بار سنگین تورم خوراکی کمر این دهک را شکاند؟

گروه اقتصادی: نرخ تورم ماهانه در شهریور ماه امسال ۲٫۲درصد برآورد شده که نسبت به مرداد ماه ۰٫۲درصد افزایش داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد تورم ماهانه در دو ماه اخیر نسبت ماه‌های قبل‌تر کاهش محسوسی داشته است. به‌گونه‌ای که نرخ تورم از بالای ۱۲درصد در خردادماه به اعداد فعلی رسیده است.در ماه‌های ابتدایی سال دولت با حذف ارز ترجیحی و اصلاح قیمت کالاهای اساسی تحت عنوان جراحی اقتصادی باعث جهش قیمت‌ها الخصوص قیمت اقلام خوراکی در کشور شد، هر زمان که تورم ناشی از افزایش هزینه‌های تولید و از سمت عرضه باشد، در اقتصاد کلان به تورم فشار هزینه مشهور است. چنانچه عوامل دیگر به این تورم دامن نزند، طی دو یا سه ماه اثر آن تخلیه خواهد شد که ظاهرا این اتفاق در وضعیت کنونی تا حدودی رخ داده و اثر تورمی سیاست دولت تخلیه شده است. در بین دهک‌های درآمدی بیشترین تورم ماهانه به ثبت رسیده به دهک‌های دوم تا ششم تعلق دارد، تورم در این پنج دهک ۲٫۲درصد برآورد شده است.پایین‌ترین تورم به ثبت رسیده در میان دهک‌ها نیز به دهک دهم با تورم ۱٫۸درصدی تعلق دارد، به بیان ساده‌تر کمترین تورم رقم خورده در ماه پایانی تابستان در ثروتمندترین دهک جامعه رقم خورده است.به‌طورکلی می‌توان گفت که اقلام خوراکی و اقلام غیرخوراکی اثر یکسانی در تورم شهریور ماه نداشته‌اند، به‌عبارت دیگر اقلام غیرخوراکی از تورم ۲٫۲درصدی شهریور سهم بیشتری نسبت به اقلام خوراکی داشته است. البته این موضوع به‌معنی تورم کمتر اقلام خوراکی نسبت به تورم غیرخوراکی نیست، به این علت که سهم اقلام خوراکی تقریبا یک سوم غیرخوراکی‌ها و خدمات در سبد مصرفی خانوار است، به طبع کمتر هم تورم کل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.همچنین آمارها نشان می‌دهد تورم خوراکی‌ها هرچه که به دهک‌های فقیر‌تر نزدیک می‌شویم، اثرگذاری بالاتری داشته است، به‌عبارت دیگر علت اصلی تورم دهک‌های فقیر کالاهای خوراکی بوده در حالی که برای دهک‌های ثروتمند‌تر این چنین نیست. در این گزارش به بررسی سهم اقلام خوراکی و غیرخوراکی در تورم دهک‌ها در شهریور ماه پرداخته شده است. سهم خوراکی‌ها در تورم
سهم اقلام خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در محاسبه تورم کل در ایران ۲۷٫۴درصد است، به بیان ساده در محاسبه تورم تنها یک چهارم آن متأثر از افزایش و تغییرات قیمت اقلام خوراکی است. همانگونه که در سطور بالاتر نیز گفته شد تورم ماهانه کل در شهریور ماه ۲٫۲درصد بوده، بررسی‌ها نشان می‌دهد از این رقم ۰٫۹ واحد به تعلق به تورم خوراکی‌ها بوده است. به‌عنوان مثال چنانچه در شهریور ماه اقلام خوراکی هیچ افرایش قیمتی را تجربه نمی‌کردند، تورم ماهانه شهریور ۱٫۳‌درصد به ثبت می‌رسید. در میان دهک‌ها بیشترین سهم خوراکی‌ها در تورم دهک اول رخ داده است، تورم این دهک که فقیرترین گروه جامعه محسوب می‌شود در شهریور ماه ۲٫۱درصد به ثبت رسیده، از این تورم ۱٫۲ واحد متأثر ار تورم خوراکی‌ها بوده و مابقی آن در اثر اقلام غیر خوراکی و خدمات بوده است. این در حالیست که از تورم ۱٫۸درصدی که برای دهک دهم یا همان ثروتمندترین دهک در شهریور به ثبت رسیده تنها حدود نیم درصد متأثر از اقلام خوراکی بوده است. اثرگذاری بالاتر خوراکی‌ها بر اقشار کم‌درآمد
محاسبه تورم هر دهک با توجه به اینکه چه کالاهایی مصرف می‌کند، متفاوت است. به‌عنوان مثال قیمت هواپیما در تورم دهک‌های فقیر جامعه اثرگذاری ناچیزی دارد چراکه بلیط هواپیما جز سبد تقاضای اقشار فقیر نیست. بر این اساس هرچه به دهک‌های فقیرتر نزدیک می‌شود کالاهایی که در اقتصاد اصطلاحا از آنها به‌عنوان کالای لوکس یاد می‌شود سهم کمتر در تورم اقشار کم‌درآمد دارد.

همان‌گونه که در سطور بالاتر نیز گفته شد، وزن اقلام خوراکی در محاسبه تورم کل کشور ۲۷درصد بوده و مابقی به اقلام غیرخوراکی و خدمات تعلق دارد. این در حالیست که این وزن برای دهک اول بالغ بر ۴۳درصد و برای دهک دهم تنها ۱۷درصد است. به‌طور کلی هرچه درآمد افراد جامعه کمتر باشد، سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی‌شان بالاتر بوده چراکه در این وضعیت آن‌ها مجورند نسبت بیشتری از درآمد خود را به خرید مواد غذایی اختصاص دهند. یقینا رقمی یک خانواده پولدار برای مواد غذایی‌اش صرف می‌کند خیلی بیش از رقمی است که یک خانواده فقیر هزینه می‌کند، اما نسبتی که یک خانواده پولدار از کل درآمد به خوراکی‌ها اختصاص می‌دهد شاید به ۱۰درصد هم نرسد در صورتی که دهک‌های پایینی درصد بالاتری را اختصاص می‌دهند. سهم اقلام غیر خوراکی و خدمات
در محاسبه تورم سهم کالاهای غیر خوراکی و خدمات ۷۲٫۲درصد است که نشان می‌دهد اقلام غیر خوراکی و خدمات تاثیر بیشتری نسبت به خوراکی‌ها در تعیین تورم دارند. در میان دهک‌ها بیشترین اثرگذاری کالاهای غیر خوراکی در دهک دهم رخ داده است. تورم دهک دهم که ثروتمندترین دهک جامعه محسوب می‌شود در شهریور ماه ۱٫۸درصد به ثبت رسیده که از این نرخ ۱٫۲ واحد از سمت اقلام غیرخوراکی و خدمات بوده است.این موضوع به این معنی نیست قیمت خوراکی‌های مصرفی این دهک افزایش قیمت کمتری نسبت به سایر دهک‌ها داشته، بلکه به‌دلیل سهم کم خوراکی‌ها در سبد تقاضا دهک دهم، اثر آن کمتر دیده می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت در تورم شهریور ماه هرچه از سمت دهک‌های بالایی به سمت دهک‌ها کم‌درآمد حرکت کرده‌ایم شاهد تورم سهم بیشتر خوراکی‌ها در تورم‌های به ثبت رسیده بودیم.