گروه سیاسی: مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه می گوید؛ روابط با عربستان کلیدی است و تا زمانی که روابط با عربستان به نتیجهای نرسد روابط ما با کشورهای عربی از جمله کشورهای خلیج فارس خیلی پیشرفتی نخواهد داشت.قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه در ارزیابی از چند دور مذاکره بین ایران و عربستان، گفت: تاکنون مذاکراتی که بین تهران و ریاض صورت گرفته بیشتر در سطوح امنیتی بوده و انتقال مواضع بیشتر دیده شده است. اگر مذاکرات به سطح سیاسی انتقال پیدا کند آن وقت باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا نتایجی را در بر دارد یا خیر؟
وی گفت: باید به این موضوع هم توجه داشته باشیم که مذاکرات ایران با عربستان ارتباط مستقیمی با توافق برجام هم دارد و این دو همدیگر را تکمیل میکنند. اگر یکی به نتیجه نرسد احتمالا آن یکی هم به نتیجه نخواهد رسید. یعنی برجام به نتیجه نرسد روابط ایران و عربستان خروجی نخواهد داشت.
تا برجام احیا نشود، بعید است رابطه ایران و عربستان به سرانجام برسد
وی با اشاره به اینکه از سرگیری روابط ایران و عربستان منوط به مذاکرات هسته ای شده است، بیان کرد: متاسفانه با عربستان یک مشکل دو جانبه داریم که باید روابط دیپلماتیک خود را احیا کنیم و اینکه مشکل دو جانبه خودش بحثهای متفاوتی را در پی دارد. همچنین مسائل دیگری نیز هست که منشا اختلافات دو کشور بشمار می آید از جمله مسائل منطقهای مرتبط با یمن، عراق، سوریه، لبنان و...این کارشناس تاکید کرد: در درجه اول باید مذاکرات هسته ای به نتیجه برسد. همچنین گام اول این باشد که روابط دیپلماتیک دو کشور و روابط کنسولی و سیاسی دو کشور احیا شود که زمان قابل توجهی لازم خواهد بود که دو طرف بنشینند و در سطوح بالاتر گفتوگو داشته باشند. باز هم تاکید می کنم تا مذاکرات هسته ای و برجام به نتیجه نرسد روابط ایران و عربستان بعید است که سرانجام مشخصی بگیرد.
روزهای سخت ایران در منطقه در صورت شکست مذاکرات
محبعلی تصریح کرد: روابط با عربستان کلیدی است و تا زمانی که روابط با عربستان به نتیجهای نرسد روابط ما با کشورهای عربی از جمله کشورهای خلیج فارس خیلی پیشرفتی نخواهد داشت. کشورهای عربی و خلیج فارس منتظرند ببینند جایگاه عربستان چگونه است. این موضوع می تواند در رابطه ما با مصر و اردن و دیگر کشورهای عربی نیز مؤثر باشد.
مدیرکل پیشین خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که اگر مذاکرات هسته ای به نتیجه نرسد روابط ایران در منطقه را چطور پیش بینی می کنید، اظهار کرد: به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد و این امکان وجود دارد که با فشار امریکاییها و اسرائیلیها یک ائتلافی علیه ایران تشکیل شود و محدودیتهای بیشتری را برای ایران در نظر بگیرند. اگر توافقی صورت نگیرد احتمال اینکه ایران روزهای سختی را در منطقه در پیش داشته باشد نیز وجود دارد.
ارتباط ایران و مصر منوط به مذاکرات با عربستان است
وی در خصوص بهبود روابط دپیلماتیک ایران و مصر گفت: روابط با مصر هم جزو مشکلات دو جانبه و کهنه است. از زمانی که مصر به کمپ دیوید پیوست و جمهوری اسلامی به فرمان امام راحل روابطش را با مصر قطع کرد، ایران معتقد بود مصر باید از آن پیمان خارج شود. همچنین مصریها مسائل متقابلی را مطرح می کردند. بعنوان مثال مدعی هستند، ایران از کسی که انور سادات رییس جمهور پیشین مصر را ترور کرد حمایت می کند که باید از آن صرف نظر کند. همینطور ایران مسئله حضور شاه سابق را در قاهره مطرح می کند و یکسری مسائل دو جانبه دیگر که ارتباط ایران و مصر را تحت شعاع قرار داده است. یکسری موضوعات نیز به سیاستهای مصر در منطقه و روابطش با عربستان سعودی و خلیج فارس و حمایتی که از آنها می کند، برمی گردد. به هر حال روابط با مصر هم تحت الشعاع روابط با کشورهای عربی قرار دارد و هم به نوعی می شود گفت که با برجام هم در ارتباط است.
مخالفان اجازه از سرگیری ارتباط با مصر را نمیدهند
محبعلی ادامه داد: بعید است که ایران و مصر روابط خود را از سر بگیرند. به دلیل اینکه در زمان آقای خاتمی مخالفین اجازه ندهند که این توافقات به نتیجه برسد و معلق ماند. در حال حاضر با توجه به اینکه مخالفان توافق با مصر آن زمان، دولت فعلی را در اختیار دارند اگر توافق کنند شاید عقلانیتر باشد.وی بیان کرد: مصریها می خواهند همچنان در پیمان کمپ دیوید بمانند ولی ایران اصرار براین دارد که مصر از این پیمان خارج شود. آن زمان فقط مصر بود که با اسرائیل توافق صلح امضا کرده بود ولی در حال حاضر عمده کشورهای عربی به جز یکی دو کشور همه روابط را با مصر پیگیری می کنند و شرایط تغییر کرده است. ایران باید از درخواست خود عدول کند و از آن طرف هم مسئله صادرات و موضوع دفن جسد شاه در مسجد الرفاعی هم توافق شود که دو طرف از این موضوع عدول کنند یا اینکه به یک توافقی نهایی برسند.
اتفاق خاص و ویژهای در منطقه نیفتاده است
مدیرکل پیشین خاورمیانه با اشاره به شعارهای ابراهیم رییسی در خصوص گسترش روابط منطقهای در کارزار انتخاباتی خود گفت: نمیشود گفت اتفاق ویژهای افتاده است به دلیل اینکه روابط با عربستان پیشرفتی نداشته است. روابط با عراق رو به کاهش بوده همچنین با قطر و عمان هم از ابتدا این سیاست را داشتیم که در روابط موازنهای به وجود آورد و با بقیه کشورهایی که ما مشکل داشتیم مثل بحرین و عربستان اتفاق ویژهای نیفتاده است و هنوز همان مشکلات سابق دیده می شود. مسائل و روابط ما با کشورهای خلیج فارس تنها به خود کشورهای خلج فارس برنمیگردد و مسائل بزرگتری مثل توافقات برجام و روابط ما با امریکا هم مطرح است که همه چیز را تحت الشعاع قرار میدهد.