رونمایی از اینترنت روسی در ایران؟

گروه فناوری: هنوز یک هفته از سفر وزیر ارتباطات به روسیه نگذشته که موتور جستجوگر روسی در ایران بعد از هفت سال رفع فیلتر می‌شود و اینترنت خانگی در ایران دچار اختلال یک روزه می‌شود. برخی معتقدند این سوغات وزیر ارتباطات از روسیه است.گویا همه محاسبات غلط از آب درآمد و قرار نیست در ایران نسخه چینی اینترنت رونمایی شود، بلکه این بار قرعه به نام روسیه خورده و احتمالا به زودی، دولت رئیسی از اینترنت روسی رونمایی می‌کند. اما ماجراچیست؟

هفته قبل،‌ عیسی‌ زارع‌پور، وزیر ارتباطات در راس یک هیات ۲۰ نفره به مسکو رفت تا با همتایان روسی خود در مرکز ملی راهبری ارتباطات، فناوری اطلاعات و رسانه‌های جمعی روسیه دیدار کند.اگرچه تنها خبر مهم آن دیدار، مصاحبه وزیر ارتباطات با خبرنگار روسی و انتشار عکس جنجالی از پشت صحنه این دیدار بود. اما به نظر می‌رسد مهم‌ترین خبر این دیدار، قربانی آن جلسه مصاجبه شد، خبری به مهمی علت سفر وزیر ارتباطات به روسیه.

پایان فیلترینگ ۷ ساله یاندکس
تنها چند روز بعد از بازگشت عیسی زارع‌پور از روسیه بود که ایران به فیلتر ۷ ساله مرورگر «یاندکس» پایان داد و این مرورگر روسی در ایران رفع فیلتر شد. مرورگری که برخی نتایج آن را با نتایج گوگل مقایسه می‌کنند و می‌گویند با سرچ نام ایران در این مرورگر، تنها اخبار مثبت از ایران منتشر می‌شود. بر خلاف گوگل که هم اخبار مثبت را نمایش می‌دهد و هم اخبار منفی را.

ایران مدت‌هاست که در تلاش برای رونمایی از اینترنت بومی است. اما هرچه تلاش کرده گویا کمتر به نتیجه رسیده و یا اینکه نتیجه این تلاش‌ها را هنوز علنی نکرده است. اما ناگفته پیداست که ایران می‌خواهد طرح صیانت را اجرا کند و اینترنت ملی را راه بیندازد. اما برای این کار، گاهی از کشور چین کمک می‌گیرد و گاهی از روسیه.
اما کمک گرفتن از شرکای روس و فاصله گرفتن از مرورگر و برنامه‌های غربی دیگر چیزی نیست که حتی وزیر بخواهد آن را کتمان کند. زارع‌پور در جریان سفر خود به روسیه صراحتا اعلام کرده بود: «در شرایط تحریم لازم است از سیستم‌‌عامل‌ها و اپلیکیشن‌های غربی فاصله گرفت و وابستگی به محصولات آن‌ها را از بین برد. برای رسیدن به این هدف، تهران و مسکو قرار است در توسعه‌ «نرم‌افزار استراتژیک مدیریت پایگاه داده» (DBMS) سرمایه‌گذاری کنند.» برای ایجاد همین همکاری است که چند روز پس از این سفر، یاندکس رفع فیلتر می‌شود.

کار،‌ کار روسیه است؟
شبکه ملی اطلاعات در دولت روحانی آغاز شد و وزیر جوان آن کابینه بخشی از این طرح را اجرا کرد و حالا قرعه اتمام آن به نام وزیر جوان دولت رئیسی افتاده است. تمام کردن پروژه شبکه ملی اطلاعات و یا همان اینترنت داخلی، ماموریت اصلی است که زارع‌پور به خاطر آن به ساختمان خیابان قندی آمده است. خود او هم سال گذشته اعلام کرده بود که «براساس هدف‌گذاری‌های انجام گرفته مقرر شد حدود ۷۰ درصد شبکه ملی اطلاعات امسال اجرایی شود.»

حالا وزیر جوان این کابینه تنها شش ماه فرصت دارد که از شبکه ملی ارتباطات رونمایی کند.اما مشکلی که وجود دارد این است که ایران باید در اجرای این شبکه، از تجربیات و امکانات کشوری استفاده کند و با توجه به روابط میان تهران و مسکو، کدام کشور بهتر از روسیه می‌تواند همراه و شریک ایران در اجرای این طرح باشد؟روز دوشنبه هم اینترنت سراسری در ایران دچار اختلال شد اگرچه این اختلال ابتدا در کرج و تهران، گزارش شد اما کمی بعد مشخص شد که این قطعی بسیاری از شهرها و استان‌ها را درگیر کرده است. وزارت ارتباطات علت قطعی اینترنت را قطعی برق یکی از مراکز داده خود عنوان کرد. ادعایی که شرکت توزیع ملی برق صراحتا آن را رد کرد.

پس از آن گفته شد احتمالا استهلاک زیرساخت‌ها و قدیمی بودن امکانات علت قطع اینترنت بوده. اما شاید بتوان این قطعی اینترنت را هم سوغات سفر وزیر به روسیه دانست.بسیاری از کاربران در فضای مجازی می‌گویند ایران در حال تست شبکه ملی اطلاعات است و برای همین گاهی اینترنت قطع است و گاهی سرعت آن به حداقل ممکن می‌رسد.اما هر چه هست، امسال باید از این شبکه رونمایی شود. اگرچه بسیاری از کارشناسان می‌گویند تحریم و کمبود امکانات مانع اجرای اینترنت ملی است و ایران حتی اگر بخواهد نمی‌تواند این پروژه را اجرا کند. اما باید دید، با همراهی روسیه هم این کار ناشدنی است؟