گروه بین الملل: همزمان با ادامه جنگ فاجعه بار روسیه در اوکراین سخنان "یوگنی پریگوژین" رئیس گروه شبه نظامی واگنر جنگ قدرت را در راس رهبری نظامی روسیه آشکار ساخته است. پریگوژین که هفته گذشته فرماندهان روس را "احمق" قلمداد کرد و دستورات شان را "جنایتکارانه" خواند این پرسش را مطرح کرد که آیا ارتش روسیه حتی می تواند از خاک روسیه دفاع کند یا خیر. پریگوژین که از روند کُند تحویل مهمات ناراضی بود از خود در کنار اجساد اعضای واگنر فیلمبرداری کرده بود "سرگئی شویگو" وزیر دفاع و "والری گراسیموف" رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه را با لحنی توهین آمیز خطاب قرار داد. او با لحنی کنایه آمیز گفت شما در کلاب های گران قیمت می نشینید و فرزندان تان در یوتیوب ویدئو منتشر می کنند اما اعضای واگنر می میرند تا شما بتوانید در دفاترتان غرولند کنید.
به گزارش فرارو به نقل از آسیاتایمز، پریگوژین به طور شگفت انگیزی حتی پوتین را نیز مورد خطاب قرار داد و از او تحت عنوان "پدربزرگ خوشحال" یاد کرد و با کنایه گفت که او به اشتباه فکر می کرد جنگ در اوکراین به گونه ای دیگر پیش می رود. او گفت: "با این وجود، اکنون مشخص شده این پدربزرگ یک احمق کامل است".
درگیری داخلی بین واگنر و ارتش روسیه تبدیل به یک سریال تلویزیونی آبکی شده که در مقابل چشم تماشاگران جهانی پخش می شود. در تازه ترین قسمت از این سریال گزارشی در "واشنگتن پست" در هفته جاری نشان می داد که پریگوژین در موارد متعددی با اطلاعات نظامی اوکراین در تماس بوده است. در آن گزارش به نقل از منابع آگاه ادعا شده که پریگوژین پیشنهاد داده در صورت خروج ارتش اوکراین از شهر باخموت جایی که جنگجویان واگنر ماه ها با نیروهای اوکراینی می جنگند اطلاعاتی در مورد مواضع نیروهای روس به اوکراین ارائه خواهد داد. اگر کرملین این ادعا را بپذیرد پریگوژین با مشکلی جدی مواجه خواهد بود. با این وجود، انتشار اطلاعات نادرست یک تاکتیک رایج در منطقه اوراسیا بوده است. علیرغم آن که عصبانیت اغلب در میان نخبگان رقیب در روسیه امری مسری بوده پوتین پیش تر برای مهار آنان مشکل چندانی نداشت. با این وجود، اکنون به نظر می رسد که او دیگر قادر نیست (یا نمی خواهد) این کار را با پریگوژین انجام دهد.
این موضوع نشان می دهد که توانایی او برای کنترل به اصطلاح شاه نشین های کرملین آن چیزی نیست که پیش تر بود. پوتین تضعیف شده که عمدا خود را در قلب دولت روسیه قرار داده بدون وجود جانشین آشکار پرسش های جدی تری را در مورد آینده رژیم اش ایجاد کرده است.
حکومت های اقتدارگرا به طرق مختلف جمعیت تحت فرمان خود را کنترل می کنند. آنان معمولا از اهرم ترساندن مردم از دولت و دشمنان داخلی و خارجی استفاده می کنند و این گونه القا می نمایند که تنها رهبری می تواند بر آن چالش ها غلبه کند. با این وجود، آنان به روایت هایی در مورد موفقیت نیز نیاز دارند: تجارتی براساس داستان های پیروزی در برابر بازیگران "بد" خارجی یا داخلی. روسیه تحت امر پوتین نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بارها اعتبار خود را برای ادعای موفقیت های بزرگ در برابر دشمنان غربی روسیه مطرح ساخته است.
زمانی که اوضاع بد پیش می رود قربانی سازی و مجازات او ضروری می شود تا افکار عمومی رهبر را سرزنش نکنند. این همان چیزی است که ما اکنون شاهد آن هستیم زیرا نیروهای مسلح روسیه و واگنر تلاش می کنند تا تقصیر را به گردن یکدیگر بیاندازند.
با این وجود، همان طور که موفقیت حرکت خاص خود را دارد شکست نیز چنین است. این امر در این واقعیت مشهود است که وظیفه دشوار به حرکت در آوردن سرمایه نظامی روسیه به سرعت تحت الشعاع جستجوی مشتاقانه برای یافتن مجرمان قرار می گیرد.
این که کدام گروه موفق شود از سرزنش رسمی طفره رود تا حد زیادی به تاثیرگذاری آن گروه در ساختار پیچیده قدرت عمودی روسیه و هم چنین ارزش شخصیت های اصلی آن برای پوتین بستگی دارد. ارزیابی وزن نسبی قبایل مختلف کرملین و رهبران آن دشوار است زیرا آنان بسیار غیر شفاف و سیال هستند. با این وجود، به طور کلی پذیرفته شده که پریگوژین یک بازیگر خارجی محسوب می شود. او فاقد پایگاه قدرت گسترده در مسکو است و دوستان کمی در میان درباریان اصلی از جمله روسای وزارتخانه ها و آژانس های شورای امنیت دارد.
تخمین زده می شود واگنر با در اختیار داشتن 50 هزار جنگجو یعنی افزایش تعداد نیروی ده برابری از زمان حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2020 میلادی توسط نیروهای مسلح منظم روسیه و روس گواردیا (گارد شخصی پوتین) که بیش از 300 هزار پرسنل دارد تضعیف شده است.
به نظر می رسد که این وضعیت شرایط پریگوژین برای طفره رفتن از خشم کرملین دشوار می کند و همان طور که برخی حدس می زدند به طور مستقیم شخص پوتین را به چالش می کشد. با این وجود، واگنر و پریگوژین هر دو برای پوتین مهم هستند. پوتین علیرغم تمام اشتیاق ادعایی برای پاکسازی زیردستان اش به ندرت افراد نزدیک به خود را دور انداخته است. رابطه پوتین با پریگوژین به اوایل دهه 2000 بازمی گردد زمانی که شرکت پریگوژین با نام "کنکورد کیترینگ" شریک انتخابی کرملین برای ضیافتهای دولتی شد. پریگوژین بعدا آژانس تحقیقات اینترنت را راه اندازی کرد کارخانه بدنام ترول ها که برای ترویج اطلاعات غلط روسیه و مداخله در انتخابات به ویژه پس از انقلاب یورومیدان اوکراین در سال 2014 میلادی طراحی شده بود. پریگوژین در سال 2014 میلادی شرکت نظامی خصوصی واگنر را به همراه "دیمیتری اوتکین" نئونازی و فرمانده سابق نیروهای ویژه اطلاعات نظامی روسیه تاسیس کرد.
واگنر از همان ابتدا عملا از سایر ارگان های دولت روسیه قایل تشخیص و تمییز نبود. خلبانان جنگنده های آن گروه در پایگاه های وزارت دفاع روسیه آموزش دیده بودند، بهترین پرسنل آن از کهنه سربازان نیروهای مسلح روسیه بودند و بر اساس حمایت از منافع روسیه در همه جا صاحب یک نشان افتخار بود.
واگنر تا سال 2022 میلادی حضور خود را در کشورهای جنوب جهانی تثبیت کرد و در ازای قراردادهای پرسود در عرصه زیرساخت های انرژی، منابع و فلزات گرانبها به آن کشورها امنیت، آموزش نظامی و تبلیغات سیاسی را ارائه کرد.
از زمان حمله روسیه علیه اوکراین رد پای واگنر افزایش یافته است. آن گروه اکنون در سوریه، سودان، جمهوری آفریقای مرکزی، لیبی، موزامبیک، مالی، کامرون و ماداگاسکار و غیره فعال است. پریگوژین با بازتاب فرهنگ رزمی بیرحمانه ای که پوتین در روسیه تشویق نمود اثبات کرده که مشتاق تمجید از خشونت است. او این موضوع را با انتشار ویدئویی وحشیانه از اعدام یک قراری واگنر در اوکراین با استفده از پُتک نشان داد. پس از آن در نوامبر 2022 میلادی پریگوژین در واکنش به درخواست ها برای قرار دادن واگنر در فهرست گروههای تروریستی اروپا یک پتک آغشته به خون جعلی را به پارلمان اروپا فرستاد.
با این وجود، پریگوژین در نهایت وابسته به ارتش روسیه است و برای تامین جنگنده های واگنر در اوکراین به آن نهاد متکی می باشد. انتصاب ژنرال "سرگئی سوروویکین" توسط پوتین به عنوان رابط بین واگنر و نیروهای مسلح روسیه بر این نکته تاکید می کند که سوروویکین به عنوانی یک افسر نظامی می تواند به سادگی ارسال مهمات برای پریگوژین را به تاخیر انداخته یا این کار را به طور کامل متوقف سازد. ارتش روسیه هم چنین قادر است با محدود کردن دسترسی پریگوژین به جنگنده های جدید با قراردادهای پرسودتر پیشنهاد شده توسط واگنر مقابله کند.
به نظر می رسد که اهرم ذکر شده ای که ارتش روسیه از آن بهره می برد پریگوژین را واداشته تا با صدای بلندتری از رهبری روسیه انتقاد کند. این امر نشان می دهد که درگیری های داخلی ادامه خواهند یافت.
ملودرام نظامی مستمر روسیه برای کرملین خطرناک است. به زبان ساده با ادامه وضعیت فعلی برای پوتین سخت تر می شود تا خود را از اشتباهات جدی و قضاوت افکار عمومی دور نگه دارد.
جنگ اخیر تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین بود. پوتین به واگنر دستور داد در باخموت به موفقیت دست یابد. در نهایت، پوتین مسئول انتخاب رهبران نظامی برای نظارت بر تلاش جنگ است. با روی کار آمدن گراسیموف در ماه ژانویه روسیه بیش از ده ژنرال را از زمان تهاجم در فوریه 2022 از دست داده یا اخراج کرده است.
همانند رژیم های استالینیستی و آلمان نازی که شکست های رخ داده را نتیجه ناتوانی زیردستان می دانستند رسانه های دولتی روسیه در واکنش به شکست های آن کشور در میدان جنگ تحریف واقعیت را آغاز کرده اند. بسیاری از روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان نظامی ادعا کردند که خلوص دیدگاه استراتژیک پوتین به دلیل بی کفایتی نظامیان ناامید شده است.
با این وجود، چگونه می توان تصور کرد که پوسیدگی تا این اندازه گسترده باشد بدون آن که پوتین از آن مطلع شده باشد؟ اگر او مسئول این وضعیت نبوده پس چرا تا این اندازه دور از افرادی بوده که مسئول اجرای دستورات اش بودند؟ این وضعیت یک پارادوکس یا تناقض را ایجاد می کند که او یا بی خبر یا بی دقت بوده است و یا هر دو ویژگی را با هم داشته است. مزیت پوتین این است که اهرم های متعددی از قدرت را برای اعمال بر عموم مردم و نخبگان حفظ می کند.
با این وجود، بدون وجود داستانی از پیروزی برای دوره گردی اگر اعضای سرویس امنیتی پوتین در نهایت از پاکسازی خودداری ورزند او دیگر فردی را برای قربانی کردن نخواهد داشت. با توجه به شدت رقابت کنترل نشده بین اعضای کرملین ممکن است تشدید رقابت زودتر از آن چه تصور می شود رخ دهد.