بی تدبیری دولت‌ها و بانک مرکزی ادامه دارد

گروه اقتصادی: با وجود پیامدهای منفی جایگزینی یورو با دلار، نه تنها در قانون بانکداری فکری برای منابع ارزی نشده بلکه بانک مرکزی درصدد استفاده از روبل در معاملات خارجی است. معاون سرمایه‌گذاری خارجی صندوق توسعه اعلام کرد که افت قیمت یورو در ماه‌های اخیر، میلیاردها دلار به ذخایر ارزی کشور آسیب وارد کرده است. حسین عیوضلو همچنین به انتقاد از طرح قانون بانکداری پرداخت و خاطرنشان کرد که در این طرح، هیچ اشاره‌ای به چگونگی مدیریت سبد ارزی کشور نشده است.

دارایی‌هایی که ذوب می‌شوند
عیوضلو در ادامه تصریح کرد که در طرح قانون بانکداری، هیچ اشاره‌ای به حفظ ارزش دارایی‌های ارزی تحت مدیریت بانک مرکزی بر اساس یک ارز جهان روا مثل دلار ملاحظه نمی‌شود. این در حالی است که مهمترین عارضه و آسیب جدی در خصوص ذخایر ارزی تحت مدیریت بانک مرکزی در حال حاضر ذوب و تبخیر ارزش این دارائی‌ها بر اساس شاخص دلار می باشد.

صندوق توسعه ملی یا بانک مرکزی دوم؟
این عضو هیات عامل صندوق توسعه ملی با اشاره بر اختصاص ۴۰درصد منابع ارزی بانک مرکزی به منابع صندوق، اعلام کرد که این درصد در سال‌های بعدی اضافه تر خواهد شد و صندوق توسعه ملی به عنوان بانک مرکزی دوم مطرح می‌شود. به این ترتیب حضور حداقل دو عضو ثابت صندوق در هیأت عالی و کمیته سیاست گذاری پولی و ارزی بانک مرکزی ضروری است.

سقوط یورو و آب رفتن منابع ارزی ایران
همانطور که ذکر شد، دلیل اصلی افت شدید ذخایر ارزی کشور در ماه‌های اخیر، روند نزولی قیمت یورو بوده است. بحران انرژی و رکود اقتصادی در اروپا و نیز افزایش بیشتر و سریع‌تر نرخ بهره در آمریکا سبب شد که در تیر ماه امسال، ارزش یورو و دلار برای اولین بار در تاریخ برابر شود. این اتفاق در حالی رخ داد که در متوسط قیمت هر یورو در دهه گذشته معادل ۱٫۱۸دلار بوده و قیمت یورو در طول ۱۴ ماه حدود ۲۰درصد کاهش یافت.اما تاثیر افت قیمت یورو بر ذخایر ارزی ایران، از یک تصمیم اشتباه در سال ۹۷ نشات می‌گیرد.

 یورو به جای دلار
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ و در گیر و دار خروج دولت ترامپ از برجام، هیأت دولت کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی را موظف کرد که ارز یورو را به عنوان ارز مبنای گزارشگری و انتشار آمار، اطلاعات و داده‌های مالی خود مورد استفاده قرار دهند.این تغییر از یورو به دلار در ارز مبنای کشور، به صندوق توسعه ملی هم سرایت کرد. حتی علی صالح آبادی، رئیس کل کنونی بانک مرکزی که در آن زمان مدیرعامل بانک توسعه صادرات بود نیز پیشنهاد داد که صندوق توسعه در قراردادهای خود با بانک‌ها از یورو استفاده کند.حال پس از گذشت چهار سال از این تغییرات، مسئولان صندوق توسعه ملی اعتراف می‌کنند که این تصمیمات اثرات مخربی بر منابع ارزی کشور داشته است. اما در همین حین تصمیماتی در دست اجرایی شدن قرار دارند که می‌توانند مخرب‌تر از جایگزینی دلار با یورو باشد.

روبل وارد می‌شود
در ماه‌های گذشته و پس از سفر پوتین به تهران در تیر ماه، طرح جایگزینی روبل به جای دلار در مبادلات دو کشور، بیش از پیش قوت گرفته است. موضوعی که در دیدار صالح آبادی با هیات روسی نیز به آن تاکید شد و رئیس کل بانک مرکزی صراحتا از هدف جایگزین کردن دلار با روبل پرده برداشت.بسیاری از کارشناسان اقتصادی و بانکی در واکنش به این تصمیم، آن را بی فایده و یا حتی ناممکن دانستند. سهم ناچیز روبل در مبادلات جهانی، حجم اندک تجارت بین ایران و روسیه و نظام بانکی غیرقابل اعتماد روس‌ها، مهم‌ترین دلایلی بود که متخصصان را از طرح بانک مرکزی ناامید می‌کرد.

با این حال، تجربه ناخوشایند استفاده از یورو به جای دلار به عنوان ارز مبنای کشور، این نگرانی را بوجود آورده که جایگزین کردن روبل نه تنها مفید نباشد، بلکه اثرات منفی بر اقتصاد ایران به جا بگذارد.آن هم در شرایطی که مقبولیت و اعتبار روبل، به هیچ عنوان با یورو قابل مقایسه نیست و در شرایط کنونی که روسیه با تحریم‌های جهانی مواجه است، استفاده از ارز رسمی این شرکت ریسک‌های بزرگی را برای اقتصاد ایران به همراه دارد.