تحصن خوب، تحصن بد

روزنامه بهار: ماجرا از یک یادآوری شروع شد. وقتی استاندار خراسان جنوبی یادی از استان زادگاهش خراسان شمالی کرد و در جمع اهالی فرهنگ از این گفت که مراسم سنتی که در آن دیار برگزار می‌شود و با موسیقی سنتی همراه است با آموزه‌های اسلامی منافاتی ندارد و از برخی تندروی‌ها گلایه کرد که به نام دین به جنگ اهل فرهنگ آمده اند. پس از این سخنرانی مانند همیشه توپخانه رسانه‌ای جریان مخالف دولت شروع به کار کرد و با حذف برخی جملات استاندار، چنین وانمود کردند که او گفته است «رقص مختلط خلاف ارزش‌های اسلامی نیست» .

 کم کم سر و صداهایی در استان بلند شد و برخی به دنبال فشار آوردن به دولت برای برکناری استاندار بودند. گروهی در فضاهای علنی این خواسته را مطرح می‌کردند و گروهی دیگر که در ساختار قدرت هستند و با مناسبات سیاسی آشناترند این فشارها را در خفا بر وزارت کشور وارد آوردند. کار حتی به نامه نگاری برای رئیس جمهور و نهادهای دیگر نیز کشید. چند روز پیش هم تعداد معدودی از طلاب تحصنی را آغاز کردند. تحصنی که با پوشش رسانه‌ای یک خبرگزاری خاص و شناخته شده و دیگر رسانه‌های تندروها نیز همراه شد.  عدم حضور ائمه جمعه برای اقامه نماز جمعه نیز نقل برخی محافل رسانه‌ای شده بود و عده‌ای این اقدام را در اعتراض به آن چه استاندار گفته بود خواندند. در همین زمان‌ها بود که ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان از هتاکی برخی معترضان به امام جمعه یکی از شهرستان‌های استان بود. این ویدئو که بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی به همراه داشت نشان می‌داد که این معترضان اندک و تندرو که در بین اصولگرایان نیز نام نیکی از خود به جای نگذاشته‌اند برای به کرسی نشاندن حرفشان از هیچ نوع بی حرمتی حتی به شخصیت هایی که در شهرستان‌ها از جایگاه مورد احترامی برخوردارند ابایی ندارند.

یک خبرگزاری  خاص نیز برای آن که بنزینی بر این آتش بریزد از همراهی مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله وحید خراسانی با این تجمعات اعتراضی و تحصن طلاب سخن به میان آورد. این دروغ رسانه‌ای به قدری ناشیانه تنظیم شده بود که به سرعت با واکنش این مرجع عالیقدر همراه شد. دفتر آیت الله وحید طی اطلاعیه شفافی اعلام کرد: «پیرو سؤالات مکرر از این دفتر درباره اتفاقات هفته گذشته در شهر بیرجند و مطالب منتشر شده در برخی سایت‌های خبری و خبرگزاری ها، به اطلاع می‌رساند: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی مدظله العالی در این باره هیچگونه اظهار نظری نفرموده‌اند و مطالب منتسبه از سوی این منابع مورد تأیید دفتر معظم له نمی‌باشد.»  پس از این اطلاعیه، تحصن کنندگان و معترضان کم‌کم عقب نشینی کرده و ظاهرا جوّ ملتهب روزهای اخیر به آرامش بازگشته است. با نگاهی به حمایت‌های رسانه‌ای از این جریانات اخیر پرسش قابل طرح آن است که آیا ما تحصن خوب و تحصن بد داریم؟ به این معنا که اگر در دوره‌ای نمایندگان مردم به واسطه اعتراض به موضوعی تحصن کنند آن تحصن کار غلطی است و موجب اختلال در امور کشور و سوء استفاده بیگانگان می‌شود اما اگر عده‌ای دیگر که از منظر سیاسی نزدیک به یک طیف خاص به حساب می‌آیند برای اعتراض تحصن کنند فاقد اشکال است؟

این رفتار مبتنی بر «استاندارد دوگانه» که ظاهرا مبنای عمل اقلیت تندرو و رسانه‌های پرشمار همراهش قرار گرفته است تنها در بحث تحصن نیست و حتی در نوع واکنش‌شان به تکذیب آیت الله وحید درباره این موضوع نیز قابل مشاهده است. خبری از قول این مرجع تقلید که در حد «شنیده می‌شود» است را برای آن که به التهاب فضا بیفزایند به‌شکل حیرت آوری بزرگنمایی می‌کنند اما تکذیب شفاف و روشن صادر شده در این خصوص به کل نادیده گرفته می‌شود. آن چه از این گونه وقایع به ذهن متبادر می‌شود همان تعبیر چند سال پیش عماد افروغ، فعال سیاسی اصولگرا و استاد دانشگاه‌تربیت مدرس در خصوص «ماکیاولیسم مذهبی» است، او معتقد است: «در سیره امام علی (ع) شما نمی‌بینید ایشان با هر وسیله‌ای قدرت را به دست بگیرند. البته فعل سیاسی و فعل اخلاقی یک فرق هم باهم دارند و آن فرق هم تقدم رتبی و تقدم ارزشی است. تقدم رتبی با قدرت است اما تقدم ارزشی با قدرت نیست. قدرت فعل مشروط است یعنی وسیله‌ای برای تحقق یک هدف است. اما برای افرادی قدرت هدف است. قدرت فی‌نفسه هدف است و همه چیز برای آنها تاریخ مصرف داشته و فرصتی است برای تحقق آن هدف. چه امام زمان (عج) باشد چه مکتب ایرانی. در واقع ما امروز نوعی ماکیاولیسم مذهبی داریم. نباید ارزش‌های متعالی را خرج قدرت کرد بلکه باید قدرت را خرج ارزش‌های متعالی کرد. اگر بیاییم سیاست‌های ماکیاولیستی را مستقر کنیم که اسمش را باید گذاشت ماکیاولیسم مذهبی، این ماکیاولیسم مذهبی به‌مراتب مخرب‌تر از ماکیاولیسم سکولار است»