چین به دنبال مخالف فراری در آمریکا

گروه بین الملل: سه دهه پیش گروهی از معترضان چینی در عملیاتی مخفی با اسم رمز «پرنده زرد» به صورت پنهانی از مرز این کشور خارج شدند. اما یکی از آنها  گفت که پکن همچنان در تعقیب این معترضان است.
ژوئن ۱۹۹۲، در تاریکی نیمه‌شب یک شناور گشت مرزبانی، به قایقی در دریای جنوبی چین نزدیک شد که از سرزمین اصلی چین کمونیست به سوی هنگ کنگ در حرکت بود که در آن زمان هنوز مستعمره بریتانیا بود.در حالی که نیروهای مرزبانی وارد قایق شده بودند و با خدمه آن صحبت می‌کردند، افرادی که در محفظه‌ مخفی زیر عرشه پنهان شده بودند، صدای آنها را می‌شنیدند.
چند دقیقه قبل از آن، وقتی قایق گشتی را از دور دیده بودند، مسافران مخفی دستورالعملی فوری دریافت کردند.یکی از آنها ین شیانگ بود که به خاطر می‌آورد: «گفتند پنهان شوید بدون آن که هیچ صدایی از شما شنیده شود.»
بیشتر کسانی که در اتاقک زیر عرشه مخفی شده بودند، مهاجران اقتصادی بودند که به دنبال کار راهی هنگ کنگ شده بودند، اما ین داستان دیگری داشت.او مخالف سیاسی دولت چین بود و اگر پیدایش می‌کردند، به درد سر بدی می‌افتاد. ین یکی از معترضانی بود که در جریان عملیات پرنده زرد به صورت پنهانی آنها را از چین خارج می‌کردند.
قایق گشتی چین بالاخره دور شد و ین که هرگز قبل از آن سوار قایق نشده بود، نزدیک طلوع آفتاب به هنگ کنگ رسید.
بعد از خوردن یک صبحانه مفصل او را به بازداشتگاه بردند. به او گفتند که این کار را برای حفظ امنیت خودش انجام می‌دهند، چون راه رفتن در خیابان می‌توانست خطرناک باشد.
بازداشتگاه برای ین تجربه تازه‌ای نبود. او قبلا به دلیل شرکت در اعتراض‌های سال ۱۹۸۹ در میدان تیان‌آنمن، ۱۹ ماه زندانی شده بود. در آن اعتراض‌ها دانشجویان چینی خواهان دموکراسی و آزادی بیشتر بودند اما حزب کمونیست برای سرکوب آنها تانک به میدان فرستاد.اواخر ماه ژوئن سال ۱۹۸۹ دولت چین گفت که ۲۰۰ غیرنظامی و ده‌ها مامور امنیتی در آن اعتراض‌ها مرده‌اند. برآوردهای دیگر حاکی از کشته شدن صدها تا هزاران نفر در جریان آن اعتراض‌ها بود.
ین بعد از آزادی از زندان به جنوب چین رفت، جایی که مثل صحنه‌هایی از یک فیلم جاسوسی، او را از یک باجه تلفن عمومی به باجه‌ای دیگر می‌فرستادند تا با افرادی ارتباط برقرار کند که قرار بود او را به صورت مخفیانه از چین خارج کنند.او تنها مخالفی نبود که این سفر پرخطر را پشت سر می‌گذاشت.
چائوهوا وانگ در مصاحبه‌ای که برای ساخت مجموعه جدیدی به نام «جنگ سایه: چین و غرب» انجام شد، داستان فرار خودش را روایت کرد.
با این که نام او در فهرست ۲۱ نفره تحت تعقیب‌ترین افراد بعد از اعتراضات میدان تیان‌آنمن بود، اما توانست از خطر دستگیری بگریزد و بعد از ماه‌ها پنهان شدن در اتاقی کوچک، راهی جنوب شود تا در قالب عملیات پرنده زرد از چین فرار کند.او می‌گوید: «مثل بسته‌ای بودم که بین افراد مختلف دست به دست می‌شد. تا چند سال بعد حتی نمی‌دانستم که اسم آن عملیات پرنده زرد بود.»
نام پرنده زرد، یک عملیات جاسوسی کلاسیک را به ذهن می‌آورد و بسیاری ممکن است فکر کنند که ایده آن حتما از سرویس‌های اطلاعاتی مانند ام‌آی‌سیکس و سی‌آی‌ای آمده است. اما این طور نبود.
این عملیات در واقع یک تلاش خصوصی از سوی گروهی از شهروندان نگران در هنگ کنگ بود که انگیزه‌ آنها کمک به افراد در حال فرار از دولت چین بود. در میان کسانی که عملیات را پیش می‌بردند، افرادی بودند که در صنعت فیلم و سرگرمی کار می‌کردند و -از آن مفیدتر- کسانی که عضو باندهای جرایم سازمان یافته بودند.نایجل اینکستر، که در آن زمان مامور اطلاعاتی مستقر در هنگ کنگ بود، می‌گوید: «آنها [باندهای تبهکار] با بسیاری از ماموران پلیس چین زد و بند داشتند.» همین باعث می‌شد بتوانند افراد را از جایی که در آن پنهان شده بودند بیرون بیاورند و از مرز خارج کنند.
بریتانیا و آمریکا تنها زمانی وارد کار شدند که این افراد به هنگ کنگ رسیدند و باید به مقصد بعدی فکر می‌کردند.ین به یاد می‌آورد فردی که او یک «جنتلمن انگلیسی» توصیف می‌کند، به دیدار او آمده و بدون آن که نامش را به او بگوید، در تهیه اسناد و مدارک سفر به او کمک کرده است.آن مرد به او گفته بود «بهتر است به آمریکا بروی، نه انگلستان». چند روز بعد ین در لس آنجلس بود. چائوهوا وانگ هم سفرش به آمریکا ختم شد.
مقا‌های پیشین اطلاعاتی  گفتند که بریتانیا مایل نبود معترضان میدان تیان‌آنمن را بپذیرد چون تلاش می‌کرد قبل از تحویل حاکمیت هنگ کنگ به چین در سال ۱۹۹۷، پکن را آزرده‌خاطر نکند.
بریتانیا توافق تحویل هنگ کنگ را در سال ۱۹۸۴ با چین امضا کرده بود اما وقایع میدان تیان‌آنمن که پنج سال بعد رخ داد، سوالاتی جدی درباره آینده هنگ کنگ مطرح کرد.سال ۱۹۹۲ چند هفته بعد از ورود ین به هنگ کنگ، کریس پتن، مقام سابق در کابینه دولت محافظه‌کار بریتانیا، به عنوان آخرین فرماندار هنگ کنگ منصوب شد.او می‌گوید مصمم بوده که برای نهادینه کردن دموکراسی تلاش کند، با این امید که فضای دموکراتیک بعد از تحویل هنگ کنگ به چین هم دوام بیاورد. او طرح‌هایی را برای اصلاحات دموکراتیک در نهادهای هنگ کنگ ارا‌ئه داد که هدف از آن گسترش پایگاه آرا در انتخابات‌ بود.
این اصلاحات با مخالفت‌هایی روبرو شد که صدای آن نه‌ فقط از رهبری چین در پکن شنیده می‌شد، بلکه در لندن هم کسانی بودند که نمی‌خواستند با دولت چین در بیفتند.
کریس پتن، فرماندار سابق هنگ کنگ به من گفت: «مسئولیت اصلی من این بود که تلاش کنم بهترین موقعیت برای مردم هنگ کنگ فراهم شود تا بتوانند به زندگی در آزادی و رفاه ادامه دهند، و بعد از ۱۹۹۷ هم این وضعیت ادامه داشته باشد.» او می‌گوید از عملیات پرنده زرد خبر داشته اما نقشی در آن نداشته است.بی‌میلی بریتانیا به پذیرفتن معترضان چینی و خشمی که اصلاحات پتن در بعضی محافل لندن برانگیخت، سوالی را درباره وقایع دهه ۱۹۹۰ مطرح می‌کند که امروز هم موضوعیت دارد: غرب تا کجا باید نگران خشمگین کردن چین و پذیرای رشد و ترقی آن باشد،‌ به ویژه وقتی پای ارزش‌هایی مانند حقوق بشر و دموکراسی در میان است؟
عملیات پرنده زرد در شبی بارانی در ماه ژوئیه سال ۱۹۹۷، هم‌زمان با آغاز حاکمیت چین بر هنگ کنگ به پایان رسید. آزادی‌هایی که پتن تلاش می‌کرد آنها را حفظ کند، تا چند سال بعد از آن دوام آورد. اما در یک دهه گذشته،‌ چین تحت رهبری شی جین پینگ، موضعی مستبدانه‌تر در قبال هنگ کنگ در پیش گرفته و تلاش کرده است که این منطقه را به اطاعت از خود وادارد.
ین شهروند آمریکا شد و یک زندگی معمول آمریکایی را در پیش گرفت. او به عضویت ارتش درآمد و به عنوان پرسنل غیر نظامی در عراق خدمت کرد.
او احتمالا فکر می‌کرد که در خانه جدیدش دست حزب کمونیست چین به او نخواهد رسید، اما اشتباه می‌کرد.سال ۲۰۲۱ ین تصمیم گرفت برای تصدی پستی دولتی در انتخابات شرکت کند و نامزد حزب دموکرات برای مجلس نمایندگان از حوزه انتخابی اول نیویورک شد.او به تدریج متوجه اتفاقات عجیبی شد که در جریان تبلیغات انتخاباتی برای او رخ می‌داد. خودروهای ناشناس او را تعقیب می‌کردند و در نیمه‌های شب بیرون جایی که اقامت داشت، منتظر می‌شدند. در سخنرانی‌های انتخاباتی، کسانی بودند که تلاش می‌کردند مانع از صحبت کردن او شوند.
او زمانی دلیل این اتفاقات را فهمید که پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) به سراغش آمد. یک کارآگاه خصوصی آمریکایی به ماموران اف‌بی‌آی گفته بود که فردی از چین با او تماس گرفته و از او خواسته ین را تحت نظر قرار دهد. به نظر می‌رسد این که معترض سابق میدان تیان‌آنمن وارد کنگره آمریکا شود، برای پکن قابل قبول نبوده است.
جیسون موریتز، مامور اف‌بی‌آی می‌گوید: «او به طور خاص به کارآگاه خصوصی گفته بود که می‌خواهد موقعیت نامزدی فرد را تضعیف کند.»
فردی که از چین تماس گرفته بود، از کارآگاه خصوصی می‌خواست برای پیدا کردن موارد ناخوشایند در سوابق ین جست‌وجو کند، و هم‌زمان اف‌بی‌آی در حال نظارت بر اتفاقات بود. فردی که کارآگاه را استخدام کرده بود از او خواست اگر نتوانست در سوابق ین چیزی پیدا کند، برای او پاپوش درست کند و اگر آن هم به نتیجه نرسید، او را مورد ضرب و شتم قرار دهد. او حتی پیشنهاد یک حادثه رانندگی ساختگی را داده بود.ین می‌گوید: «آنها می‌خواستند مرا از دور خارج کنند تا نتوانم در انتخابات شرکت کنم.»
بر اساس ارزیابی اف‌بی‌آی شخصی که کارآگاه خصوصی را استخدام کرده بود، برای وزارت امنیت کشور چین کار می‌کرد. آن فرد رسما در آمریکا متهم شد، اما چون خارج از خاک ایالات متحده بود، دستگیر نشد.چین همواره ادعاهای مربوط به دخالت در امور سیاسی کشورهای دیگر را رد کرده است. اما این تنها موردی نیست که در آن پکن به تعقیب و ردیابی مخالفان خود در کشورهای دیگر متهم شده است. ادعاهایی هم درباره وجود «مراکز پلیس خارج از کشور» در بریتانیا و آمریکا مطرح شده و همین طور درباره فشار به افراد برای بازگرداندن آنها به چین یا تلاش برای ساکت کردن آنها.
داستان ین آشکار می‌کند که دولت چین در داخل این کشور اعتماد به نفس و کنترل بیشتری پیدا کرده و تلاش می‌کند دامنه فعالیت‌های خود را به خارج از مرزها گسترش دهد. این مسئله به شکل روزافزونی باعث افزایش اصطکاک و اختلاف بر سر مسائلی مانند جاسوسی،‌ تجسس و حقوق بشر شده است.
در این میان پیام ین به دولت‌های غربی برای روبرو شدن با چین، یک پیام ساده است: «باید حواسشان را جمع کنند.»