گروه علمی: انسان گمان میکند که در بهترین جهان ممکن زندگی میکند؛ اما تغییر مدار مشتری کره زمین را به سیاره بهتری تبدیل خواهد کرد.ما در کل هستی فقط یک سیاره را میشناسیم که بتواند از حیات پشتیبانی میکند. به همین خاطر وقتی به دنبال سیارههای جایگزین زمین در دیگر منظومههای شمسی و در بخشهای دیگر کهکشان میگردیم، همیشه از کره زمین به عنوان یک نمونه کامل استفاده میکنیم. هرچند در یک بررسی جدید مشخص شده که کره زمین در بهترین وضعیت ممکن نیست و تغییر بسیار اندک مدار مشتری میتواند آن را به دنیایی بهتر تبدیل کند.
تغییر اندک مدار مشتری کره زمین را به سیاره ای بهتر تبدیل میکند
با توجه به اینکه تعداد زیادی جرم آسمانی در منظومه شمسی وجود دارد، فهمیدن اینکه کدام یک میتواند در بهبود شرایط کره زمین تاثیر بگذارد بسیار سخت است. از همین جهت مطالعه جدید انجام شده مهم تلقی میشود. همچنین این مطالعه میتواند به درک هرچه بهتر ما در معیارهای قابل سکونت بودن یک سیاره کمک کند.
Pam Vervoort، استاد علوم سیارهای دانشگاه کالیفرنیا گفت که اکثر افراد کره زمین را بهترین نمونه از یک سیاره پشتیبان حیات میدانند و گمان میکنند با توجه به ابعاد بزرگ سیاره مشتری، هرگونه تغییر در مدار آن به ضرر ما تمام خواهد شد. در حالی که این باور اشتباه است. در واقع اگر سیاره مشتری در موقعیت فعلی خود باقی بماند، اما به هر دلیلی شکل مدار آن اندکی تغییر کند، شرایط برای ساکنین کره زمین بهتر خواهد شد.
این مطالعه میتواند با ارائه مجموعه معیارهای جدیدی برای ارزیابی قابل سکونت بودن سیارههای دیگر، به یافتن جایگزینی برای کره زمین در خارج از منظومه شمسی کمک کند. البته در حال حاضر ما ابزاری در اختیار نداریم که بتوانیم با کمک آن با قطعیت در رابطه با سکونتپذیر بودن یک سیاره فراخورشیدی اظهار نظر کنیم، اما دانشمندان تاکنون با توجه به برخی مولفهها جهانهای متعددی را برای بررسی بیشتر انتخاب کردهاند.
اولین معیار محل قرار گرفتن سیاره در مقایسه با ستاره میزبان است. سیاره مورد نظر نباید آنقدر به ستاره نزدیک باشد که آب در سطح آن بخار شود و از طرفی نباید آنقدر دور باشد که آب یخ بزند.
اخترشناسان در گام دوم اندازه و جرم یک سیاره فراخورشیدی را در نظر میگیرند. آیا سیاره خاکی همچون زمین، زهره و مریخ است؟ یا اینکه همانند مشتری، زحل و اورانوس از گاز تشکیل شده؟ به طور کلی به نظر میرسد که وجود یک سیاره گازی بزرگ همچون مشتری در یک منظومه شمسی میتواند نشانه خوبی برای پشتیبانی از حیات در آنجا باشد. هرچند که در این زمینه هم اما و اگرهایی وجود دارد.
در سال ۲۰۱۹ یک تیم بینالمللی از پژوهشگران مقالهای را منتشر کردند که در آن گفته شده بود بر اساس شبیهسازیهای انجام شده، تغییر مدار سیاره مشتری میتواند به سرعت کره زمین و کل منظومه شمسی را ناپایدار کند. حالا شبیهسازیهای بیشتر نشان داده که خلاف این موضوع میتواند درست باشد. بدین ترتیب دانشمندان باید گستره مدار غولهای گازی در کمک یا عدم کمک به پشتیبانی از حیات را محدودتر کنند.
مطالعه جدید به بررسی بیقاعدگی (میزان کشیدگی و بیضی شکل بودن) مدار سیاره مشتری پرداخته است. در حال حاضر مدار این غول گازی تنها اندکی به بیضی گرایش دارد و میتوان گفت که تقریبا دایرهوار است. هرچند اگر این مدار اندکی کشیدهتر شود، تغییر محسوسی روی بقیه سیارات منظومه شمسی خواهد داشت.
انواع بیقاعدگی مداری
اگر از این موضوع تعجب کردهاید، باید بگوییم که جرم مشتری ۲.۵ برابر جرم تمام سیارات منظومه شمسی است؛ بنابراین کوچکترین تغییر در مدار مشتری میتواند روی نیروی گرانشی آن بر دیگر سیارات از جمله کره زمین تاثیر بگذارد. در صورت وقوع چنین اتفاقی، مدار کره زمین نیز اندکی بیضیشکل خواهد شد.
دانشمندان متوجه شدند که با این اتفاق برخی از مناطق کره زمین به خورشید نزدیکتر میشوند و از این نظر میتوانند پشتیبان بهتری برای حیات باشند. هرچند که نزدیکتر شدن سیاره مشتری به خورشید به حیات در کره زمین آسیب خواهد زد. این رویداد باعث میشود که انحراف محوری کره زمین افزایش یابد و بدین ترتیب تغییرات شدیدی را در هنگام تغییر فصلها تجربه کنیم.
افزایش انحراف محوری کره زمین همچنین باعث یخ زدن بخشهای زیادی از کره زمین خواهد شد و در زمستانها نیز دریاها تا ۴ برابر وضع موجود یخ خواهند زد. پژوهشگران بر این باورند که از نتایج این مطالعه میتوان برای ارزیابی سکونت پذیری هر منظومه شمسی که میزبان چندین سیاره است، استفاده کرد.
از طرفی این مطالعه نشان میدهد که عوامل زیادی میتوانند روی حضور ما در این کره آبی تاثیر بگذارند. اینکه ما تا چه حد ممکن بود به نیستی نزدیک باشیم و اگر روزی منظومه شمسی ناپایدار شود، چه اتفاقی رخ خواهد داد.
Stephan Kane، استاد اختر فیزیک دانشگاه کالیفرنیا یافتن آب در سطح سیارههای فراخورشیدی را سادهترین معیار پشتیبانی از حیات میداند. به باور وی شکل مدار یک سیاره و یا تغییرات فصلی در مرحله بعدی قرار دارند. هرچند که وی نیز اهمیت درک تاثیر تغییر مدار سیاره مشتری بر آب و هوایی کره زمین را تایید میکند و بر این باور است که این غول گازی ممکن است در آینده نیز همانند گذشته شرایط کره زمین را تغییر دهد.