگی آن‌ها به دنبال دارد، عوارض مانند اختلال در عملکرد شغلی، اختلال در امور روزمره و شخصی، اختلال در ارتباط با خانواده و دوستان، ابتلا به انواع بیماری‌های روانی و جسمی، مانند: سردرد، اختلالات اضطرابی، اختلال شخصیتی و افسردگی، پرداخت هزینه‌های زیاد به دلیل مراجعه بی‌مورد و مکرر به پزشک و آزمایشگاه.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به اختلال خود بیمار انگاری
برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری راهکار‌هایی وجود دارد که دقت به اجرای آن‌ها می‌تواند از ابتلا به اختلال خودبیمارانگاری جلوگیری کند. این موارد عبارتند از یادگیری مهارت‌های مدیریت اضطراب و کنترل ذهن، فعالیت بدنی منظم و مداوم، دوری از مواد اعتیادآور، ارتباط با سایرین و مشارکت در فعالیت‌های گروهی، پرهیز از باور اطلاعات غلط، عدم جستجوی بیش از اندازه بیماری‌ها در اینترنت، کمک گرفتن از روان‌درمانگران

تشدید خودبیمار انگاری در دوران کرونا
با شیوع ویروس کرونا، خود بیمارانگاری نیز افزایش شدیدی داشته به‌گونه‌ای که افراد فاقد استرس نیز به این بیماری دچار شده‌اند. قرنطینه‌های مکرر، از دست دادن شغل، مرگ و میر زیاد در جهان، از بین رفتن تفریحات و … در دوران کرونا از جمله مواردی هستند که به افزایش این بیماری منجر شده است. مبتلایان به این اختلال گمان می‌کنند هرگونه نشانه‌ای مثل خستگی، کاهش انرژی و بدن درد، نشانه ابتلای قطعی به ویروس کرونا است. حتی برخی دیگر با وجود نتیجه منفی تست، باز هم به بیمار بودن خود شک دارند.

خود بیمار انگاری کرونا می‌تواند به صورت دوره‌ای تغییر کند، یا در مواقعی شدیدتر و در صورت عدم درمان، به اختلالی دائمی تبدیل شود، بنابراین در صورت طولانی شدن علائم و برطرف نشدن آن‌ها، حتما به پزشک یا روانشناس مراجعه کند تا از حاد شدن افسردگی و عوارض ناشی از آن جلوگیری شود.

چگونه خود بیمارانگاری را درمان کنید؟
خودبیمارانگاری یک بیماری روحی بوده و فرد مبتلا باید از خدمات یک روانشناس بهره بگیرد. برای درمان این اختلال از روش‌های روان درمانی و دارو درمانی (در صورت شدید بودن اختلال) استفاده می‌شود.در زمانی که شدت این اختلال در فرد زیاد باشد، روانپزشک با تجویز دارو سعی خواهد کرد تا علائم این بیماری را در فرد کاهش دهد. البته مصرف این دارو‌ها بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه عوارض بسیاری دارد و حتما باید با دز‌های مشخص و با نظر پزشک مصرف شوند.اگر این اختلال به‌موقع درمان نشود، می‌تواند بیمار را به سمت افسردگی و مشکلات روانی بزرگ‌تر سوق بدهد.