گروه بین الملل: با روی کار آمدن دوباره حکومت طالبان در افغانستان محدویتها برای زنان این کشور به ویژه در زمینه اشتغال و تحصیل روز به روز بیشتر شده است.
در پی صدور فرمان جدید از سوی رهبران طالبان مبنی بر ممنوعیت کار و تحصیل برای زنان، هزاران زن و دختر به اجبار خانهنشین شدهاند. حالا کار در مغازه و بازارچههای مخصوص زنان به تنها روزنهی امید برای آنها تبدیل شده است.
بازار خدیجه کبرا یکی از بازارهای ویژه زنان در شهر مزارشریف مرکز ولایت بلخ است.
طالبان مغازههایی که زنان و دختران در آن مشغول به کار بودند را از بازارهای مختلط به اینجا انتقال داد، تا به باور خود مطابق دستور شریعت اسلام عمل کرده باشد.
در این بازار در کنار آرایشگاهها و خیاطیها، لوازم بهداشتی، پوشاک زنانه و بچهگانه، کفش و کیفهای زنانه به فروش میرسد. اما به نظر میرسد از بیم طالبان کاسبی در این مکان چندان رونقی ندارد.شماری به علت مشکلات اقتصادی و برخی نیز به دلیل محدودیتها در این بازار به فروشندگی روی آوردهاند.
بهشته ۱۷ سال سن دارد و دانش آموز کلاس نهم در یکی از مکتبها در شهر مزارشریف بود، او میگوید پس از به تعلیق در آمدن آموزش دختران از سوی طالبان به فروشندگی روی آورده است. میافزاید: «بعد از اینکه طالبان مکتبها را به روی دختران بست، خواستم یک سرگرمی برای خود پیدا کنم تا هم پول بدست بیاورم و هم کسب و کاری یاد بگیرم، پس از آنکه خدیجه کبرا برای زنان راهاندازی شد یک مغازه لوازم بهداشتی در اینجا باز کردم.»
او در ادامه توضیح میدهد: « متاسفانه خانمها از این بازار خرید نمیکنند و آقایان اجازه ورود به اینجا را ندارند. امیدوارم که خانمها به این بازار بیایند و اجناس مورد نیازشان را از اینجا تهیه کنند تا هم کسب و کار ما رونق پیدا کند و هم آنها بتوانند راحت خریدشان را انجام دهند.»
الینا یکی دیگر از دختران جوانی است که در این بازار مشغول به کار است. او میگوید: «دوازده سال مکتب خواندم و پس از آن امتحان کانکور را سپری کردم اما کلاس و دانشگاه به روی ما بسته شد به همین دلیل به امید کسب و کار در اینجا مغازهای باز کردم اما هرشب که به خانه میروم و حساب کتاب میکنم میبینم این پول کفاف زندگیام را نمیدهد.»
فروشندگان بازار خدیجه کبرا از وضع موجود ابراز نارضایتی میکنند و میگویند اگر این روند ادامه پیدا کند مجبور به ترک مغازههایشان خواهند شد.
دیانا که در این بازارِ ویژه زنان مشغول به کار است نیز از کسادی بازار در این مکان گلهمند است. او در اینباره گفت: «میبینید که یک روز به عید مانده و فردا عرفه است اما کسب و کارمان آنچنان که باید رونقی ندارد، چون بیشتر زنان همراه مردان خانوادهشان مانند شوهر، برادر و یا پدرشان وسایل مورد نیاز خود را میخرند. ورود مردان به اینجا ممنوع است و تنها زنان و دختران میتوانند از اینجا خرید کنند.»
هرچند فروشندگان اذعان میکنند با ورود مردان کسب و کارشان رونق خواهد گرفت اما به نظر میرسد مقامات طالبان قصد ندارند تصمیم خود را در این زمینه تغییر دهند.
به گفته پشتنه افغان، مسئول بازار خدیجه کبرا، ۳۶۰ مغازه و بیش از یکهزار زن و دختر در این بازار مشغول به کار هستند اما به دلیل اینکه مشتریان زنی که مردی همراهشان است نمیتوانند به اینجا بیایند کسب کارشان کساد شده است. او از حکومت طالبان میخواهد به زنانی که همراه با شوهرانشان به اینجا میآیند اجازه ورود بدهند.
خانم افغان میگوید: «حداقل به کسانی که نسبت خانوادگی دارند اجازه ورود بدهید ما هم اجازه نخواهیم داد مردان بدون حضور زنانشان به اینجا بیایند. متاسفانه با این خواسته ما تا کنون موافقت نشده است. ما دراینباره با وزیر امر به معروف نیز صحبت کردیم اما او صحبتهای ما را قبول نکرد و گفت در این خصوص صحبت خواهند کرد. اما تا کنون چیزی دراینباره نگفتهاند و اجازهای نیز صادر نشده است.»
در تازهترین مورد زنان از کار کردن در دفاتر سازمان ملل نیز منع شدهاند. با آنکه این تصمیم واکنشهای خارجی زیاد را در پی داشت اما طالبان تا کنون هیچ اقدام عملی در این زمینه نگرفته است و هنوز روشن نیست که دروازه نهادهای آموزشی و ادارات چه زمانی به روی زنان و دختران در افغانستان باز خواهند شد.
تنها در شهر مزارشریف نیست که طالبان برای زنان مکانهای ویژهای جهت فروشندهگی ایجاد کرده است، بلکه در سایر ولایتهای افغانستان نیز این محدودیتها وضع شده و طالبان به طور جدی این اماکن را زیر نظر دارد.زنان در افغانستان از ادامه وضع محدودیتها خسته شدهاند. حکومت طالبان علاوه بر بستن مکتبها و دانشگاهها به روی زنان و دختران، محدودیتهایی برای رفتن به سایر مکانها مانند حمامها، پارکها و رستورانها نیز برایشان ایجاد کرده است.