حواسمان به «قاتل خاموش» درونمان باشد

فشار خون یکی از علایم اصلی حیات است، هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریک‌تر شود، فشارخون بالا می‌رود، فشار خون بالا به این دلیل که هیچ علامتی ندارد، گاهی کُشنده بی سر و صدا نامیده می‌شود.

فشار خون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی که دچار بیماری فشار خون بالاست، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی است و افزایش آگاهی عمومی در خصوص فشار خون بالا، انجام اقدامات پیشگیرانه و کنترل این اختلال، باعث جلوگیری از دیگر بیماری‌ها است.

بر اساس پایش های صورت گرفته، سالانه ۱۰۰ هزار ایرانی به دلیل ابتلا به فشار خون بالا جان خود را از دست می دهند و یک سوم از جمعیت بالای ۳۰ سال با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند و این نشان از اهمیت کنترل این بیماری دارد.طبق گزارش‌ها، ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کشور دچار فشار خون بالا هستند که حداقل ۴۰ درصد از افراد مبتلا از آن بی خبرند، این افراد زمانی از فشارخون مطلع می شوند که با عارضه سکته مغزی، قلبی یا نارسایی کلیوی به بیمارستان مراجعه می کنند و بر اساس آخرین غربالگری‌ها در سال ۱۳۹۸ حدود ۳۶.۴۲ درصد جمعیت استان سمنان درگیر فشار خون بالا هستند و استان سمنان از لحاظ فراوانی ابتلا به فشارخون بالا در رتبه هفتم کشور قرار دارد.

هر ایرانی در سن بالای ۳۰ سال که سن ورود به بیماری پرفشاری خون است، باید فشارخون خود را کنترل کند و اگر نمک از سفره ها حذف شود این آمار ۳۰ درصد کاهش می یابد.پزشکان بر این باورند که بیماری پرفشاری خون «قاتل خاموش» نامیده می‌شود، زیرا بی‌سروصدا و بدون علامت شخص مبتلا را به مرگ و پایان زندگی نزدیک می‌کند و اگر پرفشاری خون در مراحل اولیه کنترل نشود، نه‌تنها فعالیت دستگاه قلب و عروق، بلکه سایر اعضای بدن نیز دچار مشکل می‌شود.

سردرد شدید، سر گیجه، مشکلات بینایی، درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، و وجود خون در ادرار، از جمله علایم ابتلا به فشارخون بالا است و با معاینات دوره ای می توان از وجود فشار خون بالا آگاه شد.به گفته متخصصان یک فشار سیستولیک طبیعی و نرمال زیر ۱۲۰ است که به اصطلاح ۱۲ نامیده می‌شود و فشارهای بالاتر از آن در بازه‌های ۱۳۰ الی ۱۳۹ پیش‌فشار و ۱۴۰ به بالا نشان‌دهنده بالابودن فشارخون است.افرادی که والدین آن ها مبتلا به فشار خون بالا هستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا قرار دارند و باید مراعات بیشتری داشته باشند و به صورت مرتب فشار خون خود را اندازه گیری کنند.

انتخاب پزشک متخصص با توجه به زمینه‌های ایجاد بیماری
بالا بودن فشار خون روی مغز، کلیه، قلب، چشم و قدرت جنسی، عوارض فراوانی دارد. به همین علت درمان صحیح فشار خون بسیار مهم است. سوال مهمی که در ذهن بیمار مبتلا به فشار خون وجود دارد این است که برای درمان فشار خون به چه کسی مراجعه کنند؟

بیماری دستگاه قلب و عروق، بیماری‌های کلیه و بیماری‌های غده فوق‌کلیه از جمله این علل است. بنابراین مبتلایان به این بیماری باید با توجه به ریشه و زمینه‌های ایجاد این بیماری، پزشک متخصص مرتبط را شناسایی و به آن مراجعه کنند.مسوولان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و سازمان تامین اجتماعی استان سمنان از این مسئله غافل نبوده و با ایجاد کلینیک فوق تخصصی کنترل فشار خون در مرکز آموزشی، درمانی و پژوهشی کوثر شهر سمنان و درمانگاه تامین اجتماعی به حل این مشکل کمک کردند.

خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی از سنجش فشار خون، معاینه‌های دوره‌ای، مشاوره و ارجاع به پزشک متخصص در صورت نیاز از جمله اقدام‌های پیشگیرانه‌ای است که در کلینیک فشار خون انجام می‌شود.بر اساس غربالگری فشار خون در مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان در سال ۱۳۹۸، از ۳۹ هزار و ۳۱۸ نفر دارای فشار خون بالا در استان سمنان ۱۶ هزار و ۱۴۷ نفر در شهرستان سمنان ساکن هستند و در شهرستان‌های دامغان هشت هزار و ۵۹۰ نفر، در گرمسار هفت هزار و ۹۳۳ نفر، در مهدیشهر سه هزار و ۸۱۲ نفر، در آرادان یکهزار و ۴۲۴ نفر و در سرخه یکهزار و ۳۵۲ دارای فشار خون بالا هستند.

عوامل زمینه‌ساز فشار خون را بشناسیم
چاقی و اضافه وزن از مهمترین عوامل مهم ابتلا به فشار خون بالا است. البته این به آن معنا نیست که هر فرد چاق به فشار خون بالا مبتلا است، اما بروز این بیماری در افراد چاق بیش از سایرین است. اضافه وزن، به برخی دیواره های شریانی فشار وارد کرده و خون رسانی به بدن را دچار اختلال می کند و در نهایت منجر به بروز برخی بیماری ها از جمله فشار خون بالا می شود.

کم تحرکی و فقدان تحرک از دیگر عوامل مهم ابتلا به فشار خون بالا محسوب می‌شود و پیاده روی به مدت ۳۰ دقیقه در روز، در کنار رژیم صحیح غذایی می تواند نقش مثبتی در کاهش میزان فشار خون باشد.سن، وراثت، مصرف سیگار و مشروبات الکلی، مواد دخانی، غفلت از مصرف میوه و سبزیجات به مقدار کافی، کنترل و مدیریت ناکافی خشم و استرس، از دیگر عوامل ابتلا به بیماری فشار خون بالا است و داشتن زندگی سالم و پرتحرک و همچنین رژیم غذایی سالم، یکی از مهمترین راه کارهای پیشگیری از بیماری فشار خون بالا است.

استفاده بیش از اندازه از نمک، چربی و کلسترول و همچنین فلفل خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته میزان استفاده از نمک در ایران ۲ برابر بیشتر از میزان استاندارد جهانی است، طبق نظر متخصصان مصرف مجاز این ماده خوراکی به صورت روزانه برابر با یک قاشق چای‌خوری است و استفاده از نمک دریا به هیچ وجه به افراد توصیه نمی شود.استفاده از حبوبات، سبزیجات و میوه جات به خصوص کیوی، انار، انبه، موز و هندوانه و مواد مغذی دارای پتاسیم، در سبد غذایی روزانه به شدت به بیماران مبتلا به فشار خون بالا توصیه می‌شود.

 کنترل پیشگیرانه فشارخون بالا، از بروز بیماری‌های جسمانی مانند سکته‌های قلبی و مغزی و نارسایی‌های کلیوی در آینده، جلوگیری خواهد کرد و چنانچه فردی به فشارخون بالا مبتلا باشد و درمان و داروی مناسب استفاده نکند، به بیماری‌های دیگری مبتلا می‌شود که ممکن است جان فرد را به خطر انداخته و از طرفی، هزینه‌های بسیار زیادی را برای نظام سلامت، بیمه‌ها و خانواده‌ها به بار آورد.

مصرف صحیح نمک و حذف نمک از سفره‌های غذا به عنوان یک پویش می‌تواند در جامعه به منظور پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا مطرح شود و نقش رسانه‌ها نیز در موفقیت این پویش بی‌بدیل است. مراقبین بهداشتی نیز می‌توانند به منظور اصلاح این موضوع در رستوران ها به عنوان بازوی تقویت این پیشنهاد نقش آفرین باشند تا این فرهنگ در جامعه نهادینه شود.