پوکی استخوان، بیماری خاموش و بدون علامت

عبدالرحمان رستمیان فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران  با حضور در برنامه ضربان شبکه سلامت در پاسخ به این سوال که ساختار استخوان چیست و در دوره‌های مختلف زندگی چه تغییراتی می‌کند، گفت: استخوان بافت زنده‌ای است، که در ساخت آن حضور مواد معدنی مانند: کلسیم، منیزیم، ویتامین D و ویتامین K ضروری است. این مواد معدنی حاصل تغذیه خوب خود فرد خواهد بود.او گفت: لبنیات بهترین منبع کلسیم می‌باشد، همچنین از انواع کلسیم حیوانی، مانند شیر، ماست، پنیر و کشک نام برد و از منابع کلسیم گیاهی، به موادی مانند: کرم بروکلی، اسفناج، انجیر، عدس سبز، بادام، ماهی ساردین و سالمون، اشاره کرد.

وی گفت: استخوان‌ها تا سن ۳۰ سالگی حداکثر استحکام خود را خواهند یافت، بنابراین باید تلاش کنیم تا ۳۰ سالگی بهترین دانسیته استخوانی را داشته باشیم و پس از ۳۰ سالگی در جهت جلوگیری از کاهش تراکم آن تلاش کنیم، زیرا تنها تا ۳۰ سالگی سرمایه گذاری بر روی استخوان‌ها امکان پذیر است، هرچه تراکم استخوان‌ها را تا این سن به نحو بهتری تامین کنیم، در دوران سالمندی با مشکلات کمتری مواجه خواهیم شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: یکی دیگر از مواد لازم در ساخت استخوان، ویتامین دی میباشد، وی بهترین منبع ویتامین دی را نور خورشید دانست و گفت: قرار گرفتن مستقیم پوست در برابر نور خورشید، میزان مناسبی از این ویتامین را تامین می کند. زرده تخم مرغ و روغن کبد ماهی از دیگر منابع غنی ویتامین دی محسوب می‌شوند.

رستمیان در پاسخ به این سوال که علامت پوکی استخوان چیست، گفت: پوکی استخوان بیماری بدون علامت است و به بیماری خاموش معروف است، متاسفانه شاید اولین بار، افراد با شکستگی عضو متوجه پوکی استخوان شوند.این فوق تخصص روماتولوژی، به غربالگری پوکی استخوان در سنین بالای ۶۵ سال اشاره کرد وگفت: در خانم‌هایی که به قاعدگی زودرس مبتلا شده اند و یا افرادی که به دلیل بیماری‌های خاص، از کورتون استفاده می‌کنند، سن انجام غربالگری پوکی استخوان کاهش خواهد یافت. انجام این غربالگری با اندازه گیری تراکم استخوان در ناحیه ستون فقرات، مچ دست و لگن انجام می‌گیرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کمبود ویتامین دی می‌تواند فرد را مستعد به ابتلا به پوکی استخوان کند، گفت: افرادی که با کمبود ویتامین D در بدن مواجهند با احتمال کاهش دانسیته استخوانی روبرو خواهند بود و باید سریعا نسبت به کمبود این ویتامین اقدام کنند.غنی سازی مواد غذایی با ویتامین D۳، یکی از راهکار‌های افزایش ویتامین دی در بدن می‌باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: مشروبات الکلی بر ساخت سلول‌های استخوان ساز اثر مخرب دارند و ساخت استخوان را مختل می‌کند، همچنین افراد سیگاری نه تنها به یائسگی زودرس مبتلا می‌شوند بلکه دانسیته استخوانی کمتری نیز خواهند داشت.وی تاکید کرد: روند مصرف قلیان در کشور افزایش یافته که غیر از افزایش میزان سرطان ریه، نقش مهمی در کاهش تراکم استخوان دارد. از استراتژی‌های سازمان بهداشت جهانی در مصرف مواد دخانی، افزایش مالیات بر دخانیات است، که با منابع مالی حاصل از مالیات بر دخانیات، به ساخت مراکز ورزشی و توزیع رایگان شیر در مدارس کمک می‌کند.

 رستمیان با اشاره به این نکته، که انتخاب مواد غذایی صحیح همراه با فعالیت‌های منظم روزانه (که شامل انواعی از ورزش هاست که باعث فشار بر استخوان شود) نکاتی ضروری برای کمک به کاهش نیافتن تراکم استخوان در طول زندگی می‌باشد.