مشروح مصاحبه رييس‌جمهور با واشنگتن‌پست

مجري: جناب آقاي رييس جمهور اجازه دهيد از شما به عنوان مذاکره کننده ارشد سابق پرونده هسته‌اي، بخواهم برخي مواردي را که امروز در جمع مسئولان رسانه‌هاي آمريکايي بيان کرديد، بيشتر براي من توضيح دهيد، شما براي مثال صحبت از شفافيت کامل کرديد، آيا شفافيت واقعا کامل خواهد بود؟ منظور شما اين بوده براي مثال معناي آن اين است که ايران به پروتکل الحاقي هم بپيوندد؟ آيا منظور اين است که بازرس هاي آژانس بتوانند به اين سايت‌هايي که گفته مي‌شود ابعاد احتمالي نظامي هم دارند و در عين حال هسته‌اي هم هستند، دسترسي پيدا کنند؟

روحاني: اصولا حل و فصل مسايل هسته‌اي جزو وظايف دولت هاست. استراتژي کلي همان است که رهبري نظام هم بر آن نظر دارد. من به دليل اينکه در مساله هسته‌اي سالها خودم مسئول مذاکرات بودم، به اين چارچوب ها‌ آشنا هستم. بنابراين در چارچوب آن سياست کلي، دولت کاملا توانمند است که مذاکرات هسته اي را تا نهايت پيش ببرد. من هم مسئوليت مذاکرات در اين زمينه را به وزارت خارجه واگذار کردم.

شما مي دانيد که از سال 2003 تا 2005 عملاً پروتکل الحاقي در ايران اجرا مي‌شده و به دليل اينکه پرونده به شوراي امنيت رفت، مجلس شوراي اسلامي جلوي اجراي پروتکل را گرفت. به اعتقاد من اشتباه غرب از همين نقطه شروع شد؛ چون دليل اينکه اينها تصميم گرفتند پرونده را به شوراي امنيت در سال 2005 ببرند، اين بود که ايران فعاليت در کارخانه اصفهان را شروع کرده بود، اصفهان مرکز U.C.F‌ است که کيک زرد تبديل مي شود به U.F.six. مرکز اصفهان از روز اول تحت نظارت آژانس بود، حتي از زماني که ساختمانش ساخته مي‌شد و خودِ آژانس اعلام کرده بود که در مرکز U.C.F اصفهان هيچ گونه تخلفي صورت نگرفته است.

مي خواستم براي شما توضيح دهم که مشکل عدم اجراي پروتکل که ايران از سال 2003 اجرا مي‌کرد و علت اينکه متوقف شد، اشتباهي بود که غرب براي ارجاع پرونده به شوراي امنيت سازمان ملل کرد. علتي هم که ارجاع کرد به خاطر راه اندازي اصفهان بود، خواستم بگويم از نظر آژانس در اصفهان هيچ گونه تخلفي صورت نگرفته بود و بنابراين اين ارجاع اشتباه بود و آن باعث شد که پروتکل، اجرايش متوقف شود. حتي نسبت به ابعاد مطالعات ادعايي که شما مطرح کرديد بين سال 2003 تا 2005، آژانس حتي به مراکز نظامي که مي‌خواست دسترسي پيدا کند، ما اجازه دسترسي داديم.

در واقع سوال اصلي در ايران اين است که اگر واقعا آژانس يا غرب دنبال روشن شدن مسايل بوده چرا هر مقدار که ايران شفافيت نشان داد آنها عکس العمل مناسب نشان ندادند؟ در واقع يک سوال اساسي اين هست که آيا مساله هسته‌اي يک بهانه است، يا واقعا در زمينه مساله هسته‌اي سوال وجود دارد؟ عده اي معتقدند که اين يک بهانه است پس همکاري خاصيتي ندارد. ما اميدواريم در مذاکرات 1+5، اعضاي 1+5 نشان دهند که مساله هسته‌اي يک بهانه نيست، واقعا سوال منطقي وجود دارد. اگر واقعا دومي باشد به راحتي مساله قابل حل و فصل است.

مجري: پس براي اينکه من درست متوجه شوم از بيانات شما، آيا منظور اين است که اگر اينها با اين قدم جلو بيايند آن فعاليت‌هايي که ايران قبلا انجام داده با شفافيت و حاضر شد انجام بدهد و شما فرموديد سال 2003 تا 2005 با توجه به اينکه ايران حق غني سازي اش شناخته شود، ايران حاضر است آن کارها را انجام بدهد؟
دکتر روحاني: اول بايد غرب برگردد به سال 2003، بعد آنوقت ما مي توانيم راجع به سال 2003 صحبت کنيم. چون بحث ارجاع پرونده به شوراي امنيت سازمان ملل و بحث تحريم مطرح است، بحث تحريم يک جانبه مطرح است، يعني غرب قدمهاي غيرقانوني زيادي برداشته. اولين سوال اين است که آيا غرب برمي‌گردد به سال 2003؟ من بخواهم به طور خلاصه بگويم اگر غرب به همه حقوق قانوني ايران اذعان کند و آن را بپذيرد، از جمله غني سازي در خاک ايران، به اعتقاد من شفاف سازي در چارچوب مقررات بين‌المللي از طرف ايران مشکلي نخواهد بود.

مجري: آقاي رييس جمهور اجازه بدهيد سوال ديگري بپرسم در خصوص اختيارات جنابعالي، آيا اختيارات جنابعالي در خصوص مذاکره در مورد مسايل غير هسته‌اي هم هست؟ براي مثال، مساله آينده سياسي سوريه. اگر ايران به مذاکرات ژنو 2، به کنفرانس مربوطه دعوت شود، آيا شما اختيار داريد به اين دعوت پاسخ مثبت بدهيد؟ سوال من اين است که آيا رهبر در ايران بايد اول اختيارات را به شما تفويض کند، بعد شما بتوانيد کارها را انجام بدهيد؟
روحاني: رييس‌جمهور همه اختيارات لازم براي مذاکرات در زمينه منافع ملي و امنيت ملي کشور را دارد. هر گونه همکاري بين المللي که تشخيص دهيم به حل و فصل مساله سوريه و از جمله توقف جنگ داخلي و حاکميت نظر مردم در آينده سوريه، ايران حتما فعال خواهد بود. در هر مذاکراتي از جمله «ژنو 2» اگر بدون پيش شرط باشد، ايران حضور خواهد داشت.

مجري: بگذاريد از شما درخواست کنم از آنجايي که کشور شما هم قرباني استفاده از سلاح شيميايي بوده ايد به اين سوال به واضح‌ترين شکلي که مي‌توانيد پاسخ دهيد، گزارش بازرسان سازمان ملل نشان مي‌دهد از جايي که راکت‌ها شليک شده براي بيشتر ناظرين شکي باقي نگذاشتند که اين‌ها به وسيله دولت سوريه استفاده شده، دولت رييس جمهور بشار اسد. قضاوت شما چيست؟ احساس شما در مورد استفاده از سلاح‌هاي شيميايي چيست؟
روحاني: ببينيد در مساله سوريه آنچه که الان مسلم است اين است که سلاح شيميايي به کار رفته، آن چيزي که مشخص نيست اين است که چه کسي يا چه گروهي اين سلاح را به کار برده است؟ کاربرد اين سلاح را از طرف هر کسي باشد محکوم مي کنيم چون ما قرباني اين سلاح هستيم و خوشحاليم از اينکه دولت سوريه به کنوانسيون منع سلاح هاي شيميايي CWC پيوست.

سوال: مي‌خواهم موضوع صحبت را به اين شانس بزرگي که براي کشور شما و کشور من و براي جهان به وجود آمده و من فکر مي‌کنم يک پيچ تاريخي براي تاريخ جهان معاصر است، معطوف کنم. مي‌خواهم از شما در مورد پروسه عادي‌سازي روابط بين دو کشور براساس منافع مشترک و احترام متقابل بپرسم. يک نقطه آغاز مي‌تواند حضور رسمي ديپلماتيک باشد با سفارت‌ها بتوانند، فعاليت کنند تا تجارت به صورت عادي بتواند شکل بگيرد. آيا اين چيزي است که دوست داريد ببينيد و آيا اجازه انجام اين کار را داريد؟
روحاني: ببينيد اصلِ اينکه بين ايران و ايالات متحده بايد تنش‌ها کاهش يابد از ديد اين دولت کار درست و مثبتي است. مي‌دانيد که بي اعتمادي هاي بسيار زيادي بين دو دولت وجود دارد، از ديد جمهوري اسلامي ايران و مردم ايران، دولت آمريکا سياست هايش نسبت به کل منطقه ما و از جمله ايران اشتباه بوده است، اما در عين حال ما بايد نگاه‌مان به آينده باشد. اولين قدم اين است که ما بتوانيم اين اعتماد را از نو بسازيم، من از مجموع پيامها و نامه‌هايي که بين من و آقاي اوباما تبادل شده به اين نقطه نظر رسيدم که ما بايد از يک نقطه آغاز کنيم و من فکر مي کنم نقطه آغاز، موضوع هسته‌اي ايران است. اگر ما در مذاکرات‌مان نسبت به بحث هسته‌اي ايران در يک زمان کوتاه معقول به نتيجه نهايي برسيم، راه براي مذاکره در ساير زمينه ها باز خواهد شد. بنابراين پيشنهادم اين است که دو طرف همه‌ انرژي ديپلماتيک‌ و مذاکراتي شان را براي حل و فصل اين مساله بگذارند. تصميم دولت من اين است که بعد از حل و فصل مساله هسته‌اي راجع به ساير موضوعاتي که مورد علاقه دو طرف است، گفتگوها را ادامه دهيم.

مجري: در واشنگتن گفته مي‌شود که شما و دولت شما مي‌خواهيد سريع حرکت کنيد. همانطوري که همين الان گفتيد. در يک بازه زماني معقول پرونده هسته‌اي تعيين تکليف شود و من پيش‌بيني‌هايي شنيده‌ام که اين مي‌تواند چند ماه باشد و ما بايد حتي به آخر سال هم براي دستيابي به اين نتيجه اميدوار باشيم. آيا اين [درست] است؟
دکتر روحاني: هر چه زودتر بهتر، هر چه زمان کوتاه تر باشد به نفع دو طرف است، اگر اين زمان سه ماه باشد، اولويت ماست، اگر اين زمان 6 ماه باشد، باز هم خوب است، بحث ماههاست، بحث سالها نيست.

مجري: و فقط آن موقع سوال بازگشايي سفارت‌ها متناسب خواهد بود؟
روحاني: همه چيز بعد از حل مسايل مهم بين دو طرف امکان‌پذير است، هيچ چيز امکان‌ناپذير نيست. باز هم تکرار مي کنم، آن، بناي اعتماد است که بسيار مهم است.

مجري: اين براي من و ديگران واضح و روشن است. من مي‌خواهم در مورد موضوعي که در دوره تبليغات شما پيش کشيده شد، بپرسم و آن موضوع امنيتي کردن فضاي سياسي ايران است، من برايم جالب بود که رهبري يک هفته پيش گفت نيازي نيست سپاه پاسداران در مسائل سياسي کار پاسداري انجام دهد. به بيان ديگر بايد مرزهايي باشد. دولت شما چطور مي‌خواهد کم کند يا جلوگيري کند از امنيتي شدن فضاي سياسي در ايران؟
روحاني: کاملا درست است، يکي از برنامه هاي دولت و قول هاي دولت به مردم اين بوده که فضاي جامعه را کاملا فضاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي کند به جاي امنيتي. نسبت به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي که شما اشاره کرديد، مي دانيد که اين نهاد، نهاد بسيار مهمي است. سپاه پاسداران همان نهادي است که در جنگ 8 ساله نقش بسيار زيادي براي پيروزي ملت ايران داشت. بحث اصلي اين است که سپاه پاسداران بايد مسايل سياسي را به خوبي بداند و تجزيه و تحليل کند، اما در گروههاي سياسي و در دسته بندي هاي سياسي و تشکل هاي سياسي حضور نداشته باشد. در اين زمينه مقام معظم رهبري نظرشان را بيان کردند و دولت هم همان نظر را دارد.

مجري: رييس جمهور اوباما روشن کرد که اميدوار است با شما دست بدهد و چند کلمه رد و بدل کند که اتفاق نيافتاد. من حس مي‌کنم که شما فکر مي‌کنيد هنوز وقت آن نرسيده است. وقتي که وقت آن شده باشد يا اگر شما ديروز او را ديده بوديد چه مي‌گفتيد؟
روحاني: به هر حال که اين مساله پيش نيامد و اگر پيش آمد، آنوقت حرفهايش هم همان زمان زده خواهد شد. به هر حال اگر به هم مي رسيديم و دست مي‌داديم، بيشتر از اميدها و آينده صحبت مي کرديم و اينکه ما بايد به منافع دو ملت فکر کنيم و نبايد به گروههاي فشار اجازه داده شود اين روند را تخريب کنند.

مجري: متشکرم جناب رييس‌جمهور. از ملاقات شما لذت بردم و اميدوارم بزودي دوباره شما را ببينم.
روحاني: خيلي متشکرم.