تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۴ ساعت ۰۸:۳۴
کد مطلب : ۴۹۲۷۲۳
آیین‌نامه انضباطی جدید تا حدی مفهوم آزادی عمل دانشجو در دانشگاه را درک می کند
باید آزادی‌های مشروع و قانونی دانشجو مورد قبول قرار گیرد
گروه سیاسی: کامبیز نوروزی حقوقدان و فعال رسانه‌ای با اشاره به اینکه آیین‌نامه انضباطی جدید توانسته است تا حدی مفهوم آزادی عمل دانشجو در دانشگاه را درک کند، گفت: اگر وزارت علوم و رؤسای دانشگاه‌ها این دیدگاه جدید را تعقیب و بر آن پافشاری کنند، می‌توانیم امیدوار باشیم که فضای امنیتی دانشگاه‌ها تعدیل شود و به جای نگاه امنیتی به دانشجو، این نگاه رواج پیدا کند که دانشگاه محل علم و دانش و محلی است که دانشجو در آن علاقه‌مند به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی است و باید آزادی‌های مشروع و قانونی دانشجو مورد قبول قرار بگیرد.
مشروح گفت‌وگوی جماران با کامبیز نوروزی را در ادامه می‌خوانید:
ارزیابی شما از آیین‌نامه انضباطی جدید دانشجویان چیست؟ این آیین‌نامه بندهای جدیدی دارد از جمله اینکه در یک مورد گفته شده «کمیته‌های انضباطی در هیچ موردی مجاز به تجسس در حریم شخصی و صفحات مجازی دانشجو نیستند و نمی‌توانند حکمی بر اساس آن صادر کنند». نظر شما در مورد تغییرات اخیر آیین‌نامه انضباطی دانشجویان چیست؟
بین دانشگاه و پاسگاه فرق هست. در پاسگاه، مأمور نظامی یا انتظامی موظف است آنچه فرمانده می‌گوید را بی چون و چرا مورد عمل قرار بدهد و اجازه تخطی از آن را ندارد. ولی در دانشگاه، دانشجو یک انسان آزاد است که می‌تواند با رعایت قوانین عمومی، آنچه می‌پسندد را عمل کند.
متأسفانه در تمام این سال‌ها نگاه به فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دانشجویان، بیشتر به نگاه پاسگاهی نزدیک بوده تا نگاه دانشگاهی؛ و تمایل سازمان‌های دولتی بر این بوده که تا جایی که می‌توانند، رفتارها و فعالیت‌های دانشجویان را تحت فرمان خودشان بگیرند. این دیدگاه موجب بروز چالش‌ها و اختلافات زیادی در محیط دانشگاه شده و منازعه بین دانشجویان و دانشگاه و وزارت علوم را افزایش داده است.
اگر ما نگاه کنیم، آیین‌نامه‌های متعددی در مورد انتشار مطبوعات دانشجویی و فعالیت‌های سیاسی و حتی فرهنگی دانشجویی وجود دارد که ما را بیشتر به یاد پاسگاه می‌اندازد. اما اصلاحیه اخیر توانسته است تا حدی مفهوم آزادی عمل دانشجو در دانشگاه را درک کند. البته به نظر من کافی نیست. یعنی همچنان آن نگاه کنترل‌گر فرماندهانه نسبت به دانشجو وجود دارد. اما اصلاحیه اخیر به تبعیت از یک قاعده مهم حقوقی، حریم خصوصی دانشجویان را محفوظ نگه داشته و این اجازه را از متصودیان امور در دانشگاه گرفته که به مطالب دانشجویان در شبکه‌های مجازی مداخله کنند و حریم خصوصی دانشگاه‌ها را بشکنند.
از جمله بندهای این آیین‌نامه حق آوردن شاهد و رسیدگی عادلانه است. به نظر شما آیا این اصول باعث کم شدن مشکلات دانشجویان می‌شود؟
سابقه‌ای که ما از اقدامات علیه دانشجویان داریم، حاکی از این است که تصمیمات کمیته‌های انضباطی بدون رعایت حق دفاع دانشجو اتخاذ شده، در حالی که «حق دفاع» جزء حقوق اساسی همه شهروندان است و فقط منحصر به محاکم عمومی نیست؛ و در هر جایی که کسی مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد و احتمال دارد که حقی از او تضییع شود، باید حق دفاع داشته باشد. در غیر این صورت، آن تصمیم مشروعیت نخواهد داشت.
در اصلاحیه اخیر به این نکته توجه شده که دانشجو شرایط دفاعی بهتری داشته باشد. اما مسأله اصلی این است که ما ببینیم با چه گروه اجتماعی طرف هستیم. این خیلی مهم است که ما با یک گروه اجتماعی ذاتا خلاف‌کار طرف نیستیم؛ با دانشجویانی طرف هستیم که به حسب علاقه و گرایشات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خودشان می‌خواهند فعالیتی داشته باشند.
حتی این اصلاحیه آیین‌نامه هم به نظر من اگرچه گام مثبتی است و نشان دهنده یک تغییر تفکر هست ولی باید به این نکته بسیار مهم توجه کرد که این گروه اجتماعی چه کسانی هستند. ما در مورد تبهکاران، فروشندگان مواد مخدر و اختلاس‌گران صحبت نمی‌کنیم؛ در مورد دانشجویانی صحبت می‌کنیم که با طی مراحل قانونی و قبولی در آزمون توانسته‌اند به دانشگاه وارد شوند و زندگی آینده خودشان را سامان بدهند. در مورد جوانانی صحبت می‌کنیم که پر از شور و حرارت هستند و با انگیزه‌های کاملا شرافتمندانه در پی تعالی زندگی خودشان و جامعه هستند.
تغییر تفکری که اشاره داشتید در آیین‌نامه جدید به چشم می‌خورد، به نظر شما می‌تواند گامی در جهت دور کردن دانشگاه از فضای امنیتی باشد؟
اگر وزارت علوم و رؤسای دانشگاه‌ها این دیدگاه جدید را تعقیب و بر آن پافشاری کنند، می‌توانیم امیدوار باشیم که فضای امنیتی دانشگاه‌ها تعدیل شود و به جای نگاه امنیتی به دانشجو، این نگاه رواج پیدا کند که دانشگاه محل علم و دانش و محلی است که دانشجو در آن علاقه‌مند به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی است و باید آزادی‌های مشروع و قانونی دانشجو مورد قبول قرار بگیرد.
به اعتقاد بنده تمامی موارد محرومیت دانشجویان از ادامه تحصیل خلاف قانون بوده است. حقی را که دانشجو با قبولی در آزمون به دست آورده، کمیته‌های انضباطی نمی‌توانند متوقف کنند. اصطلاحی به نام «دانشجوی ستاره‌دار» و محرومیت موقت یا دائم از تحصیل، نقض آشکار قانون اساسی و سایر قوانین حاکم بر کشور است.
اگر آقای وزیر علوم و همین طور رؤسای دانشگاه‌ها دیدگاهی که در اصلاح آیین‌نامه انضباطی تا اندازه‌ای ارائه شده را دنبال و بر آن پافشاری کنند، شاید بتوانیم امیدوار باشیم به اینکه فضای امنیتی دانشگاه تعدیل شود و دانشجو و دانشگاه در امنیت اصولی قرار بگیرد.
مشروح گفت‌وگوی جماران با کامبیز نوروزی را در ادامه می‌خوانید:
بین دانشگاه و پاسگاه فرق هست. در پاسگاه، مأمور نظامی یا انتظامی موظف است آنچه فرمانده می‌گوید را بی چون و چرا مورد عمل قرار بدهد و اجازه تخطی از آن را ندارد. ولی در دانشگاه، دانشجو یک انسان آزاد است که می‌تواند با رعایت قوانین عمومی، آنچه می‌پسندد را عمل کند.
متأسفانه در تمام این سال‌ها نگاه به فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دانشجویان، بیشتر به نگاه پاسگاهی نزدیک بوده تا نگاه دانشگاهی؛ و تمایل سازمان‌های دولتی بر این بوده که تا جایی که می‌توانند، رفتارها و فعالیت‌های دانشجویان را تحت فرمان خودشان بگیرند. این دیدگاه موجب بروز چالش‌ها و اختلافات زیادی در محیط دانشگاه شده و منازعه بین دانشجویان و دانشگاه و وزارت علوم را افزایش داده است.
اگر ما نگاه کنیم، آیین‌نامه‌های متعددی در مورد انتشار مطبوعات دانشجویی و فعالیت‌های سیاسی و حتی فرهنگی دانشجویی وجود دارد که ما را بیشتر به یاد پاسگاه می‌اندازد. اما اصلاحیه اخیر توانسته است تا حدی مفهوم آزادی عمل دانشجو در دانشگاه را درک کند. البته به نظر من کافی نیست. یعنی همچنان آن نگاه کنترل‌گر فرماندهانه نسبت به دانشجو وجود دارد. اما اصلاحیه اخیر به تبعیت از یک قاعده مهم حقوقی، حریم خصوصی دانشجویان را محفوظ نگه داشته و این اجازه را از متصودیان امور در دانشگاه گرفته که به مطالب دانشجویان در شبکه‌های مجازی مداخله کنند و حریم خصوصی دانشگاه‌ها را بشکنند.
از جمله بندهای این آیین‌نامه حق آوردن شاهد و رسیدگی عادلانه است. به نظر شما آیا این اصول باعث کم شدن مشکلات دانشجویان می‌شود؟
سابقه‌ای که ما از اقدامات علیه دانشجویان داریم، حاکی از این است که تصمیمات کمیته‌های انضباطی بدون رعایت حق دفاع دانشجو اتخاذ شده، در حالی که «حق دفاع» جزء حقوق اساسی همه شهروندان است و فقط منحصر به محاکم عمومی نیست؛ و در هر جایی که کسی مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد و احتمال دارد که حقی از او تضییع شود، باید حق دفاع داشته باشد. در غیر این صورت، آن تصمیم مشروعیت نخواهد داشت.
در اصلاحیه اخیر به این نکته توجه شده که دانشجو شرایط دفاعی بهتری داشته باشد. اما مسأله اصلی این است که ما ببینیم با چه گروه اجتماعی طرف هستیم. این خیلی مهم است که ما با یک گروه اجتماعی ذاتا خلاف‌کار طرف نیستیم؛ با دانشجویانی طرف هستیم که به حسب علاقه و گرایشات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خودشان می‌خواهند فعالیتی داشته باشند.
حتی این اصلاحیه آیین‌نامه هم به نظر من اگرچه گام مثبتی است و نشان دهنده یک تغییر تفکر هست ولی باید به این نکته بسیار مهم توجه کرد که این گروه اجتماعی چه کسانی هستند. ما در مورد تبهکاران، فروشندگان مواد مخدر و اختلاس‌گران صحبت نمی‌کنیم؛ در مورد دانشجویانی صحبت می‌کنیم که با طی مراحل قانونی و قبولی در آزمون توانسته‌اند به دانشگاه وارد شوند و زندگی آینده خودشان را سامان بدهند. در مورد جوانانی صحبت می‌کنیم که پر از شور و حرارت هستند و با انگیزه‌های کاملا شرافتمندانه در پی تعالی زندگی خودشان و جامعه هستند.
تغییر تفکری که اشاره داشتید در آیین‌نامه جدید به چشم می‌خورد، به نظر شما می‌تواند گامی در جهت دور کردن دانشگاه از فضای امنیتی باشد؟
اگر وزارت علوم و رؤسای دانشگاه‌ها این دیدگاه جدید را تعقیب و بر آن پافشاری کنند، می‌توانیم امیدوار باشیم که فضای امنیتی دانشگاه‌ها تعدیل شود و به جای نگاه امنیتی به دانشجو، این نگاه رواج پیدا کند که دانشگاه محل علم و دانش و محلی است که دانشجو در آن علاقه‌مند به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی است و باید آزادی‌های مشروع و قانونی دانشجو مورد قبول قرار بگیرد.
به اعتقاد بنده تمامی موارد محرومیت دانشجویان از ادامه تحصیل خلاف قانون بوده است. حقی را که دانشجو با قبولی در آزمون به دست آورده، کمیته‌های انضباطی نمی‌توانند متوقف کنند. اصطلاحی به نام «دانشجوی ستاره‌دار» و محرومیت موقت یا دائم از تحصیل، نقض آشکار قانون اساسی و سایر قوانین حاکم بر کشور است.
اگر آقای وزیر علوم و همین طور رؤسای دانشگاه‌ها دیدگاهی که در اصلاح آیین‌نامه انضباطی تا اندازه‌ای ارائه شده را دنبال و بر آن پافشاری کنند، شاید بتوانیم امیدوار باشیم به اینکه فضای امنیتی دانشگاه تعدیل شود و دانشجو و دانشگاه در امنیت اصولی قرار بگیرد.
مرجع : جماران
پربينندهترين مطالب و خبرها
پربحثترين مطالب و خبرها
