بررسی فیلم «من هنوز اینجا هستم»

گروه فرهنگی: نقد و بررسی «من هنوز اینجا هستم» فیلمی که منتخب منتقدان است و در آن سیاست به خانه‌ای شاد حمله می‌کند.
عنوان فیلم: من هنوز اینجا هستم
کارگردان: والتر سالس
ژانر: بیوگرافی، درام، تاریخی
رده‌بندی سنی: PG-13
مدت زمان: ۲ ساعت و ۱۶ دقیقه
به گزارش فرارو ، ممکن است بدیهی باشد، اما همچنان این موضوع بسیار تأثیرگذار است: احساس ما نسبت به خود با تجمع خاطرات ما تعیین می‌شوند. به همین دلیل است که داستان‌های علمی تخیلی بر ایده فناوری‌هایی که ممکن است حافظه و در نتیجه دارنده حافظه را حذف یا تغییر دهند تمرکز می‌کنند. همچنین به همین دلیل است که تماشای اینکه یکی از عزیزان ما خاطراتش را از دست بدهد و تبدیل به فرد دیگری بشود اتفاقی بسیار ویرانگر است. این اتفاق در سطح وسیع‌تر نیز صادق است. به هر حال، جوامع فقط گروهی از مردم هستند که خاطرات خود را به اشتراک می‌گذارند. به نظر می‌رسد فیلمسازان سراسر جهان، به ویژه از کشور‌های آمریکای جنوبی، اخیراً بر روی این واقعیت کار می‌کنند. آنها پیشنهاد می‌کنند که می‌توانید شخصیت گروهی از مردم را با به هم ریختن حافظه جمعی تغییر دهید و به همین دلیل است که دولت‌ها اغلب مایلند گذشته را زیر پا بگذارند.

در چند سال اخیر، فیلم‌های تحسین‌شده‌ای مانند «آزور»، «خاطره ابدی» و «آرژانتین، ۱۹۸۵» تأثیر شخصی ناپدید شدن‌های دسته جمعی تحت دیکتاتوری‌های نظامی در شیلی و آرژانتین را بررسی کرده‌اند. به طور گسترده‌تر، آنها نشان می‌دهند که چگونه تلاش‌ها برای انکار یا نادیده گرفتن آن ناپدید شدن‌ها تأثیرات ماندگاری بر کسانی دارد که جان سالم به در برده‌اند. «من هنوز اینجا هستم» زیبا و دلخراش با داستانی متفاوت که در برزیل اتفاق می‌افتد نیز به این فیلم‌ها پیوست. «من هنوز اینجا هستم» به کارگردانی والتر سالز، یکی از مشهورترین فیلمسازان کشور برزیل، بر اساس خاطرات سال ۲۰۱۵ مارسلو روبنس پایوا ساخته شده است که پدرش، روبنس پایوا نماینده کنگره، در میان ۲۰۰۰۰ نفری بود که در جریان دیکتاتوری نظامی ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۵ شکنجه شدند.

«من هنوز اینجا هستم» بسیار ماهرانه ساخته شده و فیلمبرداری شده است و در سال ۱۹۷۰ در ریودوژانیرو شروع می‌شود، زمانی که علیرغم تجاوز ارتش به زندگی روزمره، خانواده بزرگ و دوست داشتنی پایوا عمدتاً در خوشبختی خانگی زندگی می‌کنند. روبنس (سلتون ملو) اخیراً پس از شش سال تبعید خودخواسته به کشور بازگشته است. او و همسرش، یونیس (فرناندا تورس)، دارای پنج فرزند؛ چهار دختر و یک پسر هستند که در محدوده سنی دبستانی تا نوجوانان هستند. آنها نزدیک ساحل زندگی می‌کنند، دوستانی صمیمی دارند، در اتاق نشیمن خود جشن می‌گیرند و به طور کلی خانه‌ای شاد و شلوغ دارند. روبنس همچنان برای حمایت از مهاجران سیاسی کار می‌کند، اما فعالیت‌های خود را از دید خانواده‌اش دور نگه می‌دارد.

با این حال، یک روز دختر این زوج، ورا (والنتینا هرزاژ) در حالی که با دوستانش از سینما به خانه می‌رفت، توسط مقامات متوقف و تفتیش می‌شود. بلافاصله پس از آن، خبر‌هایی مبنی بر ربودن سفیر سوئیس توسط فعالان جناح چپ منتشر می‌شود و دوره‌ای از بی‌ثباتی را آغاز می‌کند که به سرعت تشدید می‌شود. وقتی مردان در خانه پایوا ظاهر می‌شوند و از روبنس می‌خواهند که با آنها به مکان ناشناخته‌ای برای بازجویی بیاید، یونیس و بچه‌ها متوجه می‌شوند اتفاقی افتاده است.

روبنس برنمی‌گردد و سپس یونیس و دخترش الیانا (لوئیزا کوزوسکی) نیز برای بازجویی آورده می‌شوند. این لحظه‌ای است که فیلم به سمت یونیس می‌چرخد، که نه تنها قهرمان فیلم بلکه قهرمان زندگی واقعی آنها نیز هست. این فیلم داستان اوست: او زنی است که زندگی‌اش تکه تکه شده است و تصمیم می‌گیرد تسلیم نشود. او نه تنها در شرایط سخت و سرکوبگرانه برای فرزندانش زندگی می‌سازد، بلکه خود را به تغییر جهان نیز سرازیر می‌کند. تورس در اجرای نقش این زن شگفت انگیز است و برای این نقش آفرینی برنده جایزه گلدن گلوب و نامزد دریافت جایزه اسکار نیز شد. برای یونیس محافظت از فرزندانش به معنای متمایل شدن به شادی در ترس، امید در میان درد است.

این فقط یک فیلم در مورد یک زن قوی نیست، بلکه درباره اقداماتی است که رژیم‌های اقتدارگرا برای کنترل کردن مردم انجام می‌دهند: تاکتیک تمامیت‌خواهانه که با پافشاری بر دروغ‌ها، باعث می‌شوند مردم به آنچه می‌دانند شک می‌کنند. در عوض، کنترل از طریق بازی‌های ذهنی، از طریق انکار حقیقت آشکاری که خانواده می‌تواند در مقابل چشمان خود ببیند، انجام می‌شود. ادعا‌های رسمی دولت مبنی بر فرار روبنس از حبس آشکارا نادرست است (تا سال ۲۰۱۴ طول کشید تا کسی متهم به مرگ او شود)، و خانواده در بلاتکلیفی به سر می‌برند. تماشای آن خشمگین کننده است. «من هنوز اینجا هستم» داستان سرایی خود را در طول دهه‌ها گسترش دهد و بازوی دراز ناپدید شدن‌ها و تأثیر آنها بر یک کشور را ردیابی می‌کند، حتی زمانی که برخی ممکن است ترجیح دهند به جلو بروند تا فجایع گذشته توسط کسانی که دیگر در قدرت نیستند را فراموش کنند.

وقتی خبرنگاری از یونیس می‌پرسد که آیا آنها نباید فقط به مسائل مهم‌تر از «تعیین گذشته» توجه کنند، او کاملاً مخالف است. او اصرار می‌کند که خانواده‌ها باید در قبال جنایات غرامت دریافت کنند، اما مهم‌تر این است که کشور باید «تمام جنایات انجام شده در دوران دیکتاتوری را روشن کند و قضاوت کند». «من هنوز اینجا هستم» در نوامبر ۲۰۲۴ در برزیل اکران شد. علیرغم کمپین‌های راست افراطی که مردم را به تحریم فیلم تشویق می‌کردند، این فیلم موفق شد و پردرآمدترین فیلم برزیلی در این کشور از زمان همه گیری کووید-۱۹ بود؛ بنابراین محبوبیت این فیلم یک راز نیست. با این حال، «من هنوز اینجا هستم» به عنوان یک بحث ساده درباره یک موقعیت تاریخی و سیاسی ارائه نمی‌شود و این راز جذابیت جهانی آن است. همچنین پرتره‌ای متحرک از این است که چگونه سیاست فضای داخلی را مختل می‌کند و به آن شکل می‌دهد و چگونه همبستگی، اجتماع و عشق تنها راه مناسب برای زندگی در تراژدی هستند. این فیلم به ما هشدار می‌دهد که به هر کسی که سعی در پاک کردن یا بازنویسی گذشته دارد، بی اعتماد شویم.