فقط ياد گرفته‌ايم بگوييم: «كار خودشونه»؛ «توطئه‌‌ست»!

پس از کودتای ناموفق در ترکیه که تنها چند ساعت به طول انجامید، در فضای مجازی و حتی در برخی رسانه‌ها عامل اصلی این کودتا را اردوغان معرفی کردند و بر این باور بودند که برنامه ریزی این کودتا توسط وی صورت گرفته است.در همین خصوص حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین الملل در گفتگو با بهار معتقد است: بطور کلی یکی از شیوه‌های راحت و ابتدایی در تحلیل هر رویدای استفاده از تئوری توطئه است که به هیچ عنوان منطقی نیست. به عنوان مثال فایده کودتا برای اردوغان چه بود؟ یعنی اردوغان به چه اهداف و نتایجی دست یافت که بدون کودتا نمی‌شد به آن رسید؟ یعنی رئیس جمهور یک کشور این همه خسارت مادی و معنوی به کشورش وارد کرده است که به کدام اهداف برسد؟ اردوغان اگر افزایش قدرت را مي‌خواست که این موضوع به راحتی با توجه به اکثریت پارلمانی در چارچوب ایجاد نظام جمهوری ریاستی بجای جمهوری پارلمانی قابل دستیابی بود . بدون آنکه نیاز باشد نزدیک پنج هزار قاضی و نظامی عالی رتبه از پست خود برکنار شوند ؟

وی ادامه داد: انجام کودتای نظامی در یک کشور نشان دهنده بی ثباتی ایجاد تنش در بازارهای پولی و مالی و بی اعتباری بیشتر ارتش ترکیه که سال‌های طولانی نقش تعیین کننده داشته، است. پاکسازی ارتش ترکیه از سال1388 در جریان برکناری مقام‌های عالی رتبه آن زمان از رئیس ستاد ارتش ترکیه تا فرمانده نیروی زمینی و هوایی و دریایی شروع شده بود این افراد قصد داشتند در کودتای مشت آهنین در سال2003 کودتا کنند بنابراین ارتش به تدریج در هشت سال گذشته پاکسازی شده است و ارتشی‌های وفادار به اردوغان و ایده‌های او در این سال‌ها تعدادشان روز به روز بیشتر شده است به موازات آن نقش نظامیان در سیاست ترکیه روز به روز کمتر شده است این دیگر چه نیازی به نمایش کودتا دارد؟

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: ما در ایران عادت کردیم در تحلیل‌ها دنبال فکت‌ها نمي‌گردیم و بجای آن فوری به سراغ دست‌های پنهان و آشکار داخلی و خارجی مي‌رویم. جالب است که حضور وسیع مردم در خیابان‌های استانبول و آنکارا را که خبرنگاران مشغول گزارش میدانی از آن هستند را تبلیغات رسانه‌های غربی مي‌نامیم مي‌گوئیم اینها همه توطئه غرب و اردوغان است. حالا جالب است فتح الله گولن مهم ترین نیروی مخالف اردوغان در خارج کشور در پنسیلوانیا آمریکا زندگی مي‌کند و بازهم ردپایی برای آمریکا جستجو مي‌کنیم. البته بنده خودم این احتمال را مي‌دهم کودتاچیان با بخشی از سازمان سیا یا پنتاگون مرتبط باشند اما وقتی بیانیه رسمی اوبا ما و بعد کری را مي‌بینم این دیگر من را نمي‌برد به این سمت که دارند رد گم مي‌کنند.

بهشتی‌پور افزود: اردوغان در متن بیانیه خود مدیریت بحران کرده و کشورش را در برابر اقتدارگرایی نظامی‌ها کودتاچی نجات داده و حتی هواداران احزاب مخالف مانند حزب جمهوریخواه خلق و حرکت ملی علیه کودتاچیان به خیابان آمدند بعد ما به راحتی مي‌گوییم اینها همه نقشه است. برای رسیدن به چه چیزی؟! متاسفانه ما همیشه به سراغ راحت ترین احتمال‌ها مي‌رویم و همه چیز را در سایه توطئه مي‌بیند چرا که باور نمي‌کنیم مي‌شود مردم به کف خیابان‌ها بیایند و ضد کودتا عمل کنند و فکر مي‌کنیم همیشه این دست‌های پنهان هستند که پیروز هستند مردم که نمي‌توانند جلوی کودتا را بگیرند . مردم در این نوع تحلیل‌ها همیشه بازیچه و بازنده نهایی هستند و آدم‌های قدرت طلبی مانند اردوغان نیز همیشه پیروز میدان هستند!!

وی تاکید کرد: البته معمولا پشت رویداد‌ها دست‌های پنهانی هم هستند اما مهم این است که یک تحلیلگر بتواند این دست‌های پنهانی را بدرستی کشف کند نه خودش دچار توهم شود و دیگران را به توهم بی اندازد. کسی منکر سیاست‌های پشت پرده برای پدیده‌های سیاسی نیست اما اینکه همیشه ما این دست‌های پنهانی را به ساده ترین شکل با تئوری توطئه توجیه مي‌کنیم این اشکال دارد وگرنه معلوم است برای انجام کودتا باید فعالیت‌های پنهانی انجام شده باشد اما اینها چه کسانی بودند به کجا وابسته بودند اهدافشان چه بود؟ نتایج اعمال آنها چه خواهد بود؟ تحلیلگر باید دنبال پاسخ یابی دقیق به چنین پرسش‌های اساسی باشد نه انکه فوری بگوید کار خود اردوغان و دار و دسته اش در ارتش است.

بهشتی پور در پایان افزود: حتی اگر این سناریو را هم مطرح مي‌کنیم که کار خود اردوغان است باید استدلال‌های روشن عقلی و یا فکت‌های غیر قابل تردید ارائه کنیم تا همه روشن شوند. اگر به عنوان یک احتمال یا سناریو مطرح شود بعد دقیقا حلاجی شود نه تنها عیبی ندارد بلکه خیلی هم خوب است و به همه جانبه نگری تحلیلی کمک مي‌کند .