نویسنده و اسلام‌شناس تونسي درگذشت

عبدالوهاب مدب، نمایشنامه‌نویس و پژوهشگر اسلام‌شناس از سالها پیش در فرانسه زندگی می‌کرد، کتاب‌ها و مقالات زیادی به زبان فرانسوی منتشر کرده بود و از منتقدان فرهنگ عرب در جهان غرب بود.
این نویسنده سرشناس تونسی که برخی رسانه‌ها او را "ولتر اسلام" خوانده بودند، از منتقدان اسلام سنتی بود و در مقالات خود بر ضرورت بازنگری در اسلام و نوسازی آن (رفورم دینی) پافشاری می‌کرد. او عقیده داشت که مسلمانان از قافله تمدن عقب مانده و برای زنده ماندن جز همراه شدن با دنیای مدرن راهی ندارند.

مدب پس از انفجارهای یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ با انتشار کتاب "بیماری اسلام" در محافل اسلامی و اسلام‌شناسی بحث گسترده‌ای به راه انداخت. او در کتاب خود مانند پزشکی دلسوز به معاینه جوامع اسلامی پرداخت و بسیاری از نابسامانی‌ها را ناشی از گسترش آفت‌هایی مانند جزم‌اندیشی و تعصبات دینی دید که گرایش‌های بنیادگرایی و عقاید وهابی آن را ترویج می‌کنند.

مدب هوادار پرشور آشتی عقاید اسلامی با ارزش‌های مدرنیته بود. از سویی به جوامع غربی هشدار می‌داد که اسلام را به خشونت‌گرایی و تروریسم محدود نبینند و از سوی دیگر به مسلمانان توصیه می‌کرد باورهای دینی خود را با دنیای مدرن هماهنگ سازند. مدب تأکید می‌کرد: «ما باید اسلام و قرآن را در نوری تازه مشاهده کنیم. در عین احترام به ریشه‌های اعتقادی لازم است راه تکامل و پیشرفت را به روی اسلام باز کنیم. این تنها راهی است که جهان اسلام می‌تواند با خشونت و جهادگری مقابله کند.»

مدب چندی پیش در گفت‌وگو با روزنامه ایتالیایی "کوریره دلاسرا" از کشورهای اسلامی به ویژه عربستان سعودی انتقاد کرد که به خاطر منافع خود، به بنیادگرایان و گسترش افکار افراطی یاری می‌رسانند. او پیش بینی می‌کرد که سرانجام این کشورها نیز از رشد بنیادگرایی زیان خواهند دید.
مدب به اندیشمندان مسلمان توصیه می‌کرد که با درس‌گیری از سنت یهودی و مسیحی، قالب‌های سنتی و تفسیرهای لفظی از اسلام را کنار بگذارند، در مطالعه اسلام شهامت داشته باشند و آن را با نگرش خردگرا و بینش سکولار آشتی دهند. مدب در سال ۱۹۴۶ در تونس به دنیا آمد و در جوانی برای تحصیل به فرانسه مهاجرت کرد. او رمان نیز می‌نوشت و برخی از رمان‌های او به زبان‌های اروپایی ترجمه شده است.