تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۸ ساعت ۱۴:۰۵
کد مطلب : ۱۸۷۱۷۳
درباره یک عذرخواهی؛ تعریض به معنای نقدست؟
محمد توکلی
آیت‌اله صادق آملی لاریجانی در پاسخ به نامه جمعی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام از «همه دلسوزان» که بابت نامه شدیداللحن او به آیت‌اله محمد یزدی «خاطرشان مکدر» شده بود عذرخواهی کرده است. درباره این عذرخواهی چند نکته قابل ذکر است:
۱. در دنیای سیاست به سبک ایرانی عذرخواهی مقامات به هر شکل و هدفی که انجام بگیرد شایسته توجه است. در نتیجه با وجود پرسش‌ها و ابهامات درباره این نامه عذرخواهی که در ادامه از آن خواهیم گفت اصل این اقدام فارغ از حاشیه‌های مرتبط با آن قابل توجه است. اینکه فردی همچون رییس سابق قوه قضاییه که با ویژگی‌های شخصیتی‌اش در چنین مواقعی همه کم و بیش آشنا هستیم به این نتیجه می‌رسد که پاسخ نامه تا حدودی انتقادی جمعی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را با عذرخواهی بدهد نکته جالب و قابل تأملی است.
۲. نکته دوم به مخاطب این نامه و نامه قبلی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام بازمی‌گردد. مخاطب نامه عذرخواهی آملی لاریجانی «دلسوزانی است که خاطرشان مکدر شده است» و مخاطب نامه نخست شخص رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. درباره علل تفاوت مخاطبان دو نامه نگارش شده از سوی آیت‌اله آملی می‌توان موارد گوناگونی را بر شمرد اما به طور خلاصه می‌توان گفت که این تفاوت در مخاطب به این معناست که این عضو فقهای شورای نگهبان نیازی به عذرخواهی از فقیه دیگر عضو این شورا ندیده است.
۳. اگر با نگاهی حقوقی به موارد مطرح شده در سخنرانی آیت‌اله یزدی و نامه آیت‌اله آملی لاریجانی بنگریم به این نتیجه می‌رسیم که عذرخواهی از «دلسوزان» منطقاً نمی‌تواند پاسخی برای اتهاماتی باشد که عنوان شده است. به نظر می‌آید ضرورت دارد تا نهادهای ذی‌ربط با بررسی این موارد مسائل مربوط به آن سخنرانی و نامه را تعیین تکلیف کنند تا در این موضوع نه ابهامی برای مردم باقی بماند و نه شاهد سوءاستفاده و موج‌سورای باشیم.
۴. و نکته پایانی به بخشی از نامه عذرخواهی آملی لاریجانی بازمی‌گردد که او برخی نهادها همچون صداوسیما و شورای نگهبان را غیر قابل تعریض می‌داند. اگر تعریض را به معنای تخریب بدانیم پرسشی که می‌توان مطرح کرد آن است که مگر تخریب سایر نهادها امری مجاز است که این چند نهاد را مستثنی کرده‌اند؟ و اگر تعریض به معنای نقد است که باید پرسید در جایی که رهبری نظام خود را قابل نقد می‌داند چرا باید باب نقد نهادهای سیاسی، رسانه‌ای و نظامی بسته شود؟!
آیت‌اله صادق آملی لاریجانی در پاسخ به نامه جمعی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام از «همه دلسوزان» که بابت نامه شدیداللحن او به آیت‌اله محمد یزدی «خاطرشان مکدر» شده بود عذرخواهی کرده است. درباره این عذرخواهی چند نکته قابل ذکر است:
۱. در دنیای سیاست به سبک ایرانی عذرخواهی مقامات به هر شکل و هدفی که انجام بگیرد شایسته توجه است. در نتیجه با وجود پرسش‌ها و ابهامات درباره این نامه عذرخواهی که در ادامه از آن خواهیم گفت اصل این اقدام فارغ از حاشیه‌های مرتبط با آن قابل توجه است. اینکه فردی همچون رییس سابق قوه قضاییه که با ویژگی‌های شخصیتی‌اش در چنین مواقعی همه کم و بیش آشنا هستیم به این نتیجه می‌رسد که پاسخ نامه تا حدودی انتقادی جمعی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را با عذرخواهی بدهد نکته جالب و قابل تأملی است.
۲. نکته دوم به مخاطب این نامه و نامه قبلی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام بازمی‌گردد. مخاطب نامه عذرخواهی آملی لاریجانی «دلسوزانی است که خاطرشان مکدر شده است» و مخاطب نامه نخست شخص رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. درباره علل تفاوت مخاطبان دو نامه نگارش شده از سوی آیت‌اله آملی می‌توان موارد گوناگونی را بر شمرد اما به طور خلاصه می‌توان گفت که این تفاوت در مخاطب به این معناست که این عضو فقهای شورای نگهبان نیازی به عذرخواهی از فقیه دیگر عضو این شورا ندیده است.
۳. اگر با نگاهی حقوقی به موارد مطرح شده در سخنرانی آیت‌اله یزدی و نامه آیت‌اله آملی لاریجانی بنگریم به این نتیجه می‌رسیم که عذرخواهی از «دلسوزان» منطقاً نمی‌تواند پاسخی برای اتهاماتی باشد که عنوان شده است. به نظر می‌آید ضرورت دارد تا نهادهای ذی‌ربط با بررسی این موارد مسائل مربوط به آن سخنرانی و نامه را تعیین تکلیف کنند تا در این موضوع نه ابهامی برای مردم باقی بماند و نه شاهد سوءاستفاده و موج‌سورای باشیم.
۴. و نکته پایانی به بخشی از نامه عذرخواهی آملی لاریجانی بازمی‌گردد که او برخی نهادها همچون صداوسیما و شورای نگهبان را غیر قابل تعریض می‌داند. اگر تعریض را به معنای تخریب بدانیم پرسشی که می‌توان مطرح کرد آن است که مگر تخریب سایر نهادها امری مجاز است که این چند نهاد را مستثنی کرده‌اند؟ و اگر تعریض به معنای نقد است که باید پرسید در جایی که رهبری نظام خود را قابل نقد می‌داند چرا باید باب نقد نهادهای سیاسی، رسانه‌ای و نظامی بسته شود؟!
