دستاوردهای اقتصادی نیمه تمام دولت

روزنامه بهار: ظاهرا آن چه در روزهای انتخابات اهمیتی ندارد برنامه است و  وعده‌های بزرگ و نشدنی سکه رایج کارزار انتخابات شده است.  از وعده‌های فضایی پنج و شش میلیون شغل تا افزایش یارانه نقدی و. . . در یک وضعیت نرمال قاعدتا نامزدهای انتخابات می‌بایست برنامه چهار ساله خود را برای عبور از بحران‌ها و مشکلات اقتصادی کشور ارائه دهند اما اکنون شاهد آن هستیم که نه تنها از برنامه خبری نیست بلکه کاندیداهایی که براساس آمارها و شاخص‌های رسمی از عملکرد و برنامه هایشان می‌گویند بیشتر مورد تخریب قرار می‌گیرند. حال که دیگر امیدی به ارائه برنامه چهار ساله از سوی نامزدهای محترم انتخابات ریاست جمهوری نیست پیشنهاد می‌شود که این آقایان حداقل برنامه یک ساله خود را در این زمینه‌ها ارائه دهند.
1ـ نرخ تورم
واقعیت آن است که مطابق آمارهای رسمی مراکز داخلی و نهادهای بین المللی دولت اعتدال در سه سال و نیم اخیر توانسته است نرخ تورم حدود چهل درصد روزهای آغاز به کارش را به کمتر از هشت درصد کاهش دهد. در سال 1396 به دو دلیل امکان افزایش نرخ تورم وجود دارد. دلیل اول تلاش دولت برای اتخاذ سیاست‌های انبساطی است و دومین علت رسیدن به پوسته سخت تورم. نامزدهایی که تمایل به حضور در ساختمان پاستور دارند خوب است برنامه‌های مدون خود را در این حوزه حداقل برای همین سالی که در آن قرار داریم به مردم ارائه دهند. کاندیداهای انتخابات96 به این پرسش پاسخ دهند که چگونه قرار است از خارج شدن منابع مالی از مسیر اصلی اش که باعث ایجاد تورمی افسار گسیخته می‌شود جلوگیری کنند و در درجه دوم سیاست‌های دولت اعتدال را در کاهش نرخ تورم حالا که به پوسته سخت آن رسیده‌ایم ادامه دهند؟
2ـ استمرار نرخ رشد اقتصادی
با نگاهی به تجارب گذشته در اقتصاد کشور شاهد آن هستیم که معمولا پس از هر سال که اقتصاد ملی نرخ رشد اقتصادی بالا را تجربه می‌کند شاهد کاهش نرخ رشد خواهیم بود. نرخ رشد اقتصادی سال 95 بنابر آمارهای ارائه شده از سوی مراکز داخلی و بین المللی بیشتر از هفت درصد بوده است. پرسش اساسی از نامزدهای انتخابات96 این است که دقیقا برای جلوگیری از کاهش نرخ رشد اقتصادی چه برنامه مشخصی را دارند؟ کاهش نرخ رشد اقتصادی به معنای تیر خلاص به تمامی تلاش‌ها برای افزایش فرصت‌های شغلی خواهد بود.
3ـ جذب سرمایه
برای عبور از بحران بیکاری، تثبیت و استمرار نرخ رشد اقتصادی و همچنین ایجاد رونق اقتصادی چاره‌ای جز جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی وجود ندارد. با هر نگاه و الگوی اقتصادی که وضعیت اقتصاد ایران را بنگریم نمی‌توانیم از اهمیت جذب سرمایه چشم پوشی کنیم. حقیقت آن است که اگر تمام مجموع سرمایه‌های داخلی کشور نیز وارد میدان شوند برای حل مشکلات اقتصادی کافی نیست و می‌بایست نقشه راه مشخصی برای جذب سرمایه‌های خارجی نیز در دست داشته باشیم. در دولت اعتدال شاهد آن بودیم که بزرگترین مانع بر سر راه این امر مهم که همان تحریم‌های مرتبط با پرونده هسته‌ای بوده است به وسیله برجام از میان برداشته شده است. حال با برداشته شدن این مانع پرسشی که می‌توان از رقبای دولت مستقر مطرح کرد این است که قرار است بر اساس چه برنامه‌ای از ظرفیت هایی که برجام در اختیار کشور قرار داده است استفاده کنند و در سال96 به چه میزان سرمایه خارجی جذب خواهند کرد؟
4ـ بحران بیکاری
با بررسی وضعیت اشتغال در کشور می‌توان به سادگی متوجه شد که به قول محمد خوش‌چهره، اقتصاددان، دولتی که پس از دولت احمدی نژاد قدرت را در دست گرفته یا عاشق است یا دیوانه. هنگامی که سیل عظیم بیکاران به علاوه تعداد تحصیل کردگان جویای کار را کنار هم قرار می‌دهیم و به خاطر می‌آوریم که عملکرد دولت وقت در سال‌های 84 تا 92 که بیشترین درآمدهای نفتی تاریخ کشور را شاهد بودیم کمتر از پنجاه هزار شغل خالص است آن گاه بیشتر از پیش متوجه عمق فاجعه در این حوزه می‌شویم. برای درک بهتر این بحران خوب است نگاهی به ایجاد اشتغال در سال1395 بیندازیم.
مطابق آمارهای رسمی کمتر از هفتصد هزار شغل در این سال ایجاد شده و یک میلیون و دویست هزار نفر نیز در همین سال وارد باز کار شده اند. به عبارت ساده‌تر با وجود آن که تعداد شغل خالص ایجاد شده طی یک سال در این دولت نزدیک به 14 برابر این شاخص در مدت زمان مشابه در دولت گذشته بوده است اما باز هم نیمی از افرادی که در سال95 جویای کار بوده‌اند در یافتن شغل ناکام ماندند. پرسش اساسی از نامزدهایی که آرزوهای محال خود در این حوزه را برای فریب مردم به جامعه عرضه می‌کنند این است که قرار است چگونه و با کدام منابع مالی سالی بیش از یک میلیون شغل ایجاد کنند؟ برنامه مشخصشان برای همین سالی که در آن قرار داریم برای ایجاد این میزان شغل چیست؟ آیا از حجم سرمایه مورد نیاز برای این کار مطلع اند؟ برای جذب این میزان از سرمایه داخلی و خارجی در سال 96 چه برنامه‌ای دارند؟
5ـ عبور از اقتصاد نفتی
با نگاهی به لایحه بودجه در سه سال اخیر به این نکته پی می‌بریم که تلاش دولت براین بوده است که هر سال از اتکای بودجه به نفت کاسته و مالیات و سایر منابع درآمدی غیر نفتی را در بودجه افزایش دهد. برنامه نامزدهای انتخابات96 برای ادامه این مسیر در تدوین لایجه بودجه سال97 چیست؟ آیا اساسا به عبور از اقتصاد نفتی باورمند هستند یا قرار است تمام همّ و غم خود را مانند دولت پیشین روی واردات کالاهای مصرفی با درآمدهای نفتی قرار دهند؟
6ـ‌تراز تجاری مثبت
می توان یکی از مهمترین نقاط قوت در کارنامه اقتصادی دولت اعتدال در سه سال‌ونیم اخیر را مثبت شدن‌تراز تجاری کشور دانست. معنای این سخن آن است که برای اولین بار در شصت سال اخیر میزان صادرات از واردات پیشی گرفته است. حال بر فرض اگر فردی به جز روحانی سکان قوه مجریه کشور را در دست بگیرد برای حفظ این دستاورد بزرگ چه برنامه مشخصی دارد؟ این که با بزرگنمایی و وارونه‌سازی، دولت را متهم به واردات کنیم در حالی که‌تراز تجاری کشور مثبت است شاید برای برخی خوشایند باشد اما معنای چنین رفتارهای تخریبی- تبلیغاتی قطعا داشتن برنامه برای اداره مملکت نیست.
7ـ بخش کشاورزی
خودکفایی در کالای استراتژیک گندم و همچنین بهبود قابل ملاحظه‌تراز تجاری در بخش کشاورزی که به معنای افزایش امنیت غذایی به عنوان یکی از ارکان سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی رهبر انقلاب است از دیگر مواردی است که در کارنامه اقتصادی دولت مستقر دیده می‌شود. خوب است رقبای روحانی به این پرسش پاسخ دهند که برای سال 96 چه برنامه‌ای را برای حفظ این دستاوردها و بهبود شرایط در حوزه کشاورزی دارند. این سؤال از آن جهت اهمیت دارد که برخی از همراهان نامزدهای اصولگرا در گذشته نشان داده‌اند که با حضورشان ممکن است جشن خودکفایی گندم به عزای واردات بیش از هفت تن گندم بینجامد!