داریوش احمدیان
در بین توصیههای گوناگونی که درباره کابینه دوم روحانی، انتخاب شهردار در برخی کلان شهرها و همچنین در لابلای نقدها به فهرستهای انتخاباتی مطرح شده است همواره این موضوع شنیده میشود که چرا آن طور که باید و شاید به زنان توجهی نشان داده نشده است. این دسته از فعالان حقوق زنان به «تبعیض مثبت» باور دارند و بر این عقیدهاند که مانند برخی دیگر از کشورهای جهان در ایران هم باید شاهد آن باشیم که در هر حوزه مسئولیتی تعداد مشخصی از زنان حضور داشته باشد. در کنار این نگاه افرادی هم معتقدند که این شیوه، روشی جنسیت زده است، به این معنا که به جای آن که از شایستگی زنان بیرون مانده از چرخه مدیریت سخن گفته شود از جنسیت آنها سخن به میان میآید و به جای آن که توانمندیها ملاک انتخاب باشد جنسیت حرف اول را میزند.
درباره آن که کدام یک از این دو نگاه، نگاهی صحیحتر است سخن بسیار است و حامیان هر دو سوی این میدان، استدلال هایی شنیدنی دارند. اما پرسشی را که میتوان آن را فارغ از این گونه مباحث انتزاعی مطرح کرد این است که آیا در حال حاضر لزومی به مطرح شدن این مباحث وجود دارد یا خیر؟
ما امروز در دورانی هستیم که زنان توانمندی در عرصه مدیریتی کشور حضور پیدا کردهاند و در همین دولت یازدهم سه زن در سِمَت معاونت رییس جمهور حضور داشتهاند که کارنامه قابل قبولی هم از آنها به جا مانده است، و یا انتخاب اولین سخنگوی زن وزارت امور خارجه و اولین سفیر زن در ایران نشان دهنده آن بود که حتی در حوزه پیچیده سیاست خارجی نیز شاهد حضور زنانی توانمند هستیم. و یا حضور زنانی در وزارت نفت که با ایستادگی وزیر نفت در برابر برخی تندروها در پستهای قابل توجهی حضور داشته و فعالیتهای مفیدی هم در کارنامهشان دیده میشود. همانطور که روشن است زنان همچون مردان در عرصههای مدیریتی کشور حضور دارند و با حذف نگاههای تندروانهای که وجود دارد امکان حضور بیش از پیش آنها در عرصههای کلان مدیریتی هم به وجود میآید.
تغییرات گسترده رخ داده در برخی شوراهای کلان شهرهایی همچون تهران و مشهد مسیر را برای حضور زنانی توانمند به عنوان شهردار فراهم کرده است.در دولت هم به واسطه حضور نمایندگانی میانه رو در مجلس و همچنین روابط مثبت رییس دولت با مرجعیت دینی در قم و از این دو مهمتر رای قاطع مردم به حسن روحانی امکان حضور زنان در کابینه در جایگاه وزیر بیش از پیش فراهم آمده است.
در چنین شرایطی تنها کافی است به جای تکیه بر اینکه «چون فلان شخصیت زن است پس باید در این جایگاه باشد» از توانمندیها و کارنامهها سخن گفته شود. انعکاس کارنامه عملکرد زنان در عرصههای گوناگون مدیریتی در سطح جامعه مهمترین مهر تایید بر این خواسته به حق است که زنان نیز میبایست مانند مردان در عرصههای کلان مدیریت اجرایی کشور بسیار بیشتر از امروز نقش ایفا کنند.