احتمال ۳ رقمی شدن مرگ‌ها در موج هفتم کرونا

 دکتر حمید سوری اپیدمیولوژیست در توضیح وضعیت کرونا در کشور گفت: کرونا طی چند ماه اخیر به ویژه از اردیبهشت به بعد نوسانات و خیز و فرودهایی داشت. حتی ما یک پیک کوچک با ارتفاع کم هم در اردیبهشت ماه داشتیم، اما از آنجایی که بیماریابی فعالی نداریم و عمدتا بر روی بستری و مرگ و میر مانور داده می‌شود، تغییرات اپیدمی خیلی نمود پیدا نمی‌کند و نمی‌توان تحلیل کرد که گردش ویروس در کشور چگونه است و بر همین اساس آن پیک مشخص نشد. کرونا در موج هفتم؛ همچنان رو به افزایش
وی افزود: در حال حاضر با توجه به ایجاد ساب واریانت‌های جدید، موج هفتم بیماری در کشور شکل گرفت و از آنجایی که قابلیت انتشار این ساب‌واریانت‌ها بسیار زیاد است، موارد ابتلایمان بسیار زیاد شد و به تبع بالا رفتن موارد ابتلا، بستری و مرگ هم بیشتر شد. البته نه مانند سویه دلتا که در آن نسبت افزایش مرگ بالا بود، در این واریانت میزان کشندگی کمتر است. با این حال در روزهای اخیر میزان مرگ‌هایمان دو رقمی شده و به بالای ۵۰ مورد رسیده است. بر این اساس به نظر می‌آید که همچنان روند رو به افزایش داریم.

سوری با بیان اینکه متاسفانه بیماری‌یابی فعال نداریم و تعداد تست‌هایمان نسبت به جمعیت کم است، گفت: بر این اساس تصویر روشنی از وضعیت اپیدمی در کشور قابل عرضه نیست، بلکه عمدتا بر اساس برآوردی است که عمدتا هم دقتش پایین است، اما آنچه که اکنون می‌توان مطرح کرد، این است که روند اپیدمی همچنان رو به افزایش است و هنر ما باید در این باشد که هم ارتفاع پیک را به حداقل ممکن رسانده و زودتر به سیر نزولی برسیم و هم دامنه پیک را کاهش دهیم؛ یعنی از زمانی که پیک شروع می‌شود و خاتمه می‌یابد، دامنه زمانی کم شود. این همان کاری است که در برخی کشورها انجام شده و علی‌رغم اینکه ممکن است پیک جدیدی زده شود، اما ارتفاع پیک و دامنه پیک‌شان کمتر می‌شود. ۳ متغیر اصلی اپیدمی
وی ادامه داد: در این راستا باید توجه کرد که در اپیدمی سه متغیر اصلی داریم؛ یکی خود ویروس، یکی مردم و یکی هم سیاست‌گذران مدیریت اپیدمی. درباره ویروس ما نمی‌توانیم خیلی ویروس را تحت کنترل قرار دهیم. زیرا بسیار هوشمندانه عمل می‌کند و تضمینی وجود ندارد که سناریوهای قبلی خودش را تکرار نکند. مشخص نیست که واریانت‌ها یا ساب‌واریانت‌های بعدی چه هستند و آیا میزان کشندگی آن‌ها کمتر یا بیشتر است.

یکی از سناریوهایی که برای پاندمی در سطح جهان متصوریم؛ یکی این است که این فراز و فرودها همچنان خواهد بود و اپیدمی تا ماه‌های آینده ادامه دارد. فرض دوم هم این است که ویروس حالت آندمیک به خود گرفته و بومی شود، اما این به زودی اتفاق نمی‌افتد که بخواهیم جشن پیروزی بگیریم. قطعا از آنجایی که پاندمی رخ داده و کشورهای متعددی درگیر این بیماری هستند، کاهش آن زمان‌بر است. حتی ما در کشورهایی که مدیریت موفقی برای اپیدمی داشتند، باز هم پایان اپیدمی را نمی‌بینیم. حتی چین که ماه‌ها میزان مرگ‌ومیرش صفر شده بود یا چشم‌انداز صفر را مبنای کارش قرار داده بود، دیدیم که در شانگهای طغیان اتفاق افتاد و مجبور شدند ۳۰ میلیون نفر را قرنطینه کنند. بنابراین ویروس تحت اختیار ما نیست و هوشمندانه عمل می‌کند.

سوری همچنین گفت: در عین حال ویروس برای اینکه به زندگی‌اش ادامه دهد، به دنبال میزبان حساس و مناسب می‌گردد و از آنجایی که خارج از بدن انسان قادر به زندگی نیست، طبیعا افراد مقاوم نمی‌خواهد و نمی‌تواند افرادی را انتخاب کند که خودشان را مصون نگه می‌دارند. بنابراین به دنبال کسانی می‌گردد که هم حساس باشند و هم بتواند در بدن‌شان استقرار یابد. یعنی کسانیکه یا بین ابتلایشان به بیماری فاصله افتاده یا واکسیناسیون‌شان را کامل نکردند یا از آخرین واکسن‌شان بیش از شش ماه گذشته باشد. منتها از طرفی هم میزان اثربخشی واکسن‌ها نسبت به واریانت‌های جدید طبیعتا کمتر است. برای همین است که بسیاری کشورها در صدد هستند که واکسن‌های جدید تولید کنند تا بتواند با اثربخشی بالا با واریانت‌ها و ساب واریانت‌های جدید مقابله کند. بنابراین مردم باید طبیعتا رعایت پروتکل‌ها را داشته باشند، ماسک بزنند، واکسنیاسیون‌شان را تکمیل کنند و ... ماهیت متغیر پاندمی کرونا و لزوم تصمیم‌گیری سریع
وی با اشاره به اقداماتی که باید از سوی مسئولان انجام شود، گفت: ماهیت پاندمی کرونا این است که بسیار به سرعت تغییر می‌کند. بنابراین سرعت عمل در تصمیم‌گیری و اجرای تصمیمات بسیار مهم است. ممکن است تصمیمی که اکنون گرفته می‌شود، اگر هفته دیگر اجرا شود، اثربخشی نداشته باشد و حتی ممکن است فقط هزینه کنیم. به عنوان مثال اگر از یک ماه قبل مرزها را کنترل می‌کردیم، موثر می‌بود، اما اکنون دیگر فایده‌ای ندارد. در حال حاضر باید یکسری مقررات و قوانین و سخت‌گیری برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تشکیل اجتماعات و ... انجام شود. نباید عادی‌انگاری کنیم.

این اپیدمیولوژیست افزود: دومین اقدام این است که باید بیماریابی‌مان را بیشتر کنیم تا بتوانیم تصویر روشن‌تری از اپیدمی داشته باشیم. سومین کار هم این است که باید بررسی کنیم تا متوجه شویم که سطح ایمنی مردم چقدر است و در کجا سطح ایمنی بالاست و در چه جمعیت هایی سطح ایمنی پایین است. همچنین باید طغیان‌ها را به سرعت شناسایی کنیم و با احیای تیم‌های واکنش سریع به صورت علمی طغیان‌ها را سریعا شناسایی، کنترل و مهار کنیم تا از سرعت گسترش ابتلا کم کنیم. در عین حال ما جز طرح شهید سلیمانی، هیچ بسته جامع دیگری برای مقابله با اپیدمی نداریم. طرح شهید سلیمانی هم مقداری مورد کم لطفی قرار گرفته است. در حالی که اگر با بررسی مناسب مجددا اصلاح و به روزرسانی و اجرا شود، این طرح می‌تواند تا حد زیادی بسیاری از مداخلات موثر را تامین کند. زیرا در گذشته اثربخشی خود را نشان داده و می‌توان با استفاده از مشارکت مردمی در قالب این طرح اپیدمی را مدیریت کرد.

توصیه‌های بهداشتی برای برگزاری عزاداری‌های محرم
سوری درباره نحوه برگزاری مراسم‌ها در ایام محرم و صفر گفت: در مدیریت اپیدمی هنر در این است که وقتی زمان زیادی با پاندمی می‌گذرد، بتوانیم زندگی عادی را در کنار اپیدمی به خوبی مدیریت کنیم. معنای آن این نیست که اپیدمی را خاتمه یافته تلقی کنیم و در عین حال به این معنا هم نیست که به دلیل اپیدمی زندگی مردم را خیلی متاثر کنیم. ما در آبان سال ۱۳۹۹ نزدیک ۱۵۰ شهر را تعطیل کردیم. لاک‌داون یک مداخله بسیار پرهزینه است و متاسفانه هیچ گاه هم اثربخشی آن‌ها را محاسبه نکردیم. بنابراین مهم مدیریت این فضا است. مدیریت ما برای احتمال خطر بر اساس طیفی است که باید احتمال خطر را در این طیف به سمت صفر هدایت کنیم. به عنوان مثال در بحث اربعین باید تست‌ها را برای افراد انجام دهیم، حتما از رفتن افرادی که واکسیناسیون‌شان را کامل نکردند، جلوگیری کنیم و فقط کسانی که واکسیناسیون‌شان کامل بوده، اجازه شرکت در مراسم اربعین را بدهیم... باید مدیریت کرده و احتمال خطر را کاهش دهیم. در اپیدمی واژه «نمی‌شود» و «نمی‌توانیم» معنایی ندارد و باید این مدیریت انجام شود و احتمال خطر را کاهش دهیم.

وی گفت: متاسفانه کشور ما به لحاظ جمعیت در طول این پاندمی بیش از ۳۰ ماهه معمولا جزو ۱۰ تا ۱۵ کشور اول دنیا به لحاظ مرگ و میر و عوارض اپیدمی بوده است. در حالی که نباید اینگونه باشد. بنابراین مدیریت اپیدمی در کنار فعالیت‌های معمول جامعه مهم است. ضمن اینکه سفرها را باید کنترل کنیم. در بحث محرم و اربعین افرادی که بالای ۶۰ سال دارند، افرادی که بیماری های زمینه ای دارند، زنان باردار و... الان موقع سفرهای زیارتی و سیاحتی‌شان نیست و باید حداکثر تلاش‌شان را انجام دهند تا از مواجهه با بیماری پرهیز کنند. این سفرها احتمال خطر را برایشان بالا می‌برد. طبیعتا افراد پرخطر باید بیشتر مراعات کنند. زیرا احتمال مرگ و میر در افراد پرخطر بیشتر است.

سوری درباره وضعیت مرگ‌های کرونایی در موج هفتم نیز گفت: احتمال سه رقمی شدن مرگ‌ها وجود دارد، اما پیش‌بینی زمان آن دشوار است. احتمال سه رقمی شدن مرگ‌ها هست و باید توجه کرد که اکنون هم تعداد مرگ‌هایی که گزارش می‌کنیم، مربوط به کسانی هستند که ابتلایشان به کرونا تایید شده و تست‌شان مثبت شده است. اگر افراد محتمل را هم اضافه کنیم، شاید همین الان هم تعداد مرگ‌هایمان سه رقمی باشد.