گروه بین الملل: جو بایدن در سخنرانی در مراسم بزرگداشت جیمی کارتر، رئیس جمهور پیشین آمریکا، در کلیسای جامع ملی به ستایش از او پرداخت در حالیکه سه رئیس جمهور سابق – بیل کلینتون، جورج بوش و باراک اوباما – و دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق و آینده، در مراسم حضور داشتند.
سه تن از رئيسان جمهور سابق با برخورداری از حمایت مردم به دور دوم ریاست جمهوری دست یافته بودند اما این حمایت از بایدن دریغ شد.
و از آنجایی که اولین و آخرین دوره ریاست جمهوری بایدن هفته آینده خاتمه مییابد، سخنرانی او در واقع ادای احترام به یک رئیس جمهوری دیگر بود که او هم تنها یک دوره از حمایت رایدهندگان برخوردار شد.
بایدن درباره کارتر گفت: «بسیاری فکر میکنند که او به گذشته تعلق داشت اما در واقع، او آینده را به خوبی میدید.»
بایدن سپس به دستاوردهای کارتر در پیشبرد حقوق شهروندی، فعالیتهای وی در زمینه صلح و عدم اشاعه سلاح هستهای و تلاش برای حفاظت از محیط زیست اشاره کرد.
در اوایل هفته، خود بایدن هم درباره میراثش و اینکه تاریخ چگونه باید درباره او قضاوت کند، صحبت کرده بود.
او در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «امیدوارم تاریخ بگوید که من وارد کاخ سفید شدم و برنامهای داشتم که اقتصاد را احیا و رهبری آمریکا درجهان را دوباره برقرار کنم.»
او افزود: «امیدوارم تاریخ ثبت کند که من این کارها را با صداقت و درستی انجام دادم و آنچه در فکرم بود، بی پرده گفتم.»
اینکه آیا تاریخ چنین خواهد کرد، مورد بحث جدی است اما او در حالی از کاخ سفید خارج میشود که میزان محبوبیتش تقریبا به پایینترین سطح از زمان آغاز ریاستجمهوریاش رسیده است.
بر اساس آخرین نظرسنجی گالوپ، تنها ۳۹ درصد از پرسششوندگان دیدگاه مثبتی به او دارند که نسبت به ۵۷ درصد نگاه مثبت در ابتدای دوره ریاست جمهوری او کاهش قابل توجهی یافته است.
هفته آینده، مردی که بایدن او را در سال ۲۰۲۰ شکست داده بود، به قدرت بازمیگرد، موضوعی که قاعدتا از نظر بایدن پایان نامطلوبی برای دوره ریاست جمهوریاش است.
بایدن دستاوردهایی هم داشت. با وجود اکثریت محدود در کنگره، توانست حمایت کنگره برای تصویب قوانین پیچیده سرمایهگذاری و گسترش زیرساختها را به دست آورد، ناتو را تقویت کرد و گسترش داد، و تعداد قابل توجهی از قضات را به محاکم فدرال منصوب کرد - اما حداقل در حال حاضر، این دستاوردها تحتالشعاع ملاحظات دیگری قرار گرفته است.
جایگاه فعلی او در تاریخ صرفا به منزله فاصله زمانی بین دو دوره ریاست جمهوری ترامپ، یعنی بیشتر شبیه یک خط فاصله است تا یک فصل متمایز.
سوزان استریچ، نویسنده و استراتژیست حزب دموکرات میگوید: «او دوست دارد میراثش این باشد که فردی بود که ما را از دست ترامپ نجات داد، اما متاسفانه – از نظر او – میراثش بازگرداندن ترامپ به قدرت بوده است، یعنی او پلی بوده است بین ترامپ شماره یک و ترامپ شماره دو.»
البته واقعا لازم هم نبود چنین باشد.
بایدن و گروهش تحت تاثیر رویدادهای متعددی قرار گرفتند - برخی در کنترل او و برخی خارج از کنترل او.
بسیاری از مخربترین تحولات دوران او کاملا قابل پیشبینی بودند - و در واقع پیشبینی هم میشدند – اما به نظر میرسید که رئیسجمهور و دولتش برای واکنش به آنها قادر به حرکت و اقدام سریع نبودند.و برای این کوتاهی هم هزینه سنگینی پرداختند.
از هرج و مرج کابل تا اولین «گامهای اشتباه»
اولین گام اشتباه بایدن در مقام رئیس جمهور آمریکا در نیمه دیگر جهان، در هرج و مرج خروج ایالات متحده از افغانستان در اوت ۲۰۲۱، برداشته شد.
مذاکراتی درباره خروج آمریکا از این کشور در ماههای پایانی دولت ترامپ صورت گرفته بود و بایدن، با وجود هشدار برخی ازمشاوران نظامی خود، آن را پیگیری و اجرا کرد.
وحشت و ناآرامی که کابل را فرا گرفت پیشبینیهای قبلی در مورد بروز چنین فاجعهای را محقق کرد.
در پایان آن ماه، میزان محبوبیت بایدن در نظرسنجی گالوپ برای اولین بار به زیر ۵۰ درصد سقوط کرد و دیگر هم هرگز به قبل از آن باز نگشت
در جبهه داخلی هم وضعیت برای رئیس جمهور به همان اندازه نامطلوب بود. در تابستان آن سال، نرخ تورم در ایالات متحده برای اولین بار در ۳۰ سال پیش از آن از پنج درصد فراتر رفت.
جانت یلن، وزیر خزانهداری آمریکا گفت که به اعتقاد او، این نرخ تورم «گذرا» است و بایدن هم آن را «موقت» خواند.
اما برخی از ناظران خارج از دولت، از جمله لری سامرز، مشاور اقتصادی اوباما، چنین فکر نمیکردند.
یک سال بعد در ژوئن ۲۰۲۲ که تورم به بالاترین نرخ، ۹/۱ درصد، رسید، یلن و بایدن اعتراف کردند که مرتکب اشتباه محاسباتی شده بودند.
محبوبیت بایدن
اما آمریکاییها این اشتباه را نه فراموش کردند و نه بخشیدند. و اگرچه تا تابستان ۲۰۲۴ تورم ماهانه به کمتر از سه درصد رسیده بود، بیکاری کاهش یافته، رشد اقتصادی تثبیت شده و شرایط اقتصادی ایالات متحده از دیگر کشورهای صنعتی جهان بهتر بود، رایدهندگان همچنان نگاهی بدبینانه به سیاست اقتصاد دولت داشتند.
مسائل دیگر نیز همین مسیر را دنبال کرد: واکنش دولت بایدن به افزایش مهاجرت غیرقانونی از مرز آمریکا و مکزیک پس از کووید بسیار کند بود.
و به نظر میرسد که برنامه مورد حمایت جمهوریخواهان برای انتقال مهاجران به شهرهای شمالی دور از مرز و تحت اداره دموکراتها تاثیر مخربی بر خدمات دولتی در این شهرها داشت.
در زمینه کمبودهای مربوط به تست کووید و عرضه شیر خشک، افزایش چشمگیر قیمت تخممرغ، پایان حمایت از آزادی سقط جنین در پی رای دادگاه عالی و جنگهای اوکراین و غزه، به نظر میرسید که برای هر حریق سیاسی ظاهرا غیرمنتظرهای که دولت بایدن به مقابله با آن پرداخته بود، دو حریق جدید ایجاد میشد.
چالشها پیشروی دولت بایدن در واقع، دلهرهآور بودند و به سقوط تعدادی از دولتها در موکراسیهای سراسر جهان منجر شدند.
اما برای بایدن و دموکراتها، امید به اثبات اینکه آنها یک عامل شایسته و مؤثر نه تنها در برابر ترامپ، بلکه برای رژیمهای اقتدارگرا در سراسر جهان هستند، مخاطرات زیادی داشت.
«پیرمردی با ضعف حافظه»
در واکنش به همه این مسائل، پاسخهای دولت بایدن گاه به طرزی باورنکردنی بیربط بود.
در نوامبر ۲۰۲۲ که در طول یک مصاحبه تلویزیونی در مورد افزایش تولید نفت در آمریکا برای کاهش قیمت گاز از جنیفر گرانهولم، وزیر انرژی بایدن سوال شد، او فقط با خنده به آن واکنش نشان داد.
او گفت: «این خنده دار است؛ ای کاش یک عصای جادویی داشتم.»
به نظر میرسید که بایدن - که زمانی به عنوان فردی موثر در ایجاد ارتباط و یک سخنور با استعداد شهرت داشت - کمتر قادر به برقراری ارتباط با مردم آمریکاست. نشانههای پیری نیز در او نمایان شده بودند.یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در سالهای اولیه دولت بایدن که نخواست نامش فاش شود، گفت: «با تماشای سخنرانی بایدن، آدم فکر میکرد: خدای من، این یک شخص متفاوت است.»
او افزود: «شاید واقعیت ساده این باشد که وقتی شما هر روز آنجا هستید و او را میبینید، متوجه این تغییر نمیشوید.»
رابرت هور، بازپرس ویژه تحقیق در مورد نحوه نگهداری اسناد طبقهبندی شده توسط بایدن، در گزارش خود از رئیس جمهور به عنوان «مردی سالخورده با حافظه ضعیف» یاد کرد که موجی از نگرانی را در میان دموکراتها پدید آورد.
تعامل بایدن با رسانهها محدود و حضورش در انظار عمومی به شدت برنامهریزی شد. اشتباهات کلامی و تلوتلو خوردن او خوراک تبلیغاتی برای حمله جمهوریخواهان را فراهم میآورد.
اما بایدن به کار ادامه داد و قاطعانه مصمم بود به دنبال شرکت در انتخابات و برنده شدن در دور دوم ریاست جمهوری باشد.
آدمهای بایدن: حلقه اطرافیانش
در دوران ریاست جمهوری، بایدن خود را در احاطه آشنایان و کارگزاران قدیمی نهادهای دولتی قرار داد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، یکی از مشاوران ارشد سیاست خارجی او در روزهای حضورش در سنا بود. مریک گارلند، قاضی برجسته دادگاه استیناف و نامزد ناکام باراک اوباما در سال ۲۰۱۶ برای عضویت دادگاه عالی، به عنوان دادستان کل معرفی شد. یلن، منتخب او برای خزانهداری، پیشتر ریاست بانک مرکزی (فدرال رزرو) را بر عهده داشت.
بایدن در دفتر ریاست جمهوری، ران کلین را - که دههها در دولتهای تحت ریاستجمهوری دموکراتها کار کرده بود - به عنوان رئیس دفتر خود انتخاب کرد. مایک دونیلون، دیگر کارگزار قدیمی، مشاور ارشد بایدن شد.
این گروه به ویژه در اداره اکثریت کوچک دموکرات در مجلس نمایندگان و سنا موفق بود و حتی در مواجهه با مقاومت یکپارچه جمهوریخواهان کنگره و بیمیلی مرکزگرایان حزب خود، در اوایل کار به پیروزیهایی در تصویب لوایح مورد نظر دولت دست یافتند.
«طرح نجات آمریکا» که طرح ابتکاری بایدن بود تنها دو ماه پس از روی کار آمدن او به تصویب رسید. این طرح شامل دو تریلیون دلار هزینههای جدید برای دولت فدرال بود.
این طرح یارانه مراقبتهای بهداشتی را گسترش داد و هزینه توزیع واکسن کووید و برنامه کاهش فقر کودکان به پنج درصد را تامین کرد.
در اواخر همان سال، دموکراتها و برخی از جمهوریخواهان برای تصویب یک لایحه سرمایهگذاری زیرساختی، شامل یک تریلیون دلار هزینه جدید برای حملونقل، انرژی پاک، آب، پهنای باند اینترنت و سایر برنامههای ساختمانی، متحد شدند.برنامههای دیگر به دنبال اینها آمدند و دستور کاری را به اجرا گذاشتند که کمتر رئیس جمهوری در تاریخ اخیر آمریکا توانسته بود در دوره اول ریاست جمهوری خود به تصویب برساند و اجرا کند. اما همراه با آنچه که برخی از منتقدان بایدن یک نقص مهلک دانستهاند.
برنت سبول، دانشیار تاریخ در دانشگاه پنسیلوانیا، معتقد است که تلاشهای بایدن بیش از حد بر برنامههایی متمرکز بود که رسیدن آنها به نتیجه مفید اقتصادی و برخورداری کارگران عادی از منافع آنها به چند سال وقت نیاز داشت.او گفته است: «من فکر میکنم که افق زمانی مرتبط با برنامههای بزرگ او با مقتضیات انتخابات ریاستجمهوری هماهنگ نبود.»
او معتقد است که بهتر بود بایدن راههایی را برای رساندن سریعتر منافع ملموس به رایدهندگان بیابد و این نظری است که خود بایدن هم در مصاحبه اخیر خود با یک روزنامه بیان کرد.
«اختلاف و سرخوردگی» از درون
در ارزیابی موفقیت نه در زمینه تصویب قوانین، بلکه در رقابت با مخالفان سیاسی در زمینه رساندن پیام به مردم هم تیم بایدن قطعا توانایی کمتری داشت.یک مقام ارشد دولت بایدن گفته است که تیم کاخ سفید در اوایل ریاست جمهوری او قاطعانهتر عمل میکرد.اعضای تیم بایدن هم اذعان کردهاند که «وقتی همه چیز به یک کار تکراری و روزمره تبدیل میشود و شما احساس انجام کارهای بزرگ را از دست میدهید، به تدریج اختلاف و سرخوردگی درونگروهی رشد میکند.»
پس از یک فرجه دو ساله، مخالفان سیاسی بایدن تحقیقات در مورد عملکرد او را آغاز کردند: جلسات استماع کنگره (در مورد خروج از افغانستان، معاملات تجاری خانواده بایدن و موارد دیگر) برگزار شدند و در سپتامبر ۲۰۲۳، رسما تحقیقات به منظور استیضاح رئیس جمهور به جریان افتاد. در تمام این مدت، حمایت عمومی بایدن در حدود چهل و چند درصد و ناکافی بود.
سبول میگوید که ریاست جمهوری بایدن را باید در دو نیمه دید: نیمه اول کاملتر بود و در نیمه دوم تمرکز کمتری مشاهده میشد.
او میگوید: «این احساس بایدن که ایالات متحده در سطح اقتصاد کلان به خوبی کار میکند، او و مشاورانش را بر آن داشت که در زمانی که بسیاری از آمریکاییها هنوز گرفتار مشکلات اقتصادی بودند، چشم از هدف سیاسی بردارند.»
مبارزه انتخاباتی در محاصره دشمن
روز ۲۵ آوریل ۲۰۲۳، بایدن با انتشار یک سخنرانی ویدیویی، نامزدی خود برای انتخابات ریاست جمهوری خود را رسما اعلام کرد و هشدار داد که «تندروی ترامپ» آمریکا را تهدید میکنند.
در ماههای بعد، او هشدارهای بیشتری درباره خطراتی داد که به گفته او از سوی ترامپ متوجه دموکراسی خواهد شد.او به تبلیغ طرح اقتصادی خود پرداخت و با ابداع عنوان «اقتصاد بایدنی»، از چگونگی کاهش تورم در زمان ادامه رشد اقتصادی سخن گفت.
در ژوئن ۲۰۲۳، من همراه بایدن به شیکاگو سفر کردم که او در مهمانی اهداکنندگان ثروتمند کمک به صندوق انتخاباتی او شرکت کرد و در ساختمان تاریخی اداره پست به سخنرانی پرداخت.
او گفت: «اقتصاد بایدنی رو به آینده دارد.»
سبول معتقد است که این یک گام اشتباه بود.
او میگوید: «برای اینکه او بیشتر سخنرانیهای خود در بهار و اوایل تابستان را به این موضوع اختصاص دهد که موفقترین رئیسجمهور تاریخ اخیر آمریکا در امور اقتصادی بوده، زمان مناسب نبود.»
او میافزاید: «نه فقط این پیام با واقعیات مشهود سازگاری نداشت، بلکه عملکرد خود او در رساندن این پیام وحشتناک بود.»
سخنرانی شیکاگو، مانند بسیاری دیگر از سخنرانیهای بایدن، با مکثهای متعدد همراه بود، گاهی صدایش به زمزمه تقلیل مییافت و بعضی اوقات هم اصلا رشته کلام از دستش خارج میشد.
با این حال، بایدن به دستیارانش گفته بود که معتقد است بهترین فرد برای شکست دادن ترامپ است – که او یک بار این کار را انجام داده است و دوباره این کار را خواهد کرد. و آن دستیاران هم هر وقت کسی توانایی بایدن را زیر سوال میبرد، به شدت او را به عقب میراندند.
بایدن در یک برنامه تبلیغاتی گفت: «من یک پسر جوان نیستم، این یک راز نیست، اما همه در این مورد توافق دارند که: من میدانم برای مردم آمریکا چگونه باید کار کرد.»
حماس، هانتر و آخرین دشواریها
در پاییز، بایدن با بحران دیگری روبرو شد - پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر، او به سرعت به اسرائیل هشدار داد که در واکنش به این حمله خونبار، واکنش شدید نشان ندهد و زیادهروی نکند.
بار دیگر مانند زمان حمله روسیه به اوکراین، رئیس جمهور توجه خود را به امور جهانی معطوف کرد. اما برخلاف اوکراین، که طی آن بایدن توانست یک ائتلاف غربی متحد را علیه تهاجم تشکیل دهد، حمایت مستمر ایالات متحده از اسرائیل باعث کاهش شور و شوق و حمایت از بایدن در برخی مناطق داخل آمریکا شد.
در همان زمان، بایدن با مشکلات حقوقی فزاینده پسرش هانتر هم مواجه بود. هانتر بایدن در ماه ژوئن محاکمه و در ارتباط با اتهام تخلف در مورد حمل اسلحه محکوم شد، هر چند برای رئیس جمهوری نگران کنندهتر از آن، کیفرخواست در مورد تخلفات مالیاتی شامل معاملات تجاری خارجی هانتر بود.
انتشار اخبار مربوط به اختلافات داخلی و مشکلات خانوادگی حداقل باعث حواسپرتی و تضعیف روحیه رئیس جمهور شد. برخی از متحدان بایدن تصمیم نهایی او برای عفو پسرش را که پس از انتخابات نوامبر گرفته شد، محکوم کردهاند.
در نهایت، امید بایدن به عنوان نامزد ریاست جمهوری و رسیدن مجدد به کاخ سفید در صحنه مناظره با ترامپ در آتلانتا در اواخر ماه ژوئن ناکام ماند.
عملکرد گیجکننده و سخنان گاه نامفهوم بایدن ضربه مهلکی به مبارزات انتخاباتی او وارد کرد و حملات جمهوریخواهان و ترسدموکراتها در ارتباط با سن او را مورد تایید قرار داد.
اما در نهایت، پس از واکنش قاطعانه ترامپ به یک سوء قصد نافرجام و کنوانسیون ملی پرحاشیه حزب در اواسط ژوئیه، بایدن از رقابت کنار رفت.
پیروزی ترامپ بر کامالا هریس، جانشین مورد نظر بایدن، نشان داد که قضاوت رایدهندگان در مورد نیم قرن کار سیاسی بایدن، قضاوتی منفی و حاکی از نظر آنان در مورد شکست او بوده است.
میراث بایدن چه بود اگر او در همان اول کار به سادگی کنار میرفت و به قول خودش پیشاپیش «مشعل را به دیگری میسپرد» بدون اینکه به دنبال دوره دوم ریاست جمهوری باشد؟ بدون راه اندازی یک کارزار ویدیویی فاقد ارسال پیامهای انتخاباتی غیرقابل درک، بدون مناظره فاجعهآمیز با ترامپ؟
و در عوض، یک رقابت قوی برای نامزدی دموکراتها برگزار میشد در حالیکه بایدن بر فراز این رقابت قرار داشت؟
استریچ میگوید: «ما باید برای انتخاب نامزد حزب دموکرات، انتخابات مقدماتی برگزار میکردیم، جانشین او باید از زمان لازم برای طرح و ارائه برنامه خود برخوردار میشد.»
در پایان، مسئله سن بایدن و جذابیت پایدار ترامپ شعلههایی بودند که دولت او هرگز نتوانست آنها را خاموش کند و این شعلهها در نهایت دوران ریاستجمهوری او را نابود کردند.
روز بیستم ژانویه ترامپ برای دومین دوره ریاست جمهوری سوگند یاد میکند و احتمالا در صدد برخواهد آمد تا کارهایی را که بایدن در چهار سال گذشته انجام داده، از بین ببرد. اینکه او در این زمینه تا چه اندازه موفق خواهد بود، در تعیین میراث ماندگار بایدن تاثیر فراوانی خواهد داشت.
چند هفته پیش، از گارلند، دادستان کل آمریکا، پرسیدم که به نظر او تاریخ چگونه بایدن و این دولت را قضاوت خواهد کرد؟
او پاسخ داد: «قضاوت را به تاریخنویسان میسپارم.»
و در نهایت، داوری تاریخ تنها چیزی است که برای بایدن باقی خواهد ماند.