اثر افزایش اجاره و صعود تورم

گروه اقتصادی: هادی حق‌شناس اقتصاددان طی یادداشتی در آرمان ملی  نوشت: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد بالاخره حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یک شوک اولیه ایجاد می‌کرد ولی بعد کم‌کم آن شوک میرا می‌شد و انتظار می‌رفت ظرف چند ماه تورم ناشی از افزایش نرخ ارز، میرا خواهد شد. این درحالی است که در خردادماه ۲/۱۲ درصد تورم ماهانه داشتیم و این روند کاهشی شد تا مردادماه که ۲/۱۲ درصد به ۲ درصد رسید ولی در شهریورماه مجددا با سیر صعودی به ۲/۲ رسید و در مهرماه هم به حدود ۳ درصد رسید و همچنان تورم میانگین سیر صعودی دارد. یعنی ما شاهد رشد تورم میانگین هستیم لذا در یک جمع‌بندی اگر بخواهیم شرایط فعلی را تحلیل کنیم، هم تورم میانگین رشد دارد و هم تورم ماهانه رشد دارد، اما تورم نقطه به نقطه کاهشی است.
حال باید ببینیم ظرف یکی، دو ماه آینده چه وضعیتی را پیدا می‌کند؟ منتها سوال این است که چرا مجددا تورم ماهانه رو به افزایش است؟ اصلی‌ترین دلیل اینکه می‌توان به افزایش رشد نقدینگی اشاره کرد. علی‌رغم اینکه در یکسال گذشته، یعنی شهریور سال‌جاری به شهریور سال قبل که بانک مرکزی آمار رشد نقدینگی را داده، حدود ۳۷ درصد است که عدد آن به بیش از پنج‌هزار میلیارد تومان رسیده، به رغم اینکه براساس گزارش‌های بانک مرکزی و همچنین خزانه‌داری، ما در یکسال گذشته هم شاهد افزایش درآمد‌های نفتی و هم شاهد افزایش درآمد‌های مالیاتی بودیم و به رغم اینکه این دو منبع درآمد افزایشی بوده ولی رشد نقدینگی نسبت به یک‌سال ماقبل تقریبا ۴، ۵ واحد کم شده. وقتی درآمد‌های نفتی و درآمد‌های مالیاتی رشد می‌کند، انتظار این است که رشد نقدینگی کمتر بشود، اما وقتی رشد نقدینگی بیشتر شده، نشانه این است که دولت مصارف خود را صرفا از محل منبع درآمد نفتی یا مالیاتی پوشش نداده و درواقع به یک نوعی سراغ استقراض به شکل مستقیم و چه استقراض به شکل غیرمستقیم که می‌شود از طریق بانک‌ها رفته و بخشی از مسائل منابع خود را حل کرده است. در نتیجه آثار این را در رشد نقدینگی می‌بینیم و همچنین در رشد نرخ تورم شاهد هستیم.
البته اگر بخواهیم یک تحلیل هم راجع به اجزای تورم بدهیم، به مسکن هم باید اشاره کنیم که یک عامل رشد نقدینگی است و در کلانشهر‌ها مثل تهران ۵۰ درصد هزینه خانوار‌ها را تشکیل می‌دهد و در بقیه شهر‌ها گاهی اوقات تا یک سوم درآمد. افزایش مال‌الاجاره یک فاکتور بسیار مهم در افزایش تورم است و همچنین افزایش قیمت خوراکی‌ها که باید ببینیم طی ماه‌های آینده چه اتفاقی می‌افتد؛ لذا خلاصه بحث اینکه افزایش مجدد نرخ تورم هم ناشی از اجاره بهای مسکن و هم خوراکی‌ها و هم رشد نقدینگی است.