چین چقدر برای جنگ پوتین هزینه می‌کند؟

گروه بین الملل: پکن پذیرای ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه بوده است، کسی که در آستانه سفرش به چین، از سطح «بی‌سابقه» نزدیکی دو کشور ستایش کرد.
دو سال از تهاجم روسیه به اوکراین گذاشته و در این مدت، چین به یکی از متحدان حیاتی مسکو تبدیل شده است. این کشور حاضر نشد تا جنگ اوکراین را محکوم کند و به رغم نارضایتی آمریکا و اتحادیه اروپا، کماکان به تجارت با روسیه که با تحریم‌هایی سنگین روبه‌روست، ادامه می‌دهد.ولادیمیر پوتین هفته گذشته برای پنجمین بار سوگند ریاست جمهوری روسیه را ادا کرد و شاید عجیب نباشد که بعد از آن، چین را به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی‌اش انتخاب کرد.
این سفر رسمی دو روزه در زمانی برگزار شده که به گفته پوتین در مصاحبه‌هایش با رسانه‌های چینی، روابط دو کشور به «بالاترین سطح» در تاریخ رسیده است.
 پوتین در این مصاحبه‌ها از علاقه‌اش به هنرهای رزمی و فلسفه چین صحبت کرده و گفته است که برخی اعضای خانواده‌اش در حال یادگیری زبان ماندارین (چینی) هستند.
او گفت: «همزمان با یک موقعیت دشوار بین‌المللی، روابط ما همچنان تقویت می‌شود.»اما در حالی که  پوتین، دوستی دو کشور را به رخ می‌کشد،  شی شاید نگرانی‌های دیگری داشته باشد.
آمریکا اخیرا گروه بزرگی از شرکت‌های مستقر در چین و هنگ‌کنگ را متهم کرد که در حال کمک کردن به روسیه برای دور زدن تحریم‌ها هستند. دولت بایدن همه این شرکت‌ها را در فهرست تحریم‌های جدید خود قرار داد.اگرچه این باور وجود دارد که چین به روسیه سلاح نمی‌فروشد، اما آمریکا و اتحادیه اروپا می‌گویند پکن فناوری‌ها و ابزارهایی به مسکو می‌دهد که برای جنگ استفاده می‌شوند.آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در سفر اخیرش به پکن  گفت که چین در حال «کمک به بزرگترین تهدیدی است» که اروپایی‌ها از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون با آن روبه‌رو شده‌اند.
برای آن‌ها، این موضوع یک خط قرمز است. اما چین اصرار دارد که در جنگ اوکراین بی‌طرف است و صادراتش به روسیه (که همگی استفاده‌های غیرنظامی نیز دارند) هیچ یک از تحریم‌ها را نقض نمی‌کنند.به رغم این مساله، اتهاماتی که علیه چین مطرح شده سفر اخیر  شی به فرانسه را تحت تاثیر قرار داد؛ سفری که قرار بود نمایشی از نزدیکی پکن و پاریس باشد.
در حالی که اتحادیه اروپا در حال بررسی تعیین تعرفه‌های جدید برای واردات چینی است، صدای مخالفان چین در غرب روز به روز بلندتر شنیده می‌شود.
و واقعیت قضیه این است که اقتصاد کند چین نمی‌تواند این روزها فشارها از سوی شرکای تجاری خود را تحمل کند.
کاهش تقاضا در داخل چین موجب شده تا این کشور به بازارهای خارجی، نیاز بیشتری پیدا کند.
و همه این موضوعات،  شی را در موقعیت سختی قرار داده است.
رهبران روسیه و چین تنها چند روز قبل از حمله مسکو به اوکراین اعلام کردند که «هیچ محدودیتی» برای عمق همکاری‌های دو طرف وجود ندارد. این مساله برای «رفقایی» که اسلحه به دست در مبارزه‌ای ایدئولوژیک با غرب به سر می‌برند، کاملا منطقی به نظر می‌رسید.پکن کماکان مسکو را یکی از بازیگران کلیدی در تلاش برای بازتعریف نظم بین‌المللی موجود به رهبری آمریکا می‌بیند. مبادلات تجاری بین دو کشور روز به روز پر رونق‌تر می‌شود. انرژی ارزان روسی – از جمله گاز که از طریق خط لوله «قدرت سیبری» به چین صادر می‌شود – برای پکن بسیار سودبخش بوده است.
با این حال، همزمان که جنگ اوکراین کش‌دار شده، اتحاد دو کشور دیگر چندان «بدون محدودیت» به نظر نمی‌رسد. دستکم تا جایی که یک تحقیق بی‌بی‌سی نشان می‌دهد، اصطلاح «بدون محدودیت» برای توصیف عمق روابط دو کشور، از رسانه‌های چینی به کلی حذف شده است.
به گفته ژآئو تانگ، از پژوهشگران ارشد بنیاد کارنگی، چین در حال کمرنگ‌تر نشان دادن ماهیت نامحدود مشارکت استراتژیک دو کشور است.
او می‌گوید: «در حالی که چین از هدف نهایی برای زیر سوال بردن نفوذ غرب حمایت می‌کند، اما با برخی از تاکتیک‌‌های روسیه، از جمله تهدید استفاده از تسلیحات هسته‌ای، موافق نیست. چین خیلی فوری به هزینه‌های حمایت بی‌قید و شرط از روسیه پی برده و به شکل مستمر در حال بازتعریف استراتژی‌هایش برای تقویت مشروعیت موردنظرش در سطح بین‌المللی است.»
شی جین‌پینگ اخیرا در سفرش به اتحادیه اروپا گفت که کشورش «نه خالق بحران و نه یکی از طرفین درگیر» در آن است. این موضعی است که چین به شهروندان خودش نیز می‌گوید.
اما بی‌طرفی چین در جنگ اوکراین به این معنا نیست که در رسانه‌های چینی که شدیدا از سوی حکومت سانسور می‌شوند، اثری از همدلی با اوکراینی‌ها دیده می‌شود.
رسانه‌های دولتی چین همچنان تهاجم روسیه را مشروع توصیف می‌کنند و آن را پاسخ قاطع مسکو به توسعه ناتو به رهبری آمریکا می‌دانند.
سو وای‌سین، هنرمند چینی، می‌گوید وقتی در سال ۲۰۲۲ نخستین انفجارها در کی‌یف، پایتخت اوکراین را از تلویزیون تماشا کرده، به این نتیجه رسیده که باید این درگیری‌ها را ثبت کند.
او از استودیوی نقاشی‌اش در آمریکا  می‌گوید: «من سلاحی ندارم، اما قلمم را دارم.»
نخستین نقاشی او، پرتره‌ای از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین بود که با استقبال بسیار گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد.
او می‌گوید: «از زمانی که جنگ شروع شد، من هر روز در حال نقاشی‌کشیدن هستم. حتی یک روز هم کارم را تعطیل نکردم. چه وقتی که کووید گرفتم یا چه زمانی که برای مسافرت به خارج رفتم، همچنان هر روز نقاشی کشیدم.»با این‌که آثار سو وای‌سین در چین سانسور نشده‌اند، اما او از واکنش به آثارش شگفت‌زده شد.
 سو می‌گوید: «در مقایسه با کارهای قبلی که انجام دادم، تجربه نسبتا متفاوتی است. وقتی من درباره معدنچی‌ها نقاشی کشیدم، تمام کامنت‌ها مثبت بود. حتی نقاشی‌های من درباره انقلاب فرهنگی با واکنش مثبت روبه‌رو شد و به سختی از آن‌ها انتقادی می‌شد.»
اما به گفته این نقاش چینی، این بار او با موجی از انتقاد روبه‌رو شد:‌ «من مشکلی با این مساله ندارم. آن‌ها را بلاک می‌کنم. بعضی از دوستان در فضای مجازی، به خاطر اعتقاداتم من را از فهرست دوستانشان خارج کردند. ولی من چه کار می‌توانم انجام بدهم؟ من اعتقاد دارم که در حال انجام کار درستی هستم. من می‌خواهم برای دخترم یک الگوی خوب باشم.»
کارهای  سو برای برخی از اوکراینی‌ها مانند ویتا گولود که می‌خواهد بر روی افکار عمومی چین اثر بگذارد، امیدوارکننده است. زمانی که جنگ آغاز شد، او در کی‌یف بود و تصمیم گرفت از دانش زبان چینی‌اش برای ترجمه اخبار اوکراین و انتشار آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی استفاده کند.او در جریان سفری به پکن گفت: «ما می‌خواستیم حقیقت را درباره این جنگ به مردم بگوییم، چرا که می‌دانستیم اوکراین هیچ رسانه‌ای در چین ندارد.»گولود در حال حاضر رئیس انجمن چین‌شناسی اوکراین است.
او می‌گوید: «صادقانه بگویم، این کار در ابتدا از نظر احساسی بسیار دشوار بود و بسیار زمان برد.»
به گفته او تیمی از ۱۰۰ نفر، اخبار رسمی، سخنرانی‌های ولودیمیر زلنسکی و اخبار مردم معمولی اوکراین را که اسیر جنگ شده‌اند، در این مدت به چینی ترجمه کرده‌اند.
گولود می‌گوید امیدوار است تا بتواند ترتیب سفر گروهی از دانشگاهیان چینی را به اوکراین بدهد تا آن‌ها بتوانند از نزدیک، ویرانی‌های جنگ را ببینند. این کار از نظر احساسی برای او بسیار دشوار است، با این حال او می‌خواهد همچنان به تلاش‌هایش برای چنین سفری ادامه دهد. برادر ویتا گولود در حال حاضر در خط مقدم جنگ به سر می‌برد و والدین او نیز در زادگاهش در نزدیکی بوچا زندگی می‌کنند.او می‌گوید: «مردم اوکراین همچنان عذاب می‌کشند. آن‌ها هنوز هرازگاهی در پناهگاه‌ها هستند و هنوز در سنگرها خون می‌دهند. اوکراین به تحریم روسیه نیاز دارد، نه واژه‌های زیبا.»تاکنون اخبار اوکراین که توسط او و همکارانش به زبان چینی منتشر می‌شوند، با سانسور دولت روبه‌رو نشده که نشان می‌دهد همچنان پکن این محتوا را تحمل می‌کند.
در چین همچنین صداهای دیگری هم شنیده می‌شود که نشان می‌دهد در میزان حمایت افکار عمومی چین از روابط نامحدود با روسیه، خلل‌هایی وارد شده است.
فنگ یوژان، مدیر مرکز «مطالعات روسیه و آسیای مرکزی» در دانشگاه فودان، اخیرا در نشریه اکونومیست نوشت که روسیه قطعا در جنگ اوکراین شکست خواهد خورد.
در چین این یک نظر بسیار جسورانه است.
اما در عین حال،  شی این موضوع را مطرح کرده که می‌تواند در نقش حافظ صلح وارد عمل شود.شی جی‌پینگ در ماه مارس سال گذشته و تنها چند روز بعد از سفرش به مسکو، به ولودیمیر زلنسکی زنگ زد و گفت که چین «همیشه طرف صلح ایستاده است». چین همچین یک برنامه صلح ۱۲ ماده‌ای منتشر کرده که در آن، استدلال‌هایی در مخالفت با استفاده از سلاح هسته‌ای آمده است.
با این حال وقتی روسای جمهوری چین و روسیه با هم ملاقات می‌کنند، بعید است که هیچ نشانه‌ای از تغییر معنادار در سیاست‌هایش دیده شود.
اما با توجه به این‌که صبر غرب به شکل فزاینده‌ای از اتحاد روسیه و چین سرآمده و امیدهای  شی برای میانجیگری صلح نیز به نتیجه‌ای نرسیده، او خطرات ادامه ایستادن «شانه به شانه» در کنار یک چهره مطرود در سطح بین‌المللی را محاسبه خواهد کرد؛ کسی که زمانی رئیس‌جمهور چین، او را «دوست عزیز» و «رفیق» خطاب کرده بود.