گزارشی از رکود گردشگری در مشهد

اگر چه مشهد شهری زیارتی است اما در طول تاریخ در کنار وجه مذهبی، برای بسیاری از مسافران جاذبه‌های توریستی و تاریخی هم داشته است. اما مدتی است اقتصاد و گردشگری این شهر تحت تاثیر مسائل حاشیه‌ای قرار گرفته است. از جمله این که برخی از مسئولان این شهر فقط بر روی جاذبه زیارتی مشهد تاکید دارند و با هرگونه جاذبه توریستی که به مذاق آنها خوش نیاید، مخالفت می کنند تا جایی که اعلام کرده‌اند "هر که وضع موجود را نمی پسندد باید از شهر برود."

مطابق با عرف شهرهای ایران، مغازه‌ها و واحدهای تجاری که در مهم‌ترین بخش شهرها قرار دارند، همواره جزو گرانترین واحدهای تجاری هستند. این عرف در مشهد، شامل مغازه‌های اطراف حرم امام رضا (ع) است.

ثابت ماندن اجاره ها
خیابان‌های طبرسی، امام رضا، نواب صفوی و شیرازی به حرم ختم می شوند. به هر میزان که واحدهای تجاری و خدماتی به حرم نزدیک‌تر باشند، قیمت اجاره آنها نیز گران‌تر است. درحالی که هر سال شاهد افزایش قیمت در تمامی حوزه ها هستیم اما در شهر مشهد نزدیک به سه سال است که اجاره بهای واحدهای تجاری نزدیک حرم افزایش محسوسی نداشته و حتی برخی مغازه‌ها در خیابان خسروی رو به روی باب الجواد، کرکره خود را پایین کشیده اند. امری که بیان‌گر گسترش رکود در این شهر است.

هزینه های بالای اقامتی
یکی از مغازه داران نزدیک حرم مهم‌ترین علت رکود در چند سال اخیر را بالا رفتن هزینه‌های اقامت در مشهد بیان می کند. وی معتقد است: مهم‌ترین هزینه زائران، هزینه اقامت است که هر چقدر بالاتر برود زائر مجبور است از سایر هزینه‌های خود کم کند.

احسان کاظمی تاکید می کند: اکنون قیمت هتل‌ها در این شهر از 50 هزار تومان تا یک میلیون پانصد هزار تومان متغیر است و خانه‌های مسکونی نیز از 100 هزار تومان به بالا به زائرین اجاره داده می‌شود. همین عامل سبب شده که مدت اقامت زائرین در مشهد به حداقل برسد.

او کاهش ورود مسافران خارجی به خصوص شیعیان مقیم حاشیه خلیح فارس را در بیشتر شدن رکود کاملا تاثیرگذار می داند، چرا که حجم قابل توجهی از نقدینگی شهر مشهد ناشی از هزینه‌هایی بود که زائرین خارجی متقبل می‌شدند.

سهامداران چندین هتل در مشهد با تائید ضمنی این اظهارات، عدم انگیزه مردم برای خرج کردن و کاهش قدرت اقتصادی را از دیگر عوامل دخیل در رکود می دانند.

سهم بالای زائران خارجی از گردشگری مشهد
مقیمیان که در حوزه خدمات مصرفی هتل‌ها فعال است، در این رابطه می گوید: قطع رابطه با عربستان سعودی ضربه زیادی به گردشگری این شهر وارد کرد. زائران عربستانی علاوه بر هزینه‌های زیادی که در شهر انجام می‌دادند همواره به دنبال بهترین کیفیت بودند. بر همین اساس بود که یکی از تجار سعودی چهار هتل لوکس را به صورت سالیانه اجاره کرد. اما اکنون با بحرانی شدن روابط ایران و عربستان و جریمه‌های نقدی که دولت عربستان برای سفر به ایران وضع کرده است و تبعیت دولت‌های کویت و بحرین از این موضوع، سبب شده که رکود شدت پیدا کند.

او در مورد قیمت هتل‌ها در شهر مشهد اظهار داشت: علی رغم صحبتهایی که مطرح شده قیمت هتل‌های سه ستاره و چهار ستاره در این شهر 20 تا 30 درصد پایین‌تر از شهرهایی همچون اصفهان ،شیراز و تهران است.

وی در مورد کاهش فعالیت صنف خود می گوید: با توجه به افزایش قیمت‌ آب، برق و دستمزد، هتل‌ها سعی در صرفه جویی دارند. علاوه بر آن کاهش زائر نیز سبب شده که تعداد افرادی که در این مراکز اقامتی کار می کنند به شدت کاهش پیدا کند و بسیاری از هتل‌ها مجبور به تعدیل نیرو شدند. به طور کلی نسبت به دو سال گذشته ما شاهد کاهش 50 درصدی فعالیت‌های خدماتی هتل‌ها بودیم.

تخفیف 50 درصدی هتل ها به خاطر رکود
رئیس اتحادیه هتل داران مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره با کاهش زائرین می‌گوید: علاوه بر کاهش زائرین، مدت اقامت و قدرت خرید نیز کاهش شدیدی داشته و همین مسئله باعث رکود در تمامی حوزه‌های تجاری و اقتصادی استان شده است.

قانعی تصریح کرد: در مشهد قیمت هتل‌ها 30 درصد از سایر شهرهای کشور ارزان‌تر است و اکنون نیز که فصل مسافرت است باز هم برخی از مراکز اقامتی ما تا 50 درصد تخفیف به مشتریان دادند تا بلکه بتوانند با جذب مسافر، هزینه‌های خود را پوشش دهند.

اجاره 10 هتل لوکس توسط بحرین و عربستان
وی با اشاره به مسافران خارجی گفت: تا قبل از خراب شدن رابطه ما با کشورهای حوزه خلیج فارس، شهر مشهد سالانه پذیرای بیش از یک و نیم میلیون مسافر عربی بود. به طوری که تاجران بحرینی و سعودی بیش از 10 هتل 4 و 5 ستاره را به صورت سالیانه اجاره کرده بودند. از طرف دیگر مدت اقامت این مسافران همگی بیش از یک هفته بود و همین امر سبب گردش بالای نقدینگی در شهر می‌شد. حمله به کنسولگری عربستان در مشهد و سفارت این کشور در تهران سبب شد که به فعالیت گردشگری و اقتصادی در مشهد شوک وارد شود.

کاهش 80 درصدی زائران خارجی و 20 درصدی داخلی
قانعی ادامه داد: علاوه بر کاهش 80 درصدی زائران خارجی در این مدت ما شاهد کاهش 20 درصدی زائران ایرانی بوده‌ایم که همین امر سبب شده اشتغال در این شهر به میزان 50 درصد کاهش پیدا کند.

هتل‌هایی که نیمه‌تمام رها شده‌اند
بنا بر این گزارش، در حالی که مهم‌ترین دغدغه برخی مسئولان شهر مشهد برگزار نشدن کنسرت در این شهر است بیکاری و رکود، باعث شده بسیاری از پروژه‌های گردشگری و هتل سازی در این شهر نیمه کاره رها شوند و آنهایی که مشغول به فعالیت در این حوزه هستند دغدغه بازپرداخت وام‌های ساخت هتل را داشته باشند.