اپیدمی مرگ در میان کارگران
بهنام ميرزاخاني، کارگر آتش‌نشان، فقط 26 سال داشت که در حريق و آوار ساختمان فرسوده پلاسکو با 65 درصد سوختگي بر اثر شدت جراحات، پس از يک روز در کماماندن کشته شد. او و 15 آتش‌نشان ديگر ازجمله 60 کارگري بودند که بنابر خبرهاي منتشرشده از حوادث کار در فاصله 30 آذر تا 9 اسفند 95، جانشان را از دست داده‌اند. آن‌چنان که اخبار حوادث کارگري نشان مي‌دهد، در فاصله 30 آذر تا 9 اسفند ۹۵، بيش از ۶۰ کارگر در حين کار، جانشان را از دست داده‌اند.
اخبار حوادث کارگري ايلنا نشان مي‌دهد، در ماه‌هاي منتهي به آغاز بهار و عيد نوروز، حداقل ۶۰ خانواده در غم ازدست‌دادن يکي از اعضايشان که در اثر حادثه کار از بين رفته، به سوگ نشسته‌اند؛ آماري تکان‌دهنده که نشان‌دهنده عدم نظارت بر مقررات ايمني و بهداشت کار در کشور است.
حوادث ساختماني همچنان در صدر اخبار حوادث کار
در ميان آمار و گزارش‌هايي که هر چند ماه يک‌بار يا به صورت سالانه از سوي وزارت کار يا سازمان پزشکي قانوني يا نهادهاي ديگر از ميزان حوادث کار منتشر مي‌شوند، آمار حوادثي که در خبرگزاري کار ايران ثبت و ضبط مي‌شود نيز قابل‌توجه است. اگرچه بسياري از خبرهاي حوادث کار به دليل محدوديت‌هاي کار خبري، هرگز راهي به اين خبرگزاري پيدا نمي‌کنند اما با يک بررسي کلي مي‌توان هر ماهه به رقم قابل‌ملاحظه‌اي از حوادث کار که در خبرها منتشر مي‌شود، دست يافت که نشان‌دهنده وضعيت نامطلوب ايمني و بهداشت کار در مشاغل مختلف است.
نگاهي به خبرهاي منتشرشده درباره حوادث کار که در فاصله 30 آذر تا 9 اسفند 95 در ايلنا منتشر شده، نشان مي‌دهد پراکندگي حوادث کار منجر به فوت، تنها منحصر به يک شغل خاص نمي‌شود، با اين همه، همچنان تعداد کارگران ساختماني که دچار حوادث منجر به مرگ در کار شده‌اند، نسبت به سايرين بيشتر است. گازگرفتگي، ريزش ديواره کارگاه ساختماني، سقوط در چاهک آسانسور و ريزش ديواره محل گودبرداري ساختمان ازجمله حوادث کاري بود که در دو ماهه گذشته، منجر به مرگ تعدادي از کارگران حادثه‌ديده شده است.
دي‌ماه پرحادثه براي کارگران
در جدولي که مجموع حوادث کار سه ماهه اخير تهيه شده، زمان وقوع (نه زمان انتشار خبر آن) و علت وقوع هر حادثه منجر به کشته‌شدن کارگر ثبت شده است. مروري بر اين اخبار نشان مي‌دهد، جامعه کارگري کشور، دي‌ماه حادثه‌خيزي را پشت سر گذاشته است. غير‌از حوادث کاري که در نتيجه آنها يک کارگر دچار سانحه شده، برخي از حوادث، تعداد بيشتري از کارگران را قرباني عدم رعايت موارد ايمني کرده است.
حوادث ساختماني و خفگي با گاز منوکسيدکربن در زمستان، بيشترين آمار مرگ‌و‌مير کارگر را دربرمي‌گيرد. درهمين‌ميان، کشته‌شدن سه کارگر در حادثه ريزش تونل انرژي تبريز که گفته مي‌شود در اثر سستي و نشست خاک رخ داده، يکي از چندين حادثه‌اي است که در دي‌ماه امسال رخ داد و مشابه آن در بهمن‌ماه در ارتباط با کارگران تونل متروی قم تکرار شد و جان دو کارگر ديگر را در حين عمليات حفاري اين تونل گرفت.
در کنار اين خبرها کشته‌شدن سه کارگر در شرکت حفاري نرگسي (نفت و گاز گچساران) بر اثر گازگرفتگي و خفگي حين تميزکردن و تعمير بخش‌هايي از لوله‌ها و تأسيسات چاه نرگسي نشان داد همچنان کارگران واحدهاي حفاري از نبود ايمني مطلوب در واحدهاي پيمانکاري رنج مي‌برند.
فاجعه کشته‌شدن 16 کارگر آتش‌نشان
اما دي‌ماه فقط براي کارگران حفاری و کارگران ساختماني، پرحادثه نبود. 16 کارگر آتش‌نشان در سي‌امين روز از دي‌ماه 95 در حادثه پلاسکو کشته شدند تا اين ماه به تلخي خاتمه يابد. 16 نفري که براي مهار آتش به ساختمان کهنه و فرسوده پلاسکو اعزام شده بودند تا عمليات اطفای حريق را انجام دهند، در اثر شدت آتش‌سوزي و ريزش اين ساختمان عظيم در حين عمليات امدادونجات، زير آوار ماندند و کشته شدند. حادثه پلاسکو علاوه‌بر آتش‌نشانان، جان چهار کارگر خدماتي، تأسيساتي و حتي تنها کارگر نگهبان اين ساختمان را هم گرفت. شايد يکي از فاجعه‌بار‌ترين حوادث کارگري در سال گذشته، کشته‌شدن اين تعداد کارگر در يک روز باشد؛ کارگراني که با فرض نه‌چندان قابل‌قبول دسترسي به تجهيزات پيشرفته آتش‌نشاني، به اذعان بسياري از کارشناسان حوزه ايمني و بهداشت کار همچنان در بحث آموزش نيروي انساني از سوي کارفرمايان با ضعف‌ها و مشکلاتي روبه‌رو هستند.
در کنار موارد مطرح‌شده بايد به برخي محدوديت‌هاي رسانه‌اي براي انتشار خبرهاي حوادث کار هم پرداخت که عدم شفافيت از سويي و عدم امکان دسترسي به منابع موثق براي اطلاع از جزئيات حادثه ناشي از نداشتن مرجع قابل اتکا براي پوشش‌دادن اخبار حوادث کار است. در کنار اين موارد هستند خبرهايي که به دلايلي از ليست خبرهاي اين خبرگزاري حذف مي‌شوند؛ نمونه‌اش کشته‌شدن يک کارگر در حادثه کار در فولادمبارکه اصفهان بود.
کشته‌شدن اين کارگر يکي از خبرهايي بود که به فاصله يک روز از انتشار آن از روي سايت خبرگزاري حذف شد. ماجرا از اين قرار بود که کارگر چهل‌وچند ساله و باسابقه فولادمبارکه اصفهان، در اثر پاشيدن ديگ مواد مذاب روي بدنش بر اثر شدت جراحات ناشي از سوختگي کشته مي‌شود؛ آن‌چنان که کارگران مي‌گويند، حادثه‌اي که به دليل عدم رعايت مسائل ايمني، جان اين کارگر باسابقه را گرفت، در کمين بسياري از کارگران صنعت فولاد نشسته است و نمي‌توان با حذف و عدم انتشار اخبار آن، واقعيت را ناديده گرفت.
افزايش 4,11 درصدي حوادث کار نسبت به سال گذشته
انتشار آمارها و گزارش‌ها درباره تعداد حوادث کار عمدتا در اختيار وزارت کار، پزشکي قانوني و سازمان آتش‌نشاني کشور است. بر‌اين‌اساس، آخرين گزارشي که سازمان پزشکي قانوني استان تهران ارائه کرده، نشان مي‌دهد در 10 ماه اول سال 1395، 303 مورد فوت ناشي از حوادث کار به مراکز پزشکي قانوني استان ارجاع شده که اين ميزان در مقايسه با مدت مشابه سال قبل که تعداد فوت ناشي از حوادث کار 272 نفر اعلام شده بود، 4, 11 درصد افزايش يافته است. پزشکي قانوني استان تهران، همچنين کل کشته‌‌شدگان ناشي از حوادث کار در 10 ماه اول سال را 298 نفر مرد و پنج نفر زن اعلام کرده است؛ آماري که مي‌تواند نشان‌دهنده ادامه‌دارشدن روند عدم نظارت بر عملکرد شرکت‌هاي خصوصي و پيمانکاري بر وضعيت ايمني و بهداشت کار در محيط‌هاي کارگاهي باشد.
