دغدغه‌هایی برای «امکان مینا»
این فیلمساز همراه با فرهاد توحیدی نویسنده فیلمنامه «امکان مینا» و منوچهر محمدی تهیه‌کننده این فیلم در نشستی به بهانه‌ی اکران فیلم‌شان، نکاتی را درباره وضعیت تبلیغات سینما مطرح کردند.
منوچهر محمدی در پاسخ به اینکه مردم را چگونه به تماشای «امکان مینا» دعوت می‌کند؟گفت: جمع زیادی برای ساخت این فیلم زحمت کشیده‌اند تا اثر آبرومندی تولید شود. آرزو دارم مخاطبان این اثر آبرومند را ببینند و حتی اگر خوششان نیامد، نظرشان را به ما منتقل کنند.
منوچهر محمدی: مشکلی که محصول ملی درگیر آن است
این تهیه‌کننده سینما درباره وضعیت تبلیغات «امکان مینا» خاطرنشان کرد: وضعیت نامطلوب اطلاع رسانی نه تنها مشکل فیلم ما بلکه مشکل همه حوزه‌هایی است که محصول ملی تولید می‌کنند. دستگاه‌ها تا مرحله تولید محصول کار می‌کنند اما بعد از آن خلا وجود دارد و این مشکل در حوزه سینما خیلی شدیدتر است چون اعمال سلیقه‌ها و محدودیت‌ها خیلی بالاتر می‌رود.
محمدی اضافه کرد: یک فیلم 100 دقیقه‌ای که برای ساخت و اکران مجوزهای گوناگونی دریافت کرده است، برای یک تیزر چند ثانیه‌ای دچار مشکل می‌شود، در حالی که فیلمی است که در جشنواره فجر به نمایش درآمده است و در 9 رشته نامزد دریافت جایزه شده و در نهایت مجوز اکران عمومی هم گرفته است اما اینکه چطور با این فیلم‌ها این گونه برخورد می‌شود، جای سوال دارد؟!
رسانه ملی تمام قد پای محصول فرهنگی بایستد
این تهیه‌کننده با اشاره به روند ارایه این فیلم برای دریافت تیزر تلویزیونی یادآور شد: از اردیبهشت ماه این پروسه آغاز شد؛ فیلم را به تلویزیون ارایه دادیم و شروع کردیم به ارایه مجوزهای لازم برای تیزر تا اینکه 4 روز بعد از اکران فیلم، اولین تیزرهای ما پخش شد!
محمدی با تاکید بر اینکه وظیفه رسانه ملی است که تمام قد پای محصول ملی بایستد، ادامه داد: بویژه وقتی پای کالای فرهنگی در میان باشد، این وظیفه سنگین‌تر است.
نگاه بخشی‌نگر تلویزیون نسبت به سینما
او از شیوه برخورد تلویزیون با وزارت ارشاد ابراز تاسف کرد و گفت: در تلویزیون نوعی نگاه بخشی نگر نسبت به سینما وجود دارد و آن را جزو حیطه وزارت ارشاد می‌بینند. به همین دلیل شما وارد فرآیند پیچیده‌ای می‌شوید که در مورد جزییات آن خیلی هم قدرت اختیار ندارید.
محمدی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در صدا و سیما کمتر برنامه جذابی می‌بینیم چون به دلیل مشکلات مالی حجم تولیدات جذاب تلویزیون کمتر شده است. از طرف دیگر رسانه‌های مکتوب هم خیلی طرفدار ندارند و در این شرایط فقط فضای مجازی می‌ماند و از آنجا که مخاطب در این فضا هم گزینه‌ها و مشغله‌های گوناگونی دارد، این میزان برای تبلیغ و اطلاع رسانی یک فیلم اندک است.ضمن اینکه خود ما به دلیل هزینه‌های بالای تبلیغات میدانی، از آن بی بهره‌ایم.
این تهیه کننده در پاسخ به این پرسش که حضور بنیاد سینمایی فارابی در بخش تبلیغات فیلم تاثیرگذار نبوده است؟ توضیح داد: فرقی نمی‌کند چون نگاه بخشی‌نگری که میان صدا و سیما و وزارت ارشاد هست، مسایلی با هم دارند و این بدان معناست که برای فیلم فارابی امتیاز ویژه‌ای قائل نمی‌شوند.
فرهاد توحیدی نویسنده فیلمنامه «امکان مینا» نیز با اشاره به وضعیت تبلیغات فیلم‌ها،گفت: دوست داریم سینما را هنر صنعت بدانیم اما متاسفانه عملا در کشور ما چنین نیست. از سوی دیگر تلاش می‌شود حوزه صنعت به بخش خصوصی واگذار شود اما علی‌رغم شعارهایی که سر داده می‌شود، هنوز بخش خصوصی بسترهای لازم را برای صنعتی شدن سینما ندارد و نمی‌تواند صنعت سینما را به رسمیت بشناسد.
وی ادامه داد: وقتی به عنوان سینماگر برای دریافت وام به بنگاه‌ها اقتصادی یا بانکها مراجعه می‌کنیم، با ما به عنوان بخش صنعتی برخورد نمی‌کنند. توحیدی خاطرنشان کرد:پشتوانه یک کالا یعنی قیمت تمام شده ، ارزش افزوده، تن دادن به بازار عرضه و تقاضا ، پسند تماشاگر ، آزادی تبلیغات، باز بودن فضا برای عرضه بهتر کالا اینها پشتوانه کالاست که در اینجا صحبت از کالای فرهنگی است.
این فیلمنامه نویس در ادامه با ابراز تاسف از برخی اعمال سلیقه‌ها در فرآیند تولید یک کالای فرهنگی افزود: از زمان شروع پروژه عوامل گروه درگیر انواع ملاحظاتی می‌شوند که باعث می‌شود، محصول نهایی مطابق سلیقه‌شان نباشد. اما آیا در فرآیند تولید یک کارخانه فولاد کسی می‌تواند مداخله کند؟! و این وضعیت در کالای فرهنگی جز از اینجا ناشی می شود که دولت قدر قدرت است و هشتاد درصد اقتصاد را در اختیار دارد و خود را مجاز می‌داند صنعت سینما را کنترل کند.
بستری برای صنعتی شدن سینما وجود ندارد
نویسنده فیلمنامه‌های «شهر موش‌ها » و «مرد عوضی» اضافه کرد: در این وضعیت بستری برای صنعتی شدن سینما وجود ندارد و تبعاتش این است که شکل عرضه کالای فرهنگی عملا منتفی است بنابراین صدا و سیما یک بنگاه انحصاری است و انحصار در هر جایی فساد می‌آورد. از کسی هم پنهان نیست که صدا و سیمای ما یک رسانه ورشکسته است و عملا می‌کوشد رقبایش را با ابزارهای غیر متعارف عقب براند. این رسانه دیگر رسانه مرجع نیست؛ نه در اطلاع رسانی نه در حوزه سرگرمی و محصولات جذاب نمایشی. حتی از زاویه امنیت ملی هم این سازمان به امنیت ملی ما ضربه می‌زند چون مردم را به دیگر کانالها و شبکه‌ها سوق می‌دهد.
توحیدی با اشاره به عنوان "رسانه ملی" ادامه داد: هر کالایی به اعتبار مجوزهایی که دارد باید از رسانه ملی که با پول مردم اداره می‌شود، سهمی داشته باشد ولی موقعیت انحصاری تلویزیون باعث برخوردهای گزینشی شده و وقتی کانالهای دیگر از طرق مختلف فیلم‌ها را تبلیغ می‌کنند، تهیه‌کنندگان که در حوزه تولید کالای فرهنگی فعال هستند به دادگاه فراخوانده می‌شوند، در این وضعیت تنها راه نجات این کشور میدان دادن به بخش خصوصی است که دغدغه ملی دارد.
کمال تبریزی کارگردان فیلم «امکان مینا» هم در ادامه با اشاره به وضعیت تبلیغات گفت: عرضه یک محصول به اندازه ساختش و حتی چه بسا بیش از آن نیازمند تخصص است، همچنان که اگر یکی از بخش‌های ساخت فیلم بدرستی طی نشود، نتیجه نهایی مطلوب نخواهد بود بنابراین عرضه یک محصول فرهنگی هم نیازمند تخصص و نوعی فعالیت اقتصادی است.
در مرحله‌ی پخش فیلم به اندازه تولید تبحر نداریم
وی ادامه داد: در بحث تولید فیلم، ساز و کارهای خود را پیدا کرده‌ایم. هر فیلمی با هدف گیری مخاطبان خاصی تولید می‌شود اما متاسفانه در مرحله پخش فیلم به اندازه‌ای که در ساخت آن تبحر پیدا کرده‌ایم، توانمند نشده‌ایم.
کارگردان «طعم شیرین خیال» یادآور شد: سالها پیش هم گفتم ما عادت کرده‌ایم برای تبلیغ هر فیلمی بدون توجه به نوع مخاطب آن یکسری کارهای روتین انجام دهیم مانند تیزرهای کوتاه، چند گفتگوی مطبوعاتی، بیلبورد و ... درحالیکه تبلیغات هر فیلم بسته به گروه مخاطبان هدف آن، سازو کارهای خود را دارد.
این فیلمساز با اشاره به تاثیر پخش‌کننده‌های جهانی در عرضه بین‌المللی یک فیلم افزود: بزرگترین مشکلی که جلوی صنعتی شدن سینما را گرفته، بحث عرضه آن است چون در دیگر بخش‌ها مشکلی نداریم. در این وضعیت یا خود فیلم باید قدرت عجیبی در جذب محاطب داشته باشد و بتواند با تبلیغات دهن به دهن راه خود را باز کند که همه فیلم‌ها چنین نیستند یا اینکه با تبلیغات وفادارانه و راستگویانه و شناسایی درست گروه مخاطب فیلم،محصول خود را برای آنها تبلیغ کنیم.
به اعتقاد تبریزی؛ «امکان مینا» اگر برای طبقه نخبه بدرستی تبلیغ شود این گروه با دیدن فیلم، می‌توانند گروه های دیگر را به دیدن آن فراخوانند. این فیلمساز خاطرنشان کرد: سازو کار تبلیغ باید از نقطه شروع فیلم آغاز شود نه یک هفته قبل از اکران. به این معنا که اکران فیلم باید با موج شروع شود و گروه مخاطبان منتظر اکران آن باشند اما چنین چیزی اتفاق نمی‌افتد.
سلیقه مخاطب را در نظر نمی‌گیریم
او اضافه کرد: اگر تبلیغات درستی داشته باشیم، هرفیلمی تماشاگر خود را دارد چون هر فیلمی برای گروهی از تماشاگران جذابیت دارد ما آنچه در این میان گم شده، درن ظر گرفتن سلیقه مخاطب است.
تبریزی با تاکید بر ضرورت توجه به مقوله مخاطب شانسی در سینما افزود: از زمان نگاش فیلمنامه می توان گروه مخاطبان آن را شناسایی کرد اما در حال حاضر مخاطب شناسی به شکل ضعیفی در گروه هنر و تجربه رخ می‌دهد اما اگر در برخود با هر فیلمی به شکل درستی انجام شود، هر فیلم فروش قابل قبولی خواهد داشت.
وی در تعریف گروه مخاطبان «امکان مینا» گفت: در وهله اول کسانی که گرایش‌های سیاسی، مطالعات تاریخی یا دیدگاه‌های اجتماعی دارند و معتقدم اگر مجموعه دانشجویان علوم سیاسی، علوم اجتماعی، حقوق و ...اگر از اکران فیلم با خبر شوند، می‌توانند تماشاگر آن باشند اما اطمینان دارم در دانشگاه‌های ما چنین اطلاع رسانی صورت نگرفته است و معتقدم مخاطبانی که می‌خواهند فیلمهای سرگرم کننده ببینند یا نیازی به تفکر ندارند، از این فیلم لذت نمی‌برند.
تبریزی با اشاره جمعیت 70 تا 80 میلیونی کشور افزود: هر فیلمی که بتواند 1 میلیون تماشاگر داشته باشد، به فیلمی پر فروش تبدیل می شود آیا در میان جمعیت 80 میلیونی کل کشور نمی‌توان 1 میلیون مخاطب را جذب کرد؟! متاسفانه چنین تخصصی در سینما نداریم در حالیکه مخاطب شناسی یک امر کاملا تخصصی است.
