سجاد خداکرمی- روزنامه بهار
روز گذشته خبرگزاریها از استعفای حجتالاسلام علی رضایی امام جمعه بیرجند خبردادند؛ استعفای یکی دیگر از امامان جمعه اعتدالی و حامی دولت که به فاصله یک هفتهای از خبر استعفای آیتالله سید یحیی جعفری امام جمعه اعتدالی کرمان و یار دیرین آیت الله هاشمی مطرح شده است. حجتالاسلام علی رضایی که طی سالهای روی کار آمدن دولت تدبیر و امید از حامیان جدی آن در استان خراسان جنوبی بوده، در انتخابات خبرگان رهبری که زمستان 94برگزار شد هرچند در دقیقه نود میدان رقابت راترک کرد اما یکی از کسانی بود که در صورت حضور در صحنه این انتخابات گمان حضورش در لیست مورد نظر آیت الله هاشمی میرفت، او همچنین در همان انتخابات با حمایت قاطع خود از لیست امید مجلس در استان خراسان جنوبی و مواضعش در دیداری که با محمد رضا عارف در اردیبهشت 94 داشت و یا مواضع صریحش در مراسم بزرگداشت آیتالله هاشمی بازها از سوی جریان تندرو در استان مورد هجمه و تاخت و تاز قرار گرفت.
از جمله سخنان امام جمعه بیرجند که ارتباط و حمایت وی از دولت را نشان میدهد در دیدار وی با رئیس فراکسیون امید بود که خطاب به عارف گفته بود: «خیلیها به دنبال این هستند که شعار بدهند، تند صحبت کنند و دعوا راه بیاندازند ولی ما انتظارمان از محضر حضرتعالی به عنوان یک شخصیت مصلح که کارهای مصلحانه انجام میدهید این است ، واقعا خواهشمان این است که، با ارتباطاتی و با درایتی که دارید پیام ما را به عزیزان و مسئولان برسانید. ما پشتیبان مسئولان دولتی هستیم.» وی همچنین در این دیدار از ارتباطش با دولتیها نیز گفته و افزوده بود: «با دکتر شریعتمداری (معاون اجرائی رئیس جمهور) حداقل پیامکی در ارتباط هستیم البته تماسهایی هم میگیریم و با دکتر آشنا (مشاور فرهنگی رئیس جمهور) هم همین طور. من که سفرهای استانی دکتر روحانی را به استانهای دیگر در بعد اقتصادی چه در بعد فرهنگی رصد کردهام ضمن اینکه مشکلات دولت را درک میکنیم و مشکلاتی که خود ما درست کردیم ابن بحث یارانهها که مشکلات عدیدهای را وارد کرد.»
علی رضایی همچنین در سخنانی که در مراسم تجلیل از روحانیون خادم استان خراسان جنوبی داشت گفته بود: این همه جمعیت برای یک روحانی که ۱۰ سال نگذاشتند اسمی از او به میان بیاید! ۲.۵ میلیون نفر برای تشییع جنازه آیت الله هاشمی رفسنجانی حضور داشتند. رهبری با آقای هاشمی ۵۹ سال رفاقت داشتند اما صدا و سیما ۱۰ سال که میتوانست بهترین خطبهها را از آیت الله هاشمی برای جهان و روحانیون داشته باشد خود را محروم کردیم! وی همچنین در سخنانی صریح در مراسم بزرگداشت آیت الله هاشمی که با واکنش اصولگرایان تندرو مواجه شد، گفته بود: «این روزها فضای مجازی و رسانهها پر از وجدان خفته و محصورشدهای است که برخی تندروهای بیمنطق و نفهم ایجاد کرده بودند و نمیتوانستند حرف دلشان را بزنند؛ این روزها همه منفجر شدند، همه حرف زدند، همه گریه و ابراز احساسات کردند. در شهر ما، منِ بچه طلبه جرأت نداریم تفسیری که کار کردیم در تابلوی دفترمان بگذاریم؛ وقتی میگذاریم دوستان دل رحم میگویند اگر میخواهی در این شهر زندگی کنی، تفسیری که آیتالله هاشمی در زندان نوشته است را بردار. یک آقایی که سرتاپای وجودش دو ریال نمیارزد به این عالم فحش میدهد، آیا تو پیرو ولایتی؟ ببین ولی میگوید "خناسان چنین کردند، من دو رفیق 50 و چند ساله داشتم، یکی آیتالله واعظ طبسی و یکی هاشمیرفسنجانی.» او همچنین در این برنامه به هجمهها علیه آیت الله هاشمی اشاره و افزوده بود: «آنهایی که فرصت حلالیتطلبیدن از هاشمی را نداشتید و رفتید در کور دههای بیرجند بی هیچ مناسبتی شیخ اکبر را بدترین حرفها زدید حالا بیایید جواب دهید. در دهات بیرجند به چه مناسبت؟ انتخاباتی است؟ میخواهد کاندیدا شوید؟ برای اینکه پشت به بزرگان کنند تا تو را ببینند، مردم این قدر نادان نیستند؟ کاش آنقدر شهامت داشته باشیم که دلقک نباشیم، خودمان باشیم و برای خودمان زندگی کنیم نه برای حرف این و آن.» پس از این مراسم بود که اصولگرایان تندرو که مراسم بزرگداشت آیتالله هاشمی را در اعتراض به سخنان امام جمعه نیمهکاره رها کرده بودند در روزهای متمادی پس از آن مطالب بسیاری را علیه حجتالاسلام علی رضایی منتشر کردند.
آغاز دومینو در کرمان
اما در روزهایی که بعضیتریبونهای نماز جمعه شاهد بعضا موضعگیریهای سیاسی تند علیه دولت است، پیش از استعفای امام جمعه بیرجند حدود یک هفته پیش بود که خبرها حکایت از استعفای امام جمعه نام آشنای کرمان داشت. استعفایی که با واکنشهای زیادی روبهرو شد. استعفای آیتالله «سیدیحیی جعفری» از امامت جمعه و نمایندگی ولی فقیه مردم کرمان نه تنها با واکنش مردم این منطقه همراه شد بلکه بسیاری از مقامات سیاسی استانی و کشوری حامی اعتدال و اصلاحات در برابر این استغفا واکنش نشان دادند. درباره این استعفا هم تاکنون دو روایت مطرح شده است. رسانههای اصولگرا علت استعفا را کهولت سن امام جمعه کرمان دانستهاند و روایت مقابل حاکی از استعفا به خاطر فشارهای سیاسی است. دامنه واکنشها به این استعفا تا آنجا پیش رفته است که بعضی از مردم برای جلوگیری از خداحافظی او باتریبون نماز جمعه حتی به رهبری نامه نوشتهاند و درخواست کردهاند که این استعفا را نپذیرند.
در این میان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور که اصالتا کرمانی است نیز نسبت به این استعفا اعلام نگرانی کرده است. او در توئیتر خود در این ارتباط نوشته: آیتالله جعفری یار دیرین امام و انقلاب و امام جمعه با سابقه کرمان، نماد روحانیت روشنضمیر، آگاه، خوشنام و معتدل است که خبر استعفایش نگرانم کرد. همچنین علیرضا رزم حسینی استاندار کرمان هم گفته تلاش کرده آیتالله جعفری را از استعفا منصرف کند. او میگوید: در روزهای اخیر مکررا از ایشان درخواست کردم که از استعفا منصرف شوند و در پاسخ به موضوع کبر سن و مشکلات جسمی که اذعان میکنند، مهمترین کارکرد حضور ایشان را ایجاد وحدت در بین سلایق مختلف نام بردهام. این همه البته با سخنان یکی از فرزند سید یحیی جعفری مبنی بر برخی فشارها به پدرش برای کناره گیری از امامت جمعه و نمایندگی ولی فقیه در استان همراه شد که البته پس از آن خود ایشان در سخنانی به موضوع استعفای خود اشاره کرد و گفت که جناحها و جریانهای سیاسی به او فشار نیاوردهاند. نماینده ولی فقیه در استان کرمان با بیان اینکه بنده همواره از خط و خط بازی اجتناب کردم، گفت: خوشبختانه تاکنون هیچ فشاری روی من از سوی جناحها نبوده است.
آیت الله سید یحیی جعفری دانش آموخته حوزه علمیه محمودیه کرمان و حوزه علمیه قم است. او از مبارزان تاثیرگذار قبل از انقلاب و از همرزمان مرحوم هاشمی رفسنجانی، شهید باهنر، سید محمود دعایی، محمد جواد حجتی کرمانی و حسن روحانی است. با پیروزی انقلاب اسلامی و پس از یک دوره یکساله امامت جمعه حجت الاسلام حجتی کرمانی، در سال 1359 با حکم امام خمینی (س) به عنوان نماینده ولی فقیه و امام جمعه کرمان منصوب شد و بعد از رحلت امام خمینی (س) و با تمدید این حکم از سوی رهبر انقلاب تا امروز به عنوان نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرمان مشغول فعالیت بوده است. او در طول این سالها رابطه نزدیکی با رهبر انقلاب، سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس، حسن روحانی و رئیس دولت اصلاحات داشته است. مشی سیاسی آیت الله جعفری اعتدالی است و از نزدیکان فکری به اندیشههای مرحوم هاشمی رفسنجانی و حامیان دولت روحانی به شمار میآید.
گفتنی است که این موج استعفای ائمه جمعه نزدیک به تفکر اعتدالی اولین حذف یاران هاشمی از چرخه تصمیم گیری کشور از سوی تندروها نبود و بی شک آخرین آن هم نیست. ماجرای این روزهای دانشگاه آزاد و تکیه فرهادرهبر بر میراث آیت الله و برخی نمونههای دیگر نیز بخشی از این پروژهای است که پس از رحلت آیت الله به راه افتاده و باید دید حذف یاران اعتدال تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.