موج دیگری از رکود اقتصاد جهانی در راه است؟

گروه اقتصادی: در شرایطی‌که انتظار می‌رفت تولید واکسن کرونا به معنای بازگشت جامعه بشری به زندگی طبیعی باشد، تحقیقات جدیدی که انجام گرفته نشان می‌دهد این شادی زودگذر است و در آینده‌ای نزدیک بزرگترین خطر برای بروز یک فاجعه جهانی از ویروس خواهد آمد نه از بمب و موشک. فاجعه‌ای که اقتصاد جهان را به رکود باورنکردنی بازمی‌گرداند.

در دوران اوج بیماری کرونا، بیل گیتس- بنیانگذار مایکروسافت- یک هشدار ناامیدکننده داد. او با بیان اینکه ما برای همه‌گیری بعدی آماده نیستیم، گفت: بزرگترین خطر برای بروز یک فاجعه جهانی از همین‌جا (ویروس) می‌آید؛ نه از موشک بلکه از میکروب. گیتس ادامه داد: بشریت در آینده نزدیک با بیماری همه‌گیر دیگری روبه‌رو خواهد شد. اما او در عین حال گفت که نسبت به توانایی جامعه بشریت برای مقابله با بیماری همه‌گیر جدید در مقایسه با بیماری کرونا بسیار خوشبین است. البته اشاره گیتس به ظهور بیماری جدید طی سه سال آینده بود، اما او در ادامه گفت: اگر این بیماری همه‌گیر جدید، 20 سال دیرتر برسد، انسان‌ها خوش‌شانس خواهند بود. بعد از آن بود که هشدارها به حقیقت پیوستند و چندین هزار نفر در چند کشور جهان به بیماری ابولا مبتلا شدند.

تهدید اقتصاد جهانی با 10 ریسک
حالا هم واحد تحقیقات اکونومیست در گزارشی اقدام به بررسی تحولات اقتصادی و سیاسی جامعه جهانی کرده است. در این گزارش، به 10 ریسک بزرگ که آینده جهان با آن روبه‌روست، اشاره شده است. یکی از این ریسک‌ها، نوع جدیدی از ویروس کرونا یا بیماری عفونی دیگر است که نتیجه شیوع آن هم بازگشت اقتصاد جهانی به رکود خواهد بود. فردای اقتصاد به نقل از اکونومیست احتمال این ریسک را متوسط و تاثیر آن را بسیار زیاد دانسته است. در این گزارش آمده که در حالی که تمام مردم جهان در برابر بیماری مرگبار کووید 19 واکسینه نشده‌اند، احتمالا نوع جدیدی از ویروس کرونا یا بیماری دیگری مثل آبله میمون در سال 2023 میلادی ظهور می‌کند. پیش‌بینی می‌شود این ویروس جدید دنیا را با موج رکود اقتصاد جهانی همراه کند. تاثیر آن به‌ویژه روی گردشگری بیشتر از دیگر بخش‌ها خواهد بود.

پیامد اقتصادی کرونا چه بود؟
در اینجا خوب است گذری کوتاه به پیامدهای اقتصادی بیماری کرونا و پیش‌بینی‌ها از ادامه اثرات آن بر اقتصاد جهان در آینده داشته باشیم. مطالعات نشان می‌دهد هرچند با توجه به شیوع طاعون سیاه در اروپای قرون وسطی و آنفلوآنزای اسپانیایی بعد از جنگ جهانی اول، نمی‌توان کرونا را از نظر تلفات انسانی در فهرست مرگبارترین و مخوف‌ترین بیماری‌های همه‌گیر قرار داد، اما پیامدهای اقتصادی آن فاجعه‌بار بوده است. ناگفته نماند که کرونا با ایجاد آشفتگی در عرضه و هم در تقاضای کالا‌ها و خدمات، از کار افتادن بخش بزرگی از شبکه حمل و نقل بین‌المللی، آسیب فراوان به کسب و کارهای خرد و بزرگ و … باعث ایجاد بزرگترین رکود اقتصادی در 75 سال اخیر شد.

اثر ویروس تا 40 سال دیگر ادامه دارد
به‌تازگی هم بانک جهانی در گزارشی اعلام کرد که ویروس کرونا تاثیر قابل توجهی بر امنیت غذایی، فقر و گرسنگی داشته که از سال 1990 بی‌سابقه بوده است. در عین حال، در گزارش بانک جهانی اشاره شده که هفت درصد مردم تا سال 2030 زیر خط فقر و گرسنگی خواهند بود. پیشتر، مجمع جهانی اقتصاد هم با انتشار گزارشی هشدار داده بود که اثرات ویروس کرونا بر اقتصاد جهان تا 40 سال آینده ادامه خواهد داشت.

راهکار نهادهای بین‌المللی چیست؟
اما نهادهای بین‌المللی راهکارهایی هم برای کاهش اثرات ویروس بر اقتصاد جهان ارائه کرده‌اند. تلاش برای افزایش درآمد و کاهش نابرابری از جمله این راهکارها هستند. همچنین، بانک جهانی پیشنهاد داده است که دولت‌ها کماکان سیاست‌های حمایتی خود را از مردم و بخش‌های مختلف اقتصادی ادامه دهند. در عین حال از پرداخت یارانه‌ای اجتناب کنند، مگر اینکه آسیب جدی به زندگی مردم فقیر وارد کند.